Björn Pálsson

Björn Pálsson fæddist á Ísafirði 19. júní 1933. Hann lést á hjúkrunarheimilinu Ísafold í Garðabæ 13. maí 2025.

Foreldrar hans voru hjónin Ásta Ingveldur Eyja Kristjánsdóttir, húsmóðir úr Bolungarvík, f. 28.1. 1896, d. 8.6. 1986, og Páll Hannesson, skipstjóri frá Hnífsdal, f. 18.5. 1896, d. 28.1. 1956.

Systkini Björns voru þrjú: Garðar skipherra, f. 22.3. 1922, d. 21.11. 2010, Hannes ljósmyndari, f. 9.10. 1924, d. 31.12. 2014, og Áróra bankastarfsmaður, f. 29.3. 1926, d. 28.7. 2022.

Eiginkona Björns var Sigurlaug Björnsdóttir skrifstofumaður, f. 3.7. 1930 í Hafnarfirði, d. 24.6. 2019. Foreldrar hennar voru Guðfinna Sigurðardóttir húsfreyja og Björn Árnason bifreiðarstjóri.

Björn og Sigurlaug gengu í hjónaband 1960. Þau eignuðust tvö börn: 1) Páll, sagnfræðingur, f. 1961, maki Ingibjörg Sigurðardóttir bókmenntafræðingur. Börn þeirra eru Sigurbjörn Ari og Sigurlaug Saga, f. 2014. 2) Guðfinna, sjúkraþjálfari, f. 1964, maki Bjarnsteinn Þórsson tölvunarfræðingur. Börn þeirra eru Björn, f. 1992, Anna, f. 1997, og Árni, f. 1999.

Björn gekk í Barnaskóla Ísafjarðar og Austurbæjarskólann, og lauk síðan gagnfræðaprófi frá Ingimarsskólanum í Reykjavík 1949. Björn var háseti og bátsmaður á Lagarfossi, skipi Eimskipafélagsins, 1951-1957. Hann lét af störfum í kjölfar vinnuslyss. Hann lærði ljósmyndun og rak ljósmyndastofuna Hraðmyndir frá 1959 til 2005, fyrst á Laugavegi 68 en frá 1967 á Hverfisgötu 59.

Björn sinnti margþættum félagsstörfum. Hann var trúnaðarmaður Sjómannafélags Reykjavíkur og sat fjölda ASÍ- og Sjómannasambandsþinga. Hann var fulltrúi Sjómannafélags Íslands (áður Sjómannafélags Reykjavíkur) í Sjómannadagsráði frá 1967 til 2021 og sat í skipulagsnefnd Sjómannadagsráðs frá 1967 til 2021. Hann sat í stjórn Sjálfstæðisfélags Garðabæjar og Bessastaðahrepps og var formaður félagsins 1982-1985. Einnig var hann formaður fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélaganna í Garðabæ og Bessastaðahreppi 1985-92 og ritstýrði Görðum, blaði Sjálfstæðisflokksins í Garðabæ, 1984-2000. Björn sat í skólanefnd Tónlistarskóla Garðabæjar 1978-2008 og í nefnd um málefni eldri borgara. Hann var ritstjóri safnaðarblaðs Garðasóknar 2002-2008. Hann var félagi í Kiwanisklúbbnum Heklu í 60 ár og var m.a. forseti klúbbsins 1972-1973 og 1988-1989.

Björn var útnefndur heiðursfélagi Sjálfstæðisfélags Garðabæjar og Sjómannafélags Íslands. Hann hlaut Garðasteininn 2015 frá Rotary-klúbbnum Görðum í Garðabæ og heiðursmerki sjómannadagsins árið 2008 fyrir félagsstörf í þágu sjómanna.

Björn verður jarðsunginn frá Vídalínskirkju í Garðabæ í dag, 2. júní 2025, og hefst athöfnin klukkan 13.

Tengdapabbi var mikill karakter, stálminnugur og skarpgreindur. Á milli okkar var órofa traust og ég minnist hans með hlýju og virðingu. Hann var vinur vina sinna og maður orða sinna, og er hann mér fyrirmynd í svo mörgu.

Ættfræðina hafði hann á hreinu, og algeng spurning var „hvað heitir pabbi hans“, þegar einhver kom upp í umræðunni. Oftar en ekki gat karlinn tengt viðkomandi við einhvern, „hann er dóttursonur föðursystur seinni manns mágs Þórðar í smjörlíkisgerðinni“ eða eitthvað í þá veruna. Björn var stórtækur í félagsmálum hvort sem það var á vettvangi Sjálfstæðisflokksins, Sjómannafélagsins, Sjómannadagsráðs eða Kiwanis, svo fátt eitt sé nefnt. Hann skipulagði meðal annars viðburði á Hrafnistu og mér er minnisstætt, þegar hann níræður, orðinn hrumur mjög, hringdi í Góu til að redda páskaeggjum fyrir páskabingóið á Hrafnistu. Það þurfti að skemmta gamla fólkinu. Hugurinn var síkvikur, þótt líkaminn væri að þrotum kominn.

