"Hvergi er að finna kröfu um hærra kaup"

"Hvergi er að finna

kröfu um hærra kaup"

Ekkert þokast í samkomulagsátt á samningafundum



GUÐJÓN A. Kristjánsson, forseti Farmanna- og fiskimannasambands Íslands, segir það ekki koma sér neitt á óvart að laun yfirmanna á öflugustu fiskiskipum flotans séu há, eins og launakönnun LÍÚ beri með sér og greint var frá í Morgunblaðinu á þriðjudag. Það hafi alltaf verið vitað að skipstjórar hafi tvöfaldan hásetahlut. Aftur á móti væri hvergi í kröfum skipstjórnarmanna að finna kröfu um hærra kaup umfram almennar launahækkanir, líkt og aðrir launþegar hafi fengið, að teknu tilliti til þess að sjómenn hafi verið samningslausir í heilt ár nú um áramót.

Aðeins vélstjórar á stærstu skipunum væru sér með kröfugerð um aukinn skiptahlut. "Við höfum ekki sett fram neina kröfu um aukin hlutaskipti. Við höfum aftur á móti fengið gagnkröfu frá LÍÚ um að lækka laun tekjuhæstu skipstjóranna um 38,8%."

"Við teljum að hlutaskiptin séu vel þolanleg verði staðið við grunn kjarasamningsins. Um það snýst deilan. Hún snýst um það hvernig fiskverð á að myndast. Við getum ekki haft áhrif á það hvort fiskverð er hátt eða lágt, en við viljum að markaðurinn komi inn í verðmyndunina eins mikið og hægt er og að návígið, sem nú veldur illdeilum milli útgerðarmanna og sjómanna, verði tekið burtu svo að hver og ein skipshöfn þurfi ekki að semja um sitt fiskverð við viðkomandi útgerðarmenn. Þeir þrír valkostir, sem við höfum boðið upp á, til þess að leysa áhafnir og útgerðarmenn undan því návígi, sem búið er að valda ótrúlegum illdeilum, er að fiskverð verði myndað á fiskmarkaði, gólf- eða fjarskiptamörkuðum, með tengingu við fiskmarkaði eða með tengingu við afurðaverð. Í öðru lagi viljum við að tekin verði upp veiðiskylda svo að áhöfn, sem ræður sig á skip, hafi það atvinnuöryggi að fá að veiða um 90% af þeim þorskígildum, sem á skipið eru skráð. Útvegsmenn geta þá áfram verið með 10% í leigubraskinu ef þeir vilja," segir Guðjón.

Veiðiskylda og verðmyndun

Að sögn formanns FFSÍ hafa samningaviðræður ennþá ekki þokast í neina samkomulagsátt og ekki væru neinar líkur á því að það gerðist neitt á meðan að forysta útgerðarmanna stæði í þeirri trú að skipstjórnarmenn séu að fara fram á aukin hlutaskipti.

"Það hefur alltaf verið vitað að skipstjóri hefur um það bil tvöföld laun háseta. Aftur á móti finnst mér einkennilegt að setja það þannig fram að einhver maður rói í 300 daga á ára, eins og gert var í könnuninni, því þá tekur hann sér hvorki sumarfrí né annað frí. Þetta er tómt bull. Samningar farmanna og sjómannaafslátturinn gera ráð fyrir því að 245 dagar á sjó teljist vera fullt ársstarf sjómanna."

Fram kom hjá hagfræðingi LÍÚ í Morgunblaðinu í fyrradag að óskiljanlegt væri hvaða stöðu forsvarsmenn FFSÍ þættust vera að treysta í ljósi himinhárra launa, eins og launakönnunin bæri með sér. Að sögn Guðjóns er fyrst og fremst verið að treysta undirstöðu hlutaskiptakerfisins, veiðiskylduna annars vegar og verðmyndunina hinsvegar. Ekki væri hægt að halda því fram að launagrunnurinn hækkaði sérstaklega við að markaðstengja fiskverð. Þvert á móti mætti álykta sem svo að verðið lækkaði, færi allur fiskur um markaði. Því væri ekki hægt að halda því fram að þetta sé bein launakrafa af hálfu sjómanna, en hinsvegar festi það grunn kjarasamninga þar sem vitað yrði hvernig verðið myndaðist.

Innbyggð sveiflujöfnun

Hlutaskiptakerfið er ekki aðeins hagkvæmt fyrir sjómenn og útgerðarmenn. Það er líka hagkvæmt fyrir þjóðina, að sögn Guðjóns. "Þetta er eina launakerfið í landinu sem er með innbyggða sveiflujöfnun. Ef aflamagn minnkar, þá lækka laun, bæði sjómanna og útgerðar. Það er aftur á móti ekkert skrýtið að menn hafi þokkaleg laun nú á mesta aflaári Íslandssögunnar. Ef útgerðin hefur góð laun, þá hafa sjómenn yfirleitt góð laun. Ef útgerðin hefur það skítt, þá hafa sjómenn það líka skítt. Við erum nefnilega í sama báti og við höfum það til skiptanna sem inn á skipið kemur. Hinsvegar er inni í launakerfi sjómanna sérstakt ákvæði, sem heitir kostnaðarhlutdeild, sem mælir olíuverðshækkun í Rotterdam og ef olíuverðið hækkar, lækka laun sjómanna, en ef olíuverð lækkar og þar með kostnaður útgerðarinnar, þá hækka laun sjómanna. Þetta gerist burtséð frá því hvort kjarasamningar eru fastir eða lausir því þetta er sérkerfi, innbyggt í launakerfið. Og þetta er eina launakerfið í landinu sem tekur mið af því að aðstæður atvinnurekstrarins geti breyst af utanaðkomandi aðstæðum."

Kvótasleikir að norðan

"Mér finnst afar einkennilegt ef forysta útvegsmanna er virkilega á þeim buxunum að telja það vera hagkvæmt að eyðileggja hlutaskiptakerfið og mér finnst enn furðulegra ef hún hefur ekki áttað sig á því að laun áhafnameðlima eru góð þegar afkoma útgerðarinnar er góð og alveg sérstaklega þegar við erum að stefna að Íslandsmeti í afla," segir Guðjón.

Samningafundur útvegsmanna og sjómanna hefur verið boðaður hjá sáttasemjara á morgun, en Guðjón segir að ennþá sé ekkert af þeim fundum að frétta. Nákvæmlega ekkert væri að gerast sem fært gæti deiluaðila nær samkomulagi. Menn gætu allt eins tekið að sér hlutverk jólasveinanna nú fyrir jólin. "Útvegsmenn gætu þá líklega notið liðsinnis Kvótasleikis norðan úr Eyjafirði."



AÐ MATI LÍÚ eru yfirmenn á fiskiskipum með himinhá laun, skv. launakönnun, sem leiddi í ljós að meðallaun skipstjóra á 45 stærstu skipum flotans nema um 10,2 milljónum kr. í ár. Meðallaun fyrstu stýrimanna eru 6,9 milljónir kr. og annarra stýrimanna 5,8 milljónir.