Vandræði nær og fjær

Hraunboli minnir okkur landana iðulega á að þrátt fyrir bestu kenningar vænstu manna sem uppi eru hverju sinni um líklegar tiktúrur hans muni hann jafnan eiga síðasta orðið á þessu stórbrotna sviði. Enn má segja að tiltölulega góðar fréttir fylgi enn hverju gosi, að minnsta kosti gætu gosfréttir sjálfsagt í mörgum tilvikum orðið mun verri en varð um margt.

Auðvitað hafa Grindvíkingar fengið miklum mun ríflegri skammt eyðileggingar en það sem er að einhverju leyti sanngjarnt, þótt sá mælikvarði sé enn óljós og jafnvel óviðeigandi. En á móti kemur að öflugum mönnum þar syðra, með miklum tækjabúnaði, hyggindum og leikni, tókst að tryggja að ekki fór margt mun verr en varð.

Reykjanesbrautin er enn á sínum stað, óskemmd, þótt rétt sé fyrir þá sem lítið vita, eins og bréfritari, að um öll þessi miklu umsvif náttúrunnar, og tímasetningu þeirra og umfang, fer best á að segja ekki meira en þarf.

Trump gýs líka

Þá má nefna að kvikugangar eru stórbrotnir, miklir og langir, og á fleiri stöðum en gerist hér syðra hjá okkur. Ekki getur nokkur maður vestra borið á móti því að Trump forseti Bandaríkjanna sé með eindæmum starfsamur maður og fljótur til.

En þeir eru hins vegar til sem hefði þótt mun betra ef forsetinn gengi hægar um en hann gerir, þó að fáir myndu af heilindum óska sér þess að hann væri mun líkari í umgengni við þjóð sína og Joe Biden var, en hann var óneitanlega langoftast „úti að aka“, og er þá ekki verið að vitna til hins mikla og glæsilega flota bifreiða eða magnþrunginna breiðþotna sem forsetinn, hver sem hann er á hverjum tíma, hefur yfir að ráða. Air Force One, þotan sem forsetinn hefur til umráða, er til þess fallin eins og margt annað að auka vegsemd og virðingu forsetaembættisins, ásamt herþotunum sem fylgja forsetavélinni. Það var upplýst að nýi forsetinn, Trump, teldi að fyrrnefnd virðingarþota væri töluvert úr sér gengin og bað um það að kannað yrði hversu fljótt væri hægt að hrófla upp þotu á borð við núverandi Air Force One, sem þá yrði auðvitað mun nýlegri og fallegri gripur, sem vissulega hentaði nýjum öflugum forseta, sem þjóðin hafði kosið með yfirburðum. En svar flugvélaframleiðandans var ekki það sem Trump vildi, enda var honum sagt að nýja fína flugvélin yrði ekki tilbúin fyrr en kjörtímabil forsetans sem spurði yrði runnið út. Sagt er að Donald Trump hafi þar með misst alla spennu á þessu þó áhugaverða máli.

En nú er forsetinn eins og heltekinn af nýrri baráttu. Barátta hans er fyrir því að láta Bandaríkin njóta vafans í veröldinni, enda færði forsetinn fram mikið magn upplýsinga og raka fyrir því að margar sterkar „blokkir“, sem Bandaríkin hefðu leyft að nota og njóta tengslanna við sig, svo sem og ekki síst blokk Evrópusambandsins, hefðu lengi misnotað viðskiptalega vinsemd og raunar ekki haft önnur heillegri markmið en að taka þátt í því að hlunnfara Bandaríkin í þeim efnum, eins og það hefði mögulega getað verið, og hefði verið fjarri því að Bandaríkin hefðu gætt sín nægjanlega vel gagnvart þessum ósvífna og ljóta leik. Bandaríkin hefðu þó haft þá afsökun að vilja vissulega vera í góðum og eðlilegum viðskiptum við Kína, Rússland og fleiri þjóðir, sem Bandaríkjamenn teldu ekki endilega með sem vinaþjóðir, heldur litið á þau ríki sem eðlilegar og mikilvægar viðskiptaþjóðir, en þau ríki og mörg önnur hefðu því miður nánast öll sem eitt gengið á lagið og hlunnfarið Bandaríkin í skjóli viðskiptalegrar vinsemdar þeirra.

Skortur á upplýsingum heima fyrir

Nú er orðið ljóst að Trump forseti hefur haldið þessum sjónarmiðum og hugmyndum sínum fast upp við brjóstið og það án þess að tryggja sér ótvíræðan stuðning flokksmanna sinna, bæði í öldungadeild og fulltrúadeild, við þetta mikla mál sitt.

