Tilnefningar Hagþenkis 2024

Tilkynnt var í gær hvaða tíu bækur eru tilnefndar til Viðurkenningar Hagþenkis, félags höfunda fræðirita og kennslugagna, fyrir útgáfuárið 2024. Viðurkenning Hagþenkis verður veitt við hátíðlega athöfn í Þjóðarbókhlöðunni seinnipartinn í febrúar og hún felst í viðurkenningarskjali og 1.500.000 króna verðlaunafé.

Hagþenkir hefur frá árinu 1986 veitt viðurkenningu fyrir fræðirit, námsgögn eða aðra miðlun fræðilegs efnis til almennings. Árið 2006 var tekin upp sú nýbreytni að tilnefna tíu höfunda og bækur er til greina kæmu. Viðurkenningaráð Hagþenkis stendur að valinu, en það hóf störf um miðjan október og fundaði vikulega fram yfir miðjan janúar.

Viðurkenningarráð Hagþenkis skipað fimm félagsmönnum

Viðurkenningarráð Hagþenkis er skipað fimm félagsmönnum til tveggja ára í senn og í því eru fyrir útgáfuárið 2024: Halldóra Jónsdóttir, Kristján Leósson, Ólöf Gerður Sigfúsdóttir, Unnur Þóra Jökulsdóttir og Vilhjálmur Árnason, en Friðbjörg Ingimarsdóttir framkvæmdastýra Hagþenkis sér um verkstjórn ráðsins. Þess má geta að laugardaginn 1. febrúar milli klukkan 13 og 15 munu tilnefndir höfundar kynna ritin í Borgarbókasafninu í Grófinni.

Fjölbreyttar bækur

Eftirfarandi höfundar og bækur eru tilnefnd í stafrófsröð höfunda. Með fylgir umsögn viðurkenningarráðsins:

 Árni Heimir Ingólfsson fyrir Tónar útlaganna. Þrír landflótta tónlistarmenn sem mótuðu íslenskt menningarlíf sem Hið íslenska bókmenntafélag gefur út. „Vel skrifuð örlagasaga þriggja einstaklinga sem umbyltu tónlistarmenningu landsins. Bókin er ríkulega studd heimildum og prýdd mörgum myndum.“

 Ásdís Ingólfsdóttir fyrir Undirstaðan – Efnafræði fyrir framhaldsskóla sem Iðnú gefur út. „Vandað kennsluefni í rafrænu formi sem kynnir undirstöðuatriði efnafræðinnar. Efnið er lagað að nútímaþörfum nemenda og kennara með margskonar innbyggðum hjálpartækjum, auk fjölda vísana í ítarefni sem nálgast má á veraldarvefnum.“

 Erla Hulda Halldórsdóttir fyrir Strá fyrir straumi. Ævi Sigríðar Pálsdóttur 1809-1871 sem Bjartur gefur út. „Áhrifarík ævisaga sem varpar nýju ljósi á 19. öldina og veitir einstaka innsýn í heim kvenna. Byggir á ómetanlegum bréfum Sigríðar til bróður síns sem spanna hálfa öld.“

 Guðjón Friðriksson fyrir Börn í Reykjavík sem Forlagið gefur út. „Fræðandi og forvitnileg bók um þær stórfelldu breytingar sem orðið hafa á íslensku samfélagi og aðstæðum barna í borginni í hálfa aðra öld. Fallegur prentgripur með fjölda einstakra ljósmynda.“

 Guðmundur Jónsson (ritstjóri) fyrir Ástand Íslands um 1700. Lífshættir í bændasamfélagi sem Sögufélagið gefur út. „Yfirgripsmikið verk sem er afrakstur margra ára rannsókna á lífsháttum á Íslandi við upphaf 18. aldar. Unnið er á nýstárlegan, þverfaglegan hátt úr frumheimildum sem eru einstæðar á alþjóðavísu.“

 Gunnar Harðarson fyrir Fingraför spekinnar. Kaflar úr sögu íslenskrar heimspeki á miðöldum sem Hið íslenska bókmenntafélag gefur út. „Vandað og vel skrifað ritgerðasafn sem varpar nýju ljósi á heimspekilega hugsun í íslenskum fornritum. Hugmyndir, hugtök og rökfærslur eru skýrð í ljósi heimspeki miðalda.“

 Ingunn Ásdísardóttir fyrir Jötnar hundvísir. Norrænar goðsagnir í nýju ljósi sem Hið íslenska bókmenntafélag gefur út. „Höfundur kannar frumheimildir um jötna og jötnameyjar í norrænum kveðskap og fornminjum óháð túlkun kristinna miðaldamanna og kemst að frumlegum og áhugaverðum niðurstöðum í aðgengilegu fræðiriti.“

 Margrét Tryggvadóttir og Linda Ólafsdóttir fyrir Einar, Anna og safnið sem var bannað börnum sem Forlagið gefur út. „Fróðleg og falleg barnabók sem opnar persónulega leið inn í sögu merkilegs safns. Samspil myndefnis og texta varpar áhugaverðu ljósi á árdaga íslenskrar nútímalistasögu.“

 Skafti Ingimarsson fyrir Nú blakta rauðir fánar. Saga kommúnista- og sósíalistahreyfingarinnar á Íslandi 1918-1968 sem Sögufélagið gefur út. „Mikilvægt innlegg í íslenska stjórnmálasögu tuttugustu aldarinnar. Verkið veitir nýja innsýn í þátttöku almennings í flokksstarfi og verkalýðsbaráttu um land allt.“

 Þórir Óskarsson fyrir Svipur brotanna. Líf og list Bjarna Thorarensen sem Hið íslenska bókmenntafélag gefur út. „Metnaðarfull ævisaga byggð á ítarlegum rannsóknum og hugmyndasögulegri greiningu. Ljóðlist skáldsins er sett í samhengi við þjóðlegan arf og alþjóðlega strauma.“