Vegvísar

Vegvísar

BÆKUR

Unglingabækur

HJÁLP! VIÐ ERUM ÁSTFANGIN

Þýtt og staðfært af Katrínu Gunnarsdóttur. Myndir: Adan. 192 síður.

ÉG ER Á LEIÐINNI

Þýðandi: Þorsteinn Thorarensen. Myndir: Mogens Remo. 112 síður.

MAMMA ER ALLRA BEST

Þýtt og staðfært: Björk Bjarkadóttir. 128 síður. Filmugerð allra bókanna: PMS Súðarvogi. Prentun: Singapore. Útgefandi: Fjölvi/Vasa.

HÖFUNDUR bókanna er háðfuglinn og sagnameistarinn danski Willy Breinholst. Af skarpleik sínum dró hann þá ályktun, eftir skólalærdóm og lífsins glímutök, að brenglað gen þjái mannskepnuna, valdi henni alvarlegum sjúkdómi á táningsaldri, og hún losni ekki við hann, fyrr en í kaldri gröf. Sjúkdóminn kallar hann ÁST. Ef draga má ályktanir af orðum, þá virðist spekinga hafa grunað þetta snemma. Til dæmis segir látið skáld: "Ástin þjáir ýmsa menn eins og þrálát kveisa", og eftir franska spekingnum J.J. Rousseau hefir höfundur bókar: "Allar ástarsögur enda annaðhvort vel, með því að söguhetjurnar taka saman, eða enn betur með því að þær taka ekki saman." Ekki man eg betur en þennan speking hafi menn lagt í mold 1778.

Svo alvarleg er þessi veiki, að sögn Breinholst, að fólk hreinlega missir vitglóruna, þekkir ekki sundur svefnskála og lyftu; ekki sannleik frá lygi; veður áfram með lokuð augu, eins og það sé statt í blindhríð, ­ lendir uppi í rúmi, og fer fram úr á veginn upp að kirkju. Frá þessu segir höfundur í fyrstu bókinni, rekur marga veikindasöguna, og hvernig fólk brást við. Milli sagna, svona til að þurrka tár, eru magnaðar skrýtlur, ­ listilega myndskreyttar, öllu hugsandi fólki undirstrikuð áminning um að leita læknis, þá sjúkdómsins verður vart.

Nú, ekki fara allir eftir ráðleggingum mannvinarins, og því segir hann framhald sögu, það er þá "neðri hæðin" hefir verið leigð. Leigutakinn, fóstrið, þetta undur, sem staðhæfir, að það eigi heimsmet í vaxtarhraða, segir sögu, allt frá því það leggur hæðina undir sig, þar til því er hent út. Eins og ungra er siður, þá er það óragt við að tjá sig um hitt og þetta: Væntanlega foreldra, ­ asnalegt háttalag þeirra, er þau þykjast ein, sveiflum þeirra milli dýpstu sælu og örvæntingar biðarinnar; þá þau gleyma leigutakanum, fylla stofu hans alls konar ólyfjan. Starfsfólki mæðraeftirlitsins er lýst, og mörgu, mörgu öðru.

Til að auðvelda lesanda skilning, hefir fóstrið fengið listamann til að myndskreyta efnið, og sá hefir sannlega af kunnáttu og færni leyst verk sitt.

Ekki gleymir Breinholst hvítvoðungnum í furðuheimi manna. Ritar því leiðbeiningabók handa öllum foreldrum. Enginn þekkir langanir og þrár barnsins betur en barnið sjálft, því skráir höfundur aðeins niður leiðbeiningar þess og vizku. Úr verður fróðleikur, ómissandi öllum, sem eiga barn á fyrsta ári, nánar greint, á aldurskeiðinu frá vöggu til fyrstu skrefa og orða. Bráðsnotrar myndir skýra efni.

Höfundur veit vel, að um þessi efni hafa þykkir doðrantar verið skráðir, ­ flestir af "fræðingum", því getgátur einar. Hér er ausið af þekkingarbrunni reynslunnar, ­ og einlægni barnsins, úr verða því þroskandi bækur.

Allir hafa þýðendurnir lagt sig fram við verk, tekizt vel, staðfært margt, ja, allt sem hægt er. Það er ekki lítill vandi að fanga fyndni á blað, enn meiri að snara henni af einni tungu á aðra.

Þetta eru bækur fyrir ungt, heilbrigt fólk.

Sig. Haukur