Fram að þessu hafa fulltrúar í báðum fyrrnefndum þingdeildum staðið við bakið á Trump og jafnvel þó að þingmenn flokksins hafi haft ýmsar skoðanir og jafnvel efasemdir á hugmyndum hans og baráttumálum hefur ekki þurft nema eitt símtal frá forsetanum til að efasemdarmenn hafi lýst yfir eindregnum stuðningi við allan málatilbúnað hans. En nú í fyrsta sinn ber á því að allmargir þingmenn, og raunar „hættulega“ margir, hafa talað opinberlega um það að þeir hafi vaxandi efasemdir um hugmyndir og málflutning forsetans í „tollamálum“, og eru farnir að óttast að málflutningur hans geti skaðað þá sjálfa í næstu kosningum haustið 2026. Það eru ekki síst þingmenn fulltrúadeildarinnar, sem verða allir að ganga til endurkjörs þá, og sama gegnir um þriðjung þingmanna í öldungadeild, sem horfa til þess sama, þótt áhættan sé ekki sú sama þar. En eigi að tryggja að þessi þáttur, sem sé óneitanlega of langt genginn, muni ekki enda hættulega illa sé orðið ljóst að Trump forseti þurfi að draga þingmenn flokksins nær sér og leitast við að sannfæra þá um að allir séu enn í sama liðinu, þótt flokkurinn lúti forystu Trumps, þess manns sem tryggði flokknum sterka stöðu eftir kosningarnar 5. nóvember 2024, bæði í Hvíta húsinu, öldungadeild þingsins og eins í fulltrúadeildinni þar. Trump hefur svo sannarlega sýnt það rækilega að í raun sé hann næsta óþreytandi, ef neyð hans sjálfs kallar á, að eyða öllum sínum stundum til persónulegs sambands við þingmenn flokksins og hingað til hefur hann ætíð náð því að þjappa þeim öllum saman á bak við sig. En hinu er ekki að leyna að sumir harðir stuðningsmenn flokksins hafa, auk þess sem hér að framan var gerð grein fyrir, haft vaxandi efasemdir um að setja allan heiminn á annan endann vegna vafasamrar tilraunar forsetans.

En þótt margir aðilar í viðskiptalífinu hafi haft vaxandi efasemdir um hinar skyndilegu ákvarðanir forsetans um „Trumps tariffs“ eru enn stórir hópar flokksmanna sem hafa sterka sannfæringu fyrir því að Trump forseti myndi ekki leggja í þessa hættulegu baráttu, sem hæglega gæti skekkt mjög alþjóðlegt efnahagslíf heimsins, nema vegna þess að hann hafi sterka sannfæringu fyrir því, og gangi það eftir sé lítill vafi á í þeirra huga, að flokkur Repúblikana og Trumps muni standa eftir sem sigurvegarar enn á ný.

Ríkisstjórnin reikul

Ríkisstjórn landsins er um þessar mundir óneitanlega dálítið hikandi í störfum sínum, svo að fáir vita hvort hún er að koma eða fara. Nokkur pínleg vandræðamál hafa óneitanlega lent á hennar borði og hún hefur verið óþægilega hikandi við lausn þeirra, og slík framganga er að sjálfsögðu ekki til þess fallin að skapa öryggi og traust, þegar svo hikandi er gengið um garða.

Það er þó talin þekkt regla að þriggja flokka ríkisstjórn er einatt fjarri því að vera til þæginda, og eru til margföld dæmi þess fyrr og síðar.

Síðasta ríkisstjórn á undan þessari sem nú situr var raunar talandi dæmi um þetta sama, og flokkarnir sem þá sátu gerðu þau reginmistök að höggva ekki á þann hnút í tæka tíð. Nú verður ekki betur séð en að ríkisstjórnin sé smám saman að koma sér í vandræði um land allt og stuðla enn fremur að óþarfa óróleika, og er þessi staða sérkennilega óþægileg, ekki síst þar sem ekki þurfti endilega að gera ráð fyrir óefni af þessu tagi.

Annað mál er enn fjarri því að vera dáið, sem er næsta undarlegt, þar sem augljóst var að ríkisstjórnin taldi sig hafa fullt vald á því og styrk til þess að koma því út úr heiminum. En það virðist fjarri því að vera rétt mat. Augljóst er að almennir talsmenn ríkisstjórnarinnar hafa ákveðið að komast frá öllum vandræðaganginum í stjórninni með því að skilja hvað eina, sem eftir er af honum eftir í fanginu á Flokki fólksins. Yrði það óneitanlega dálítið skrítið ef sú leikflétta gengi eftir og sú undarlega aðferð myndi takast. En hitt væri einnig sérkennilegt ef hin hernaðaráætlunin gengi ekki eftir, þegar Flokkur fólksins hefur frá fyrstu dögum stjórnarmyndunar, þegar leiðtogi hans varð að sætta sig við að nær allar áætlanir flokksins og stefnumið væru þurrkuð út, áður en endanlega var staðfest að mat samstarfsflokkanna væri að flokkurinn teldist ekki „stjórntækur“, eins og kallað er, og það þótt sú skilgreining sé auðvitað næsta óskiljanleg, einkum þegar „óstjórntæki“ flokkurinn hefði þurft að þola þá einkunn, þótt hann hefði verið algjörlega flakaður, og það inn að beini. Það fer ekki fram hjá neinum, hvorki hjá þingi né þjóð, að það hefur ekki verið haldið á þessum þætti með frambærilegum hætti.