Björn Pálsson var langt á undan sinni samtíð, þegar kemur að heimilishaldi. Alla tíð sá hann um eldamennsku til jafns við Sillu, en það var mjög óvanalegt hjá þessari kynslóð. Hann hafði mikla ástríðu fyrir matargerð. Hann var stöðugt með tilraunastarfsemi og lagði mikið upp úr að hafa matinn fallegan á disknum. Hann var einnig hagsýnn með afbrigðum og bakaði brauð og sultaði dægrin löng.

Þegar við Guðfinna eignuðumst frumburð okkar kynntist ég nýrri hlið á tengdaföður mínum. Hann bráðnaði eins og smjör, og varð svo fallega meyr, þegar við tilkynntum að hann hefði eignast nafna. Félagsmálatröllið, sem hafði tamið sér frekar kaldranalegt viðmót, sýndi af sér hlýju sem ég vissi ekki að hann byggi yfir. Aðdáun hans á barnabörnum sínum var fölskvalaus og hann gaf sér alltaf tíma til að bralla eitthvað með þeim.

Dýmætar minningar urðu til í fjölmörgum ferðum okkar, innanlands sem utan. Fjölskylduferð til Ítalíu 2008 á 75 ára afmæli hans stendur upp úr. Í Róm kom vel í ljós hvað Björn átti auðvelt með að tengjast fólki, því hann tengdi sig stax við húsvörðinn á gistiheimilinu okkar og urðu þeir mestu mátar. Einnig er ferðin okkar um Vestfirði árið 2016 minnisstæð. Þar heimsótti Björn æskuslóðir sínar á Ísafirði og heimsótti meðal annars Ingjaldssand, þar sem hann hafði verið i sveit. Gamla bakaríið var heimsótt daglega og keyptir napóleonshattar og alvörukringlur. Ekki þótti honum heldur leiðinlegt, þegar hann hitti fyrir Kiwanisfélaga á förnum vegi.

Kjarninn í tengdaföður mínum var tengsl við fólk, hann var stöðugt að mynda tengsl, og gerði það allt til síðasta dags. Það má segja að orðtakið „maður er manns gaman“ hafi verið hans einkunnarorð. Á bak við oft á tíðum hrjúft yfirborð og hryssingslegan húmor var kærleiksríkur hugur, sem rétti þeim hjálparhönd sem mest þurftu á því að halda. Hann lét verkin tala, frekar en að vera með innantómt orðagjálfur. Alltaf var hann að skipuleggja eitthvað. Hvort sem um var að ræða alþingiskosningar eða jólaskemmtun var það gert af sömu alúð.

Blessuð sé minning Björns Pálssonar.

Bjarnsteinn Þórsson.

Við hjónin keyptum okkur hús í smíðum í Garðahreppi árið 1971. Umhverfið var móar, göturuðningar, hamarshögg og steypubílar. Lundahverfið var að byggjast upp. Tíminn fór allur í að koma sér fyrir með tvö ung börn og vinna að húsinu.

Við vorum úr Reykjavík og þekktum engan. Svo leið tíminn og þá sá ég á leið heim úr vinnunni auglýsingu á óhrjálegu húsi við veginn, Sjálfstæðisflokkurinn. Ég ákvað að koma þar við og sjá hvort ég þekkti einhvern. Þegar inn var komið sá ég þar menn og konur á þeytingi, veggspjöld með nöfnum uppi á vegg og símar á borðum. Ég tók strax eftir ungum grönnum manni sem virtist þekkja alla. Fólk kom inn og vék sér að honum. Hann virtist hafa svör við öllu. Þetta var greinilega leiðtoginn. Ég vék mér að honum og kynnti mig. Nei, komdu sæll frændi, sagði hann. Ég heiti Björn Pálsson. Við erum frændur, komnir af Kristjáni Gíslasyni frá Eyvindarstöðum í Blöndudal. Jahá, ég var kominn í hópinn.

Frændi minn Björn Pálsson var um margt einstakur maður. Hann hafði gengið í Stýrimannaskólann, var farmaður en féll ofan í lest og slasaðist illa. Þá lærði hann ljósmyndun og setti upp ljósmyndastofuna Hraðmyndir við Hverfisgötu. Hraðmyndir var lengi viðkomustaður þeirra sem þurftu passamyndir í skírteini.

