Syrtir í álinn hjá Clinton Með hverjum deginum aukast líkurnar á því að fulltrúadeild Bandaríkjaþings samþykki ákærurnar á

Syrtir í

álinn hjá

Clinton

Með hverjum deginum aukast líkurnar á því að fulltrúadeild Bandaríkjaþings samþykki ákærurnar á hendur Bandaríkjaforseta og vísi þeim til meðferðar í öldungadeildinni. Í herbúðum Clintons hafa menn miklar áhyggjur af þessu og einnig því að forsetinn virðist hafa glatað pólitísku næmi sínu.

Æ MEIRI óróa gætir í herbúðum Bills Clintons Bandaríkjaforseta eftir því sem nær dregur atkvæðagreiðslu í fulltrúadeild Bandaríkjaþings um ákærur á hendur forsetanum til embættismissis. Hafa menn forsetans áhyggjur af því að nokkrum repúblikönum sem áður hafa lýst andstöðu sinni við málshöfðun á hendur forsetanum hefur snúist hugur og dregið hefur úr andstöðu annarra. Skoðanakannanir sem birtar voru á mánudagskvöld staðfesta að meirihluti Bandaríkjamanna er andvígur því að greidd verði atkvæði um ákærur á hendur forsetanum en hins vegar er meirihluti þjóðarinnar þeirrar skoðunar að samþykki fulltrúadeildin að vísa málinu til öldungadeildarinnar beri forsetanum að segja af sér. Ljóst er að fylgismenn forsetans munu herða róðurinn enn fram að atkvæðagreiðslu í von um að þeim takist að knýja fram málamiðlun sem væntanlega fælist í því að látið yrði nægja að samþykkja vítur á forsetann. Þessa vikuna hefur símkerfi þinghússins verið rauðglóandi og efnt verður til mótmælafunda fram á fimmtudag.

Samkvæmt skoðanakönnun ABC -sjónvarpsstöðvarinnar og The New York Times er 61% Bandaríkjamanna andvígt því að greidd verði atkvæði um ákærurnar á hendur forsetanum en 38% fylgjandi því. Þá telja 58% kjósenda að forsetanum beri að segja af sér, komi til atkvæðagreiðslu.

Niðurstaða könnunar CBS -sjónvarpsstöðvarinnar og The Washington Post er svipuð, um 64% eru andvíg atkvæðagreiðslunni. Þá telur réttur helmingur kjósenda að samkomulag náist á síðustu stundu um málamiðlun til að komast hjá því að málið komi til kasta öldungadeildarinnar.

Svartsýnin eykst

Clinton varð sem fyrr að svara spurningum um yfirvofandi atkvæðagreiðslu fulltrúadeildarinnar á morgun, fimmtudag, í Mið-Austurlandaferð sinni sem lauk í gær. Kvaðst Clinton vera opinn fyrir "hvaða sanngjörnu málamiðlun" sem væri til að komast hjá atkvæðagreiðslu sem leitt gæti til embættismissis. "Ég tel það ekki þjóna hagsmunum Bandaríkjanna og bandarísku þjóðarinnar að ganga í gegnum atkvæðagreiðslu og í kjölfarið réttarhöld í öldungadeildinni," sagði forsetinn.

Talsmenn forsetans verða hins vegar æ svartsýnni á að forsetanum takist að komast hjá því að fara fyrir dóm öldungadeildarinnar. Al Gore varaforseti var harðorður í garð repúblikana er hann sakaði þá um að "hunsa visku bandarísku þjóðarinnar" með því að krefjast atkvæðagreiðslu um ásakanirnar á hendur forsetanum. "Það er afar óheppilegt að leiðtogar fulltrúadeildarinnar hafi ákveðið að hafna málamiðlun og þvinga fram atkvæðagreiðslu eingöngu um ákæru til embættismissins en gefa þingmönnum ekki tækifæri til að greiða atkvæði samkvæmt samvisku sinni," sagði Gore.

Joe Lockhart, ritari forsetans, var ekki síður harðorður, sagði lítinn hóp repúblikana hafa gert það að áætlunarverki sínu að koma forsetanum úr embætti, "líklega gegn vilja fulltrúadeildarinnar og vafalaust gegn vilja bandarísks almennings". Þá varaði Lockhart við afleiðingum málarekstursins á hendur forsetanum á efnahagsmál er hann sagði að "hvaða markaðsfræðinemi sem er getur staðfest að óvissa kemur markaðnum illa".

