Þórður Ársælsson

Faðir minn ólst upp á Önundarstöðum hjá foreldrum sínum. Systkini hans dóu í bernsku en uppeldisbræður pabba voru Karl Jónasson sem kom aðeins nokkurra vikna gamall í fóstrið og svo mörgum árum seinna Ágúst Guðjónsson sem líka kom á heimilið mjög ungur. Þeir reyndust pabba sem bestu bræður en eru látnir. Kaupafólk og fleira fólk var heimilisfast á Önundarstöðum um lengri eða skemmri tíma. Faðir minn ólst upp við að sjá móðir sína hjúkra gömlu karlægu fólki í einu eða fleiri rúmum baðstofunnar allan sinn uppvöxt. Velferðar málum þjóðarinnar var svo háttað í byrja 20. aldar.

Á Bakka í Landeyjum Bjó Loftur bróðir Ömmu ásamt Kristínu konu sinni og börnum. Þetta var umhverfi mannlífsins sem tengdist föður mínum hvað mest á yngri árum.

Sem ungur maður tók pabbi virkan þátt í starfi ungmennafélagsins í sveitinni og Þórður Loftsson frændi hans og góðvinur sagði mér að pabbi hafi þótt góður glímumaður og ég veit að hann var liðtækur í fleiri íþróttum. Hann ólst samt ekki upp við það að lífið fælist í því að leika sér heldur væri það vinnan sem göfgar manninn. Fyrir utan nokkrar vetrarvertíðir í Vestmannaeyjum vann pabbi að mestu við bústörf. Hann mun verið hafa með þeim síðustu sem reri til fiskjar á árabát frá Landeyjarsandi.

Móðir mín fæddist í Vesturholtum, V- Eyjafjallasveit en kenndi sig jafnan við Prestshús í Vestmannaeyjum þar sem hún ólst upp. Mamma eins og pabbi áttu mikinn frændgarð í Landeyjum, þau vor þremenningar og þurftu leyfi Danakonungs til að giftast.

Pabbi og mamma tóku við búi á Önundarstöðum í Austurlandeyjum af afa og Ömmu og voru þá um þrítugt. Á Önundarstöðum var blandaður búskapur, kýr, sauðfé og hross og tamdi pabbi hesta og seldi. Föður mínum fannst að Önundarstaðir hefðu verið gerðir afskiptir við lagningu akvegakerfis innansveitar og var erfitt að koma frá sér mjólk og öðrum afurðum. Var það ein af ástæðum þess að foreldrar mínir fluttu frá Önundarstöðum á býlið Borg á Eyrarbakka árið 1946. Borg var erfðafestu jörð í ríkiseign sem faðir minn keypti á síðari búskaparárum sínum af ríkinu.

Borg var vel í sveit sett hvað samgöngur varðaði og lengst af var blandaður búskapur þar sem kýr voru uppistaðan í búskapnum. Pabbi vann í mörg ár með búinu, þegar það hentaði og lengst af við beinamjölsverksmiðju sem var í nágrenninu. Mamma vann aldrei utan heimilis eftir að hún giftist pabba.

Til heimilis á Borg voru fyrsta áratuginn auk foreldra minna við þrjú systkynin og Anna Þórðardóttir amma mín. Þórunn Pálsdóttir móður amma mín var flest sumur á Borg. Sonur Rakelar móðursystur minnar, Sigurður Þorkelsson kom þriggja ára gamall og var að mestu til heimilis fram yfir fermingu en móðir hann hans var þá sjúklingur á Vífilsstöðum og faðir hans sjómaður. Í gegnum árin voru krakkar oft í sveit einhvern tíma úr sumri. Nefna má þar sérstaklega náinn ættingja Aðalstein Frey. Alli var á Borg öllu sumur frá barnsaldri fram undir fermingu og oft líka í skólafríum á vetrum. Þeim samdi vel frændunum pabba og Alla þrátt fyrir aldursmuninn.

Faðir minn var traustur maður og mikill heimilisfaðir. Hann var heimakær og lifði fyrir bú og fjölskyldu. Pabba féll aldrei verk úr hendi og gekk í öll störf með áhuga og dugnaði. Anna systir minnist þess sem ég hef gleymt að þegar pabbi var jarðsunginn í Eyrarbakkakirkju hafi einn af gömlum sveitungum hans úr Landeyjum flutt þakkar orð til hans yfir kystunni og sagt m.a. að hann hafi alltaf verið fyrstur til að aðstoða sveitunga sína sem þurftu hjálpar við, sem passar vel við að pabbi var allra manna greiðviknastur.

Hvort faðir minn átti sér eitthvað annað draumastarf en búskap veit ég ekki en hann var laginn og amma varðveitti lengi vel hluti sem hann tálgaði úr tré sem ungur drengur af dýrum og var það lista vel gert.

Ég held reyndar að pabbi hafi notið þess að starfa við búskap og hann hafði gaman af jarðrækt.

Þegar faðir minn kvaddi var bústofninn nokkrar kýr og fáein hross og hafði verið svo í nokkur ár. Mamma sagði mér að þegar frítími hans varð meiri hafi hann varið hverri stund sem gafst til bóka lesturs.

Faðir minn var mikill dýravinur og var annt um velferð þeirra og síðasta verk hans í þessum heimi var að brynna brúkunar hesti sem spenntur var fyrir hestvagn, það var að morgni en kl. 13:00 sama dag var hann allur og dó úr hjartasjúkdómi eftir sjúkrafluttning á Borgarspítalann. Segja má því að hann hafi látist við að sýna vini úr hópi búpening síns umhyggju.

Guð blessi minningu míns kæra föður og eins minningu minnar góðu móður og míns góða bróður, sem ég var svo lánsamur að njóta lengi samvista við. Anna systir og hennar afkomendur sjá um að viðhalda ætt þess sem hér er minnst í framtíðinni og megi Drottinn Jesús fylgja og blessa þá ættingja mína um ókomna framtíð.


Þórður sinni þykku hönd
þétt um amboð tekur.
Hefur bæði tögl og högld
þó harðan geri vetur.

Fósturjörð svo fríð er hún
faðmar bóndann örmum
Mörgum breyti mó í tún
mjög þeim unni störfum.

Treysta fingur takið gott
tekur á í lyftu.
Stórum mörgum steinum brott
sterkar hendur kipptu.

Herfið lætur heljar grip
hverja þúfu saxa,
fær svo flagið grænan svip
grasið fer að vaxa.

Byggði traustið breytni vönd
blessar stritið lúi.
Fann ég hvernig föðurhönd
farsæl stýrði búi.