Íris Erlingsdóttir
Íbúum vestrænna þjóðfélaga hefur undanfarna áratugi verið talin trú um að þeir búi í feðraveldi, sem eigi að vera rót alls ills. Raunin er hins vegar sú að við búum í mæðraveldi. Þetta eru slæmar fréttir, því engin dæmi eru um langlíf mæðraveldi í mannkynssögunni. Það er kannski ekkert undarlegt, því samfélög krefjast stjórnunar og leiðtoga með leiðtogahæfileika, sem er karllægur eiginleiki.
Þetta þýðir ekki að konur geti ekki verið leiðtogar eða að konur geti ekki haft leiðtogahæfileika, en hann er ekki kvenlægur eiginleiki. Í leiðtogahæfileikum felst geta til þess að stjórna og taka meiri háttar ákvarðanir sem varða fjölda fólks á hátt sem einkennist af ákveðni, skarpskyggni, staðfestu, raunsæi og í sumum tilvikum miskunnarleysi, dómhörku og árásargirni, með áherslu á bætt kjör hópsins, fremur en samúð með einstaklingnum.
Kvenlæg stjórnun er andstæða þessa. Mikilvægið hér er verndun einstaklingsins, barnsins á kostnað hópsins og stjórnunarferlið felst í að ræða – ekki rökræða (umræða án raka er ekki rökræða) – málin með persónulegum dæmum, draumórum og tilfinningum, frekar en með rökum, staðreyndum og raunveruleika.
Samfélagið hefur gleypt við þeirri lygi femínista að karlmennska sé í eðli sínu eitruð, að það sé ekkert til sem heitir góð karlmennska, aðeins eitruð karlmennska. Á hinn bóginn á allt kvenlægt að vera af hinu góða. Ef við kvenvæðum þjóðfélagið og stofnanir þess hlýtur allt að verða gott, ekki satt?
Meira en helmingur háskólanema – í læknisfræði, lögfræði og viðskiptafræði – er konur. Flestir kennarar eru konur. Mikill fjöldi kvenna starfar við löggæslu, slökkvistörf, í herjum um allan heim. Aldrei áður hafa jafn margar konur verið í æðstu áhrifa- og valdastöðum stjórnmála og viðskiptalífs.
Og hver er árangurinn af öllu þessu jafnrétti? Er lífið betra nú en fyrir 25 árum? Er þjóðfélagið öruggara? Afkastameira? Ódýrara? Síðan um aldamótin hefur fasteignaverð á Íslandi hefur hækkað um nærri 700 prósent. Íbúð á tíu milljónir króna þá kostar í dag nærri 80 milljónir. Bensínlítrinn, sem í dag kostar kr. 328, kostaði þá 78 kr. Er geðheilsa okkar betri? Íslendingar eiga heimsmet í neyslu þunglyndislyfja og notkun þeirra hefur meira en tvöfaldast síðan um aldamót. Miðað við aðrar Evrópuþjóðir er þunglyndi verst á Íslandi; 16% Íslendinga segjast þjást af „langvarandi þunglyndi“ og meirihluti íslenskra mæðra segist hafa „upplifað kulnun í starfi“.
Af hverju er allt verra í vestræna valkyrjumesta draumalandinu?
Kannski er ein af ástæðunum sú að þegar karlmennsku og hefðbundnum karllægum eiginleikum – jafnvel orðunum sjálfum – eins og manndómi, drengskap, líkamsstyrk, hugrekki og heiðri er úthúðað og afneitað er eftir tómarúm sem konur eru líkamlega og andlega ófærar um að fylla til frambúðar í stórum stíl og einnig halda fullri heilsu. Í ofanálag höfum við útrýmt „hinum fjórum höfuðkröftum“ sem forforeldar okkar, samkvæmt fornbókmenntum okkar, „töldu að prýða skyldu hvern einstakling: speki, réttlæti, hófsemi…styrk.“
Karlmönnum er ekki fremur en konum eiginlegt að bæla niður karllæga eiginleika sína og lúta konum „en masse“. Framsækni og framleiðsla er hlutverk karlmanna. Þegar þeir eru reknir niður í kjallara foreldra sinna í þrjátíu ár og þeim bannað að nýta sína karllægu eiginleika er útkoman þjóðfélag okkar í dag: samfélag sem knúið er áfram af tilfinningum, draumórum og meðvirkni í stað raunsæis, dómgreindar og hugrekkis.
Karlmenn hafa í gegnum tíðina mætt dauðanum í styrjöldum, við gröft verðmæta úr iðrum jarðar, í leit að eldsneyti í svörtustu undirdjúpum úthafa. Konur færa fórnir fyrir afkvæmi sín og fjölskyldu. Karlmenn færa fórnir fyrir samfélög. Konur eru ekki – og eiga ekki – að gera það. Að senda konur í fremstu víglínur orrusta og út á stræti stórborga til að ráða við blindfulla brjálæðinga veifandi vopnum – með hverju? Sáttahæfileikum og orðum? Þessi dauðadómur yfir konum á altari femínisma er perversjón.
Allir muna eftir fréttamyndunum frá fyrstu morðtilrauninni á Trump Bandaríkjaforseta í fyrra. Hvað gerðu leyniþjónustukonurnar sem áttu að vernda hann, rétt eftir að skotið flaug framhjá eyra hans? Þær krupu og skýldu sér á bak við forsetann. Þetta er ekki gagnrýni, því þetta voru eðlileg, kvenlæg viðbrögð við hættu. Þetta var raunveruleikatékk frá raunveruleikanum: hvorki þjálfun né pólitískur áróður getur skákað mér.
Við höfum leyft kvenlægri, reaktívri tilfinningasemi að grassera gegndarlaust á öllum sviðum þjóðfélagsins í áraraðir. Hve lengi ætlum við láta sem lífið sé í lagi í þessum sýndarheimi?
Höfundur er fjölmiðlafræðingur.