Hika við að blása til sóknar

Demókratar og nánustu samstarfsmenn forsetans hafa þó ekki þorað að blása til sóknar gegn repúblikönum, að því er virðist af ótta við að slíkt gæti snúist gegn þeim. Þess í stað hafa þeir reynt að hvetja stuðningsmenn Clintons til dáða og hvetja til að almenningur sýni andstöðu sína við atkvæðagreiðsluna í verki.

Mörg verkalýðsfélög hafa hvatt félagsmenn sína til að hringja í þingmenn og þrýsta á um að hætt verði við atkvæðagreiðsluna og þess í stað látið nægja að samþykkja vítur á forsetann. Hafa símalínur þingsins verið rauðglóandi og illmögulegt að ná sambandi við það. Þá hafa félögin verið hvött til að safnast saman fyrir framan þinghúsið í Washington í fyrramálið er til stendur að taka ákærurnar fyrir og séra Jesse Jackson, einn helsti stuðningsmaður Clintons, hefur boðað til bænavöku.

Útvarpsauglýsingar eru sendar út til að fá repúblikana ofan af skoðun sinni. Þar ræða karl og kona saman um ákærurnar á hendur forsetanum og hún segir: "Landið verður lamað og veistu hverjir líða fyrir það?" "Við," svarar hann.

Áhrifamiklir fjölmiðlar á borð við The Washington Post ítrekuðu í gær í leiðara kröfuna um að látið verði nægja að víta forsetann. Vítur væru ekki marklaus yfirlýsing, þær myndu setja "óafmáanlegt mark" á forsetatíð Clintons. "Vítur draga úr eyðileggingunni en lýsa jafnframt nauðsynlegri fordæmingu. Leiðtogar fulltrúadeildarinnar gera [...] mikinn ógreiða í því að neita í blindni að taka tillögu um vítur fyrir."

Repúblikanar eru hins vegar margir þeirrar skoðunar að vítur séu "auðveld flóttaleið" fyrir forsetann og hafna því að taka slíkt fyrir.

Æ fleirum snýst hugur

En svo virðist sem stuðningsmenn forsetans megi sín lítils gagnvart andstæðingum hans sem hefur vaxið ásmegin. Æ fleiri repúblikanar sem virtust á báðum áttum um hvort þeir ætluðu að greiða atkvæði með eða á móti ákærunum á hendur Clinton, hafa gert upp hug sinn og hyggjast samþykkja þær. Þá hafa nokkrir repúblikanar, sem ætluðu að greiða atkvæði gegn ákærunni, lýst efasemdum um að þeir geti staðið við þá fyrirætlun.

Dæmi um þetta er Christopher Shays en hann var einn fyrsti repúblikaninn til að lýsa andstöðu við fyrirætlanir dómsmálanefndarinnar um málsókn á hendur Clinton. "Ef greiða ætti atkvæði í dag myndi ég greiða atkvæði gegn [tillögunni]," sagði Shays. "En ég er ekki eins viss og ég var fyrir viku. Dregið hefur úr vissu minni vegna þess að forsetanum hefur ekki lánast að takast á við vandamál sín. Hann grefur sér æ dýpri gröf. Ég tel að hann verði að segjast hafa farið með ósannindi. Hann sagði ósatt og eins og allir Bandaríkjamenn verður hann að lúta lögunum."

Þessi orð Shays ollu miklu uppnámi í Hvíta húsinu og gekk maður undir manns hönd að útvega honum viðtal við forsetann í von um að tryggja stuðning Shays.

Hvað gerir öldungadeildin?

Í fulltrúadeild þingsins eiga 228 repúblikanar sæti, 206 demókratar og einn óháður sem yfirleitt hefur greitt atkvæði með demókrötum. Gert er ráð fyrir að allir demókratarnir að þremur til fimm frátöldum muni greiða atkvæði gegn því að samþykktar verði ákærur á hendur forsetanum. Því þarfnast Clinton stuðnings 14­16 repúblikana til að sleppa við réttarhöld í öldungadeildinni.

Það er vandséð að forsetanum takist að tryggja sér þann stuðning því aðeins þrír þingmenn repúblikana hafa lýst sig andvíga atkvæðagreiðslunni. Þá lýstu fimm repúblikanar sem áður höfðu sagst óákveðnir, því yfir í gær að þeir væru fylgjandi því að ákærurnar á hendur forsetanum yrðu samþykktar. Eitthvað mun ennfremur vera um að þingmenn geri upp á milli ákæranna fjögurra, hyggist samþykkja sumar en fella aðrar.

