Árni Sigurðsson
„Fyrst er að vilja, afgángurinn er tækni.“
– Halldór Kiljan Laxness, Kristnihald undir jökli.
Nýtt ár markar tímamót þar sem við stöndum á mörkum þess sem var og hins sem koma skal. Nýársheitin endurspegla þetta: Við horfum til baka, drögum lærdóm af fortíðinni en beinum svo sjónum fram á við, full vonar um að bæta líf okkar. Hornsteinn þessara væntinga er viljinn – innri hvötin sem kveikir löngunina til að verða betri útgáfa af sjálfum okkur. Samkvæmt orðum Laxness er viljinn upphafið; síðan notum við „tæknina“ til að láta hann raungerast.
Kjarni nýársheita: Hvað viltu í raun?
Nýársheitin eiga rætur í þessari spurningu: „Hverju vil ég virkilega breyta eða bæta í lífi mínu?“ Sumir vilja auka hreyfingu, aðrir vilja bæta mataræði eða efla samskipti. Margir setja sér markmið um að draga úr útgjöldum eða styrkja fjárhagslegt öryggi. Hvað sem fólk kýs, er fyrsta skrefið alltaf að eiga sér vilja – þann innri neista sem kveikir áhuga og kyndir eldmóðinn.
Lykilatriðið er að viljinn sé raunverulegur og sprottinn af eigin áhuga, frekar en skyldutilfinningu eða pressu frá umhverfinu. Sé ástæðan ekki skýr og persónuleg dvínar eldmóðurinn fljótt, jafnvel áður en janúar er liðinn.
Tæknin: Markmið sem móta veruleikann
Viltu efla heilsurækt, læra nýtt tungumál eða verja meiri gæðatíma með fjölskyldunni? Næsta skref er að skrá það sem skýr og mælanleg markmið. Nýársheitið er viljinn, markmiðasetningin er tæknin og dagbókin eða verkefnalistinn er verkfærið. Viljinn einn og sér nægir ekki til að knýja fram varanlega breytingu – hann þarf farveg, vörðu og mælistiku. Hér kemur „tæknin“ til sögunnar:
1. Skilgreindu markmiðið nákvæmlega:
Í stað almennra yfirlýsinga á borð við „Ég ætla að hreyfa mig meira“ kennir Brian Tracy að skrifa markmiðið með eigin hendi, í fyrstu persónu eintölu, nútíð. Þannig er betra að segja: „Ég fer í 30 mínútna göngu þrisvar í viku.“ Þegar markmiðið er vel skilgreint og tímasett er auðveldara að fylgja því eftir.
2. Finndu hvetjandi rök:
Hvers vegna viltu taka þessa ákvörðun? Er það betri heilsa, meira sjálfstraust eða meiri samvera með ástvinum? Eftir því sem ástæðan er persónulegri og dýpri, þeim mun líklegra er að þú finnir nægan kraft til að halda áfram.
3. Skráðu framfarir reglulega:
Dagbók, smáforrit eða einföld skráning á blaði hjálpar þér að sjá hvernig gengur. Með því að fylgjast með framförum geturðu gert nauðsynlegar lagfæringar og fengið aukna hvatningu þegar þú sérð að hlutirnir þokast í rétta átt.
4. Fagnaðu smásigrum:
Lykilatriði er að leyfa sér að gleðjast yfir hverju loknu skrefi, sama hversu smátt það kann að virðast. Jákvæð styrking heldur viljastyrknum við efnið og knýr verkefnið áfram, jafnvel þótt smávægileg bakslög verði á leiðinni.
Nýtt ár, ný tækifæri – og eilífur kraftur viljaþreks
Það er athyglisvert hvernig fólk um allan heim upplifir sömu möguleikana á áramótum: Núna er stundin til að byrja upp á nýtt. Þótt auðvitað sé alltaf hægt að hefjast handa hvenær sem er, hafa þessi árlegu tímamót sérstakan kraft. Janúar dregur nafn sitt af rómverska guðinum Janusi, sem jafnan er sýndur með tvö andlit: annað sem horfir fram á veginn og hitt um öxl. Fyrsti mánuður ársins er því táknrænt upphaf sem hvetur okkur til endurmats, til að draga lærdóm af fortíðinni en horfa um leið fram á við af bjartsýni.
Veljum okkur eitt, tvö eða í mesta lagi þrjú markmið sem skipta okkur raunverulegu máli og vinnum með þau af heilindum. Fögnum árangrinum, lærum af mistökum og höldum áfram að rækta viljastyrkinn. Þegar viljinn er vakinn til lífs og honum hrint í framkvæmd með réttum aðferðum verður nýja árið sannarlega fullt af tækifærum.
Vilji + tækni + verkfæri = margföld líkindi á árangri
Hvers vegna leggja margir allt kapp á nýársheit en gefast svo upp? Oft skortir skýran vilja, skýr markmið eða skýr verkfæri til að hrinda hugmyndum í framkvæmd. Þegar þetta þrennt er til staðar, sterkur, persónulegur vilji og vel ígrunduð markmið sem fylgt er eftir með tímasettu plani í dagbók eða verkefnalista, þá margfaldast líkurnar á árangri. Viljinn er kveikjan, tæknin er leiðin og dagbókin eða verkefnalistinn verkfærið.
Viljinn, tæknin og verkfærið
Þegar fyrsti mánuður ársins er enn nýr og óskrifaður eru tækifærin óteljandi. Með því að tileinka okkur þessa einföldu speki – að viljinn sé kjarni breytinganna, að markmiðasetning sé tæknin sem færir okkur árangur og að dagbókin eða verkefnalistinn sé verkfærið – verður auðveldara að umbreyta áformum í athafnir.
Nú er tíminn til að spyrja: Hvað vil ég virkilega? Síðan tökum við upp verkfærin, smíðum skýr markmið og fylgjum þeim eftir með tímasettum verkefnalista sem við færum í dagbókina, þannig að framkvæmdin verði ljóslifandi. Svo lengi sem viljinn er vakandi og tækninni beitt af skynsemi eru möguleikarnir nær óendanlegir.
Höfundur er fyrrverandi framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.