Nokkrum árum síðar dró Björn mig inn í stjórn Sjálfstæðisfélagsins í bænum þar sem hann var formaður. Björn var frábær í starfinu. Með ljúfmennsku sinni og hvatningu leystust málin oftast. Ekki sjaldan þurfti að leita eftir framlögum í starfið, þá hringdi Björn. Undantekningarlaust fékk hann já. Það var eins og enginn gæti sagt nei við Björn.

Í starfinu var oft rætt um frambærilega frambjóðendur. Þá spurði Björn ávallt: Hefur hann, eða hún pólitískt nef? Því má segja að nef viðkomandi hafi ráðið örlögum hans.

Fljótlega eftir kynni okkar Björns tók hann að sér að ljósmynda meiriháttar viðburði í fjölskyldunni, skírnir, fermingar, útskriftir, giftingar og jarðarfarir.

Myndataka Björns sagði alltaf sögu. Sjónarhornin voru valin af mikilli fagmennsku og vandvirkni. Frágangur myndanna var síðan ávallt í glæsilegum möppum sem hafa veitt fjölskyldunni kærar minningar og mikla gleði.

Björn átti yndislega konu, hana Sillu sem lést fyrir nokkrum árum. Silla bjó yfir einstökum kærleik til samferðafólks síns. Væri einhver veikur eða ætti við erfiðleika að stríða þá bauðst hún til að biðja fyrir viðkomandi. Sama var hver átti í hlut, allir voru í huga hennar jafnir fyrir Guði.

Nú kveðjum við kæran vin með söknuði og vottum fjölskyldu hans okkar dýpstu samúð.

Dröfn og Arthur Knut Farestveit.

Björn Pálsson gekk til liðs við Kiwanishreyfinguna 1965, eða einu ári eftir stofnun hennar á Íslandi. Björn fékk 60 ára heiðursmerki í desember sl., gullmerki 2014 og gullmerki með rúbín 2014. Þátttaka Björns í störfum hreyfingarinnar var mikilvæg enda um að ræða reyndan félagsmálamann. Hann átti sæti í Sjómannadagsráði og hafði því mikla þekkingu á starfi sjómannasamtakanna. Hann kynnti starf Dvalarheimilis aldraðra sjómanna fyrir Kiwanisfélögum í elsta Kiwanisklúbbi á Íslandi, Heklu, en þar starfaði hann alla tíð. Félagar Björns tóku strax undir með honum að það væri verðugt verkefni fyrir Kiwanisklúbbinn Heklu að beina þjónustustarfi sínu í þágu aldraðra sjómanna. Þjónustustarfið var margvíslegt, skemmtikvöld á vetrum, ferðir um nágrannabyggðir á vorin, flugeldasýningar um áramót, páskabingó og margt fleira.

Hann var ötull í að safna fjármunum í styrktarsjóð Heklu sem síðan veitti margvíslega styrki til margra verkefna. Hann valdist til forystu í Heklu og gegndi forsetastörfum 1972-1973 og 1988-1989, einnig valdist hann til annarra embætta. Félagi eins og Björn er ómissandi í þjónustustarfi eins og Kiwanishreyfingin stundar. Slíkir félagar halda hugsjóninni um þjónustu við samborgarana á lífi. Það er með söknuði sem við kveðjum Björn Pálsson en jafnframt þökkum við honum fyrir hið mikilvæga starf sem hann lagði fram í starfsemi klúbbsins.

Við sendum öllum aðstandendum innilegar samúðarkveðjur.

Far þú í friði félagi.

F.h. félaga í Kiwanisklúbbnum Heklu,

Birgir Benediktsson.

Kvaddur er góður og traustur félagi, Björn Pálsson ljósmyndari, sem ljúft er að minnast við leiðarlok. Við, sem horfum á eftir vinum og samstarfsmönnum hverfa fyrir ósinn, eigum ekki mörg orð til þess að tjá til fulls þær minningar og tilfinningar, sem kveðjustundin vekur, enda verður litríkri ævi og fjölbreyttum störfum aldrei lýst í stuttu máli. Orð mega sín því lítils á kveðjustund. Fátæklegar þakkir fyrir ánægjulega og gefandi samfylgd veita þó hugarhægð þeim, sem þær tjáir, og þannig er því farið að þessu sinni.

Tæpir fjórir áratugir eru liðnir frá því að fundum okkar bar saman fyrst. Leiðir okkar lágu á vettvangi bæjarmála í Garðabæ, við vorum samherjar og áttum gott og heilladrjúgt samstarf á þeim vettvangi með samhentum, traustum og öflugum félögum. Björn var þeirrar gerðar að hann gaf sig mjög að félagsmálum; elskulegur í fasi, lét sig varða farsæld samferðamanna og lagði sig fram um að láta gott af sér leiða. Þar hygg ég að Sjómannadagsráð og Sjálfstæðisflokkurinn hafi stærstan hluta af ævi hans einkum notið góðs af störfum hans.

