Viljum draga úr óöryggi

Námstefna um bætta þjónustu við krabbameinssjúklinga á landsbyggðinni hófst í gær og lýkur í dag. Námstefnuna sækja hjúkrunarfræðingar af Norðurlandi vestra, eystra og af Austurlandi - allt frá Hvammstanga að Höfn í Hornafirði. Elísabet Hjörleifsdóttir hjúkrunarfræðingur hefur umsjón með námstefnunni sem Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri stendur fyrir. Er mikil þörf á bættri þjónustu við krabbameinssjúklinga á umræddu svæði?

"Ég tel að svo sé. Það má orða þetta svo: "Skiptir máli hvar fólk býr ef það fær krabbamein." Það er almennt viðurkennt að fólk sem veikist á rétt á sömu þjónustu hvar sem það er búsett á landinu en umönnun krabbameinssjúklinga er mjög sérhæfð þjónusta og eðlilegt að í svona fámennu landi eins og Íslandi þurfi fólk að leita út fyrir sína heimabyggð eftir meðferð í hverju sem sú meðferð er fólgin. Við hjúkrunarfræðingar á þessu landsvæði höfum verið að spjalla saman óformlega um þetta og verið undanfarið í samvinnu um að þróa meira samfellu í þjónustunni og gera hana markvissari á þessu tiltekna landsvæði. Aðdragandinn að þessari námstefnu er að við vildum hittast og ræða viss mál, eins og til dæmis boðleiðir í tengslum við flutninga sjúklinga á milli staða sem óhjákvæmilega fylgir því að veikjast af þessum sjúkdómi og búa úti á landi."

-Er boðleiðunum ábótavant?

"Þegar fólk fær krabbamein þá er margt fagfólk sem kemur að meðferðinni og ef fólk býr úti á landi þá eru það ennþá fleiri sem koma að þessu. Þegar svoleiðis er þá geta þessar boðleiðir auðveldlega brugðist. Það getur reynst sjúklingum og aðstandendum mjög erfitt. Við erum líka að ræða um aukna heimaþjónustu við fólk sem er með ólæknandi krabbamein og kýs að vera heima en ekki inni á stofnun. Slíka þjónustu er boðið uppá á Akureyri og á höfuðborgarsvæðinu en ekki annars staðar á landinu. Hins vegar hafa mikið veikir krabbameinssjúklingar fengið hjálp hjúkrunarfræðinga víða á smærri stöðum á landinu - en þessi þjónusta krefst þess að hún sé veitt eftir þörfum sjúklings og fjölskyldunnar hverju sinni, sem þýðir að hún þarf að vera til staðar allan sólarhringinn og það er meira velvilji og áhugi hjúkrunarfræðinga á þessum stöðum sem hefur gert sjúklingum þar fært að vera heima þar til yfir lýkur."

-Hvernig væri hægt að leysa þetta mál öðruvísi?

"Við teljum ekki að það sé rétt að þetta sé háð velvilja og fórnfýsi einstakra hjúkrunarfræðinga heldur að þjónusta af þessu tagi sé byggð upp og sé til staðar miðað við aðstæður á hverjum stað. Það er greinilegur áhugi hjá hjúkrunarfræðingum á þessu málefni og að geta tryggt það að sjúklingar hvar sem þeir búa eigi það val að geta verið heima ef þeir vilja þótt þeir séu mikið veikir. Hafa verður í huga að þetta er mjög sérhæft starf sem hjúkrunarfræðingar stökkva ekki inn í allt í einu. M.a. þess vegna erum við að hittast þessa daga og ræða saman um hvaða stefnu við getum tekið í menntunarmálum hjúkrunarfræðinga á þessu sviði."

-Er um að ræða samstarf milli sjúkrahúsa á þessu svæði?

"Já, það er auðvitað samstarf milli þeirra, en það vantar upp á að sjúkrahúsin vinni að sama markmiði hvað varðar málefni tengd meðferð krabbameinssjúklinga. "

-Hvernig er ástandið hvað varðar aðra þjónustu, svo sem félagslega þjónustu?

"Ég get eingöngu svarað fyrir Akureyrarsvæðið, þar sem þessi þjónusta og öll sú þjónusta sem tengist þessari tilteknu þjónustu er mjög góð. Það hefur margt breyst á síðustu árum í heilbrigðisþjónustu til hins betra og góð samvinna er á milli aðila sem sinna þessu málefni. Á ég þá við Fjórðungssjúkrahúsið hér, Heilsugæslustöðina og Heimahlynningu. Sérstaklega vil ég taka fram hvað þjónusta eins og heimilishjálp er mikilvægur hlekkur í þessari þjónustu og gerir oft útslagið hvort einstaklingurinn getur í raun og veru verið heima. Heimahlynning á aukið samstarf við þjónustu sem kallast liðveisla, þar sem starfsmaður frá heimilisþjónustunni kemur og er inni á heimilinu hjá sjúklingnum."

-Hver er framtíðarsýnin hjá ykkur?

"Framtíðarsýnin hjá okkur er sú að við förum að vinna sameiginlega að bættri þjónustu sem verði þessum sjúklingum og þeirra fjölskyldum til góða. Við viljum reyna að draga úr þeirri óöryggistilfinningu sem við verðum oft vör við hjá þessum sjúklingum, sem tengist ekki bara því að fá þennan sjúkdóm heldur líka öllum þeim ferðalögum og því raski sem því fylgir fyrir fólk sem býr úti á landi. Þessu viljum við breyta til hins betra."