Jóhann L. Helgason
Í hinum efnahagsstöðugu samfélögum Norðurlandanna eru það taldir góðir bankar, sama hvort það eru ríkisbankar eða einkabankar, sem skila 5-6% hreinum hagnaði eftir árlegt uppgjör.
Í siðmenntuðum löndum er litið á banka sem nauðsynlegar stofnanir til að hjálpa fólki og fyrirtækjum um peningalán með lágum vöxtum svo að samfélagsþegnarnir geti lifað eðlilegu lífi í samfélagi mannanna.
Í þessum sömu löndum fá heldur ekki þrifist okurlán og önnur svívirða, einfaldlega vegna þess að lögin banna slíkt, og hitt að fólk leitar ekki til slíkra lánastofnana. Samkeppnin í hávegum höfð.
Þess vegna spyr ég hvernig standi á því að íslenskir bankar, ríkisbankar sem einkabankar, komast upp með þvílíka rányrkju að með eindæmum þykir meðal siðmenntaðra þjóða. Þeir moka inn 20-30% í hreinan árlegan hagnað eftir uppgjör og monta sig síðan reglulega af þessum óheyrilega hagnaði.
Það verður aldrei hægt að kalla slíkar lánastofnanir góða banka, þvert á móti.
Þessar brjálæðislega háu vaxtagreiðslur úr vasa almennings og hinn mikli gróði bankanna hafa staðið alltof lengi yfir og því miður aldrei verið endurskoðuð eða rannsökuð. Hver er skýringin?
Erum við Íslendingar ekki sí og æ að bera okkur saman við hinar Norðurlandaþjóðirnar hvað ýmislegt varðar – af hverju ekki þessi mál? Hvað er í veginum? Er það hugsanlega vegna þess að íslenskir framapotarar í pólitík eru vafðir inn í gróðabrask bankanna? Hann Bjúgnakrækir leynist víða á bitum í húsum og híbýlum manna.
Ætti ekki íslenskur banki að vera yfir sig stoltur, glaður og kátur sem skilar t.d. 7% hreinum hagnaði árlega eftir uppgjör, miðað við rekstur og uppgjör banka á Norðurlöndunum? Maður með svona eðlilega vitsmuni myndi vissulega ætla það.
Þetta hávaxta- og verðtryggingarmisfóstur á íslenskum almenningi er að mínu viti stærsta meinið í íslensku þjóðfélagi, og mjög verðbólguhvetjandi.
Er ekki kominn tími til að virkja Landsbankann, banka þjóðarinnar, í þágu almennings og skrúfa niður vaxtaokrið með því að bjóða lægri vexti en gengur og gerist? Þá verða hinir bankarnir auðvitað að fylgja á eftir með sömu lækkun, því þangað fer fólkið sem best eru kjörin. Síðan mun vaxtalækkunarferlið þoka verðbólgunni jafnt og þétt niður. Er það ekki einmitt það sem afkoma heimila og fyrirtækja snýst um?
Höfundur er eldri borgari.