Repúblikanarnir fimm sem lýstu sig fylgjandi atkvæðagreiðslunni voru taldir hliðhollir demókrötum og var yfirlýsing þeirra demókrötum því mikið áfall. Þeir fullyrða þó enn að mögulegt sé að fella ákærurnar og er búist við að mikill kraftur færist í tilraunir þeirra til að tryggja það í dag og á morgun. Hafa demókratar t.d. krafist þess að umræður um ákærurnar fjórar standi í tvo daga en repúblikanar vilja að þær verði takmarkaðar við 6­8 klukkustundir.

En ljóst er að margir horfa þegar til öldungadeildarinnar, ganga út frá því sem vísu að fulltrúadeildin samþykki ákærurnar og vísi þeim til meðferðar í öldungadeildinni. Bob Dole, fyrrverandi leiðtogi repúblikana í deildinni, skrifar opið bréf í The New York Times þar sem hann leggur til að öldungadeildin samþykki harðorðar vítur á forsetann sem hann verði að undirrita, hvort sem hún rétti í ákæruatriðunum á hendur Clinton eður ei. Hvetur Dole til þess að málsmeðferðinni verði lokið fyrir 2. janúar nk.

Þá lýsti demókratinn Robert F. Torricelli því yfir að öldungadeildin væri í "lagalegum ljósaskiptum" tæki hún mál Clintons fyrir. Aðeins eitt fyrra dæmi væri um slíkt, þegar réttað var í máli Andrews Johnsons forseta fyrir 130 árum, og lagði Torricelli til að öldungadeildin myndi vísa málinu frá, bærist það inn á hennar borð.

"Hefur misst næmið"

Í öllu því uppnámi sem einkennt hefur málareksturinn á hendur forsetanum hefur það vakið athygli blaðamanna hve lítil viðbrögð hann hefur sýnt. Hann þykir þreytulegur og áhugalaus, reiðist varla lengur en það sem verst er, að svo virðist sem hann hafi glatað einum helsta kosti sínum, sem sé einstakt næmi fyrir því hvað fari vel í almenning og geta til að snúa við út úr erfiðleikum, sama hve svart útlitið hafi verið.

Í NYT er vitnað í demókrata og einarðan fylgismann forsetans sem segir Clinton hafa "misst næmið, að minnsta kosti í bili". Hann hafi glatað tilfinningunni fyrir góðri tímasetningu og hvað gangi í fólk. Í blaðinu segir að í síðustu viku hafi forsetinn skyndilega orðið þungbúinn, þreytulegur og fjarlægur. Orð hans og ræður skorti allan eldmóð, nýleg ræða þar sem hann hvatti til þess að dómsmálanefndin legði ákæruatriðin ekki fyrir fulltrúadeildina hafi minnt meira á þunglyndislegt andvarp en hvatningarorð forseta sem væri að búast til orustu.

"Ef til vill er hann einfaldlega hissa á þeirri staðfestu repúblikana að halda málinu til streitu. Allan sinn pólitíska feril hefur hann reitt sig á skoðanakannanir til að vísa sér veginn. Nú sýna þær að meirihluti þjóðarinnar vill ekki að honum verði komið úr embætti en repúblikanar láta sig það engu varða," segir í blaðinu.

Þá er minnt á sjónvarpsávörp forsetans á mikilvægum augnablikum, t.d. eftir yfirheyrslu Kenneths Starrs, sérskipaðs saksóknara, í ágúst sl. þar sem hann hafi virst reiður og í árásarhug í stað þess að biðjast auðmjúklega afsökunar. Ávarp sem hann hélt viku síðar hafi bætt stöðuna en svör hans við 81 spurningu dómsmálanefndarinnar hafi reitt marga til reiði að nýju, vegna tregðu hans við að viðurkenna meinsæri; að hann hafi logið.

"Sumir nærri innsta hring forsetans segja að Clinton geti ekki viðurkennt að hafa logið þar sem þar með gefi hann færi á lögsókn á hendur sér fyrir meinsæri eftir að hann lætur af embætti. En er það hin raunverulega ástæða? Ef svo er, hefur Hvíta húsið litla trú á hópi saksóknara sem demókratar kölluðu til, til að vitna fyrir dómsmálanefndinni um að enginn saksóknari með fullu viti myndi sækja meinsærismál byggt á Lewinsky- eða Paulu Jones málinu."

Reuters BILL Clinton Bandaríkjaforseti hefur þótt þreytulegur í Mið-Austurlandaför sinni enda bíða hans erfið mál heima fyrir. Hér er hann ásamt eiginkonu sinni, Hillary, Yasser Arafat, forseta sjálfstjórnar Palestínumanna, eiginkonu hans Suhu og Chelsea, dóttur sinni.