Björn var í framvarðarsveit sjálfstæðisamanna í Garðabæ um langt árabil, sjálfstæðismaður af lífi og sál, farsæll og lipur í öllu því, sem hann gaf sig að. Hann var ætíð reiðubúinn til þess að leggja fram liðsinni og rétta fram hjálparhönd í hinu pólitíska vafstri. Hann var formaður Sjálfstæðisfélags Garðabæjar, sat í fulltrúaráði sjálfstæðisfélaganna í bænum auk þess sem hann var traustur liðsfélagi í kjördæmisráði Sjálfstæðisflokksins í Reykjanes- og síðar Suðvesturkjördæmi. Honum verða seint fullþökkuð þau mikilvægu störf, sem hann vann með pólitískum samherjum, íhugull og fylginn sér í hverju máli.

Björn var kallaður til ýmissa verka í þágu Garðabæjar. Þar var hann sannarlega öflugur liðsmaður, tillögugóður og lagði sig fram um að ná sáttum í þeim fjölmörgu úrlausnarefnum, sem urðu á vegi hans. Allt starf Björns að málefnum Garðabæjar bar vott um góða yfirsýn, reynslu og réttsýni, enda átti það sér djúpar rætur í nærgætni og mannlegri hlýju, sem setti sterkt svipmót á öll störf hans í þágu heimabyggðar. Hann lét listir og menningarmál sérstaklega til sín taka, sat í stjórn Tónlistarskóla Garðabæjar í 32 ár og var ávallt mættur á viðburði í bæjarfélaginu, þar sem festa þurfti viðburði og minningar á filmu. Eftir hann liggur umfangsmikið og ómetanlegt myndasafn af mannlífi og sögu Garðabæjar, sem komið er í vörslu bæjarfélagsins og er þegar orðið uppistaðan í Ljósmyndasafni Garðabæjar. Hann tók að sér hvert verkefnið á fætur öðru og leysti þau öll af alúð og samviskusemi. Allir, sem með honum unnu, treystu honum til góðra verka. Návist hans og þátttaka var í senn til gagns og ánægju og hann var drjúgur liðsmaður í fjölmörgum framfaramálum. Þess fengu margir notið og fyrir það er mörgum bæði ljúft að þakka og minnast. Að starfa með slíkum manni var góður skóli.

Á kveðjustund leita á hugann fjölmargar minningar um ánægjuleg samskipti og skemmtilegar samverustundir. Nú þegar leiðir skilur þakka ég Birni Pálssyni einlæga vináttu og raungóðar leiðbeiningar, sem hann gaukaði að af hæversku og lempni. Samúðarkveðjur færi ég börnum hans og fjölskyldunni allri með ósk um velfarnað um ókomin ár. Minningin um gott og farsælt æviskeið mun lengi lifa.

Ingimundur Sigurpálsson.

Hinn 13. maí sl. andaðist góður félagi og samferðamaður til margra ára, Björn Pálsson ljósmyndari og fyrrverandi farmaður. Hann hóf störf, þá ungur að árum, í farmennsku á skipum Eimskipafélagsins. Hann var farsæll og ákveðinn enda varð hann fljótlega trúnaðarmaður Sjómannafélagsins þar um borð. Björn varð fyrir slysi um borð með þeim afleiðingum að ekki var haldið til hafs á ný. Hann hóf nám í ljósmyndun og nokkru eftir að hann lauk því námi opnaði hann ljósmyndastofuna „Hraðmyndir“ við Hverfisgötu í Reykjavík sem hann rak í mörg ár.

Störf sjómanna, aðbúnaður og öryggismál þeirra voru honum huglekin enda var hann kjörin í trúnaðarmannaráð Sjómannafélagsins, þar sem hann lét margt gott af sér leiða um langt árabil. Björn var kjörinn fulltrúi Sjómannafélagsins í Sjómannadagsráð en þá var unnið að stækkun Hrafnistu í Reykjavík og farið að horfa í átt til Hafnarfjarðar með nýtt hjúkrunarheimili, nýja Hrafnistu. Hann var í skipulagsnefnd sem sá um undirbúning Sjómannadagsins og öll hátíðahöldin því tilheyrandi ásamt valinkunnum mönnum og gegndi þar formennsku um langt árabil. Björn gætti þess mjög að eftir lögum og reglum félaganna skyldi farið, og þau skyldu í heiðri höfð.

Blessuð sé minning Björns Pálssonar.

Guðmundur Hallvarðsson.