KRISTÍN ÞÓRÐARDÓTTIR

Mig langar að minnast tengdamóður minnar, Kristínar Þórðardóttur, í nokkrum orðum, en um þessar mundir eru u.þ.b. 45 ár síðan ég kom fyrst á heimili hennar og Björns í Barmahlíðinni, þar sem þau bjuggu þá, og var ég einmitt þá að gera hosur mínar grænar fyrir eldri heimasætunni, henni Fríðu, sem varð konan mín. Að sjálfsögðu var ég hálfkvíðinn er ég kom fyrst á heimili þeirra, en sá kvíði hvarf brátt og var ég strax tekinn sem einn af fjölskyldunni og hefur aldrei síðan borið skugga á, enda voru bæði tvö einstaklega ljúfar og viðmótsþýðar persónur.

Kristín var þá eins og alla tíð, fyrst og fremst húsmóðir. Á yngri árum hafði Kristín unnið um árabil í bókabúð Guðmundar Gamalíelssonar, sem þá var ein virtasta bókabúð bæjarins og heyrði ég hana oft minnast þeirra tíma með mikilli virðingu. Í slíku umhverfi sé ég tengdamóður mína eins og drottningu í ríki sínu innan um allt þetta bókaflóð. Þekking hennar á bókmenntum þeirra tíma var ótrúleg. Sérgrein hennar var þó fyrst og fremst ljóðabækur þeirra tíma, sem hún meðhöndlaði og dáði mest. Kunni hún og þuldi ljóð helstu ljóðskálda þeirra tíma, svo sem Davíðs og Einars Ben.

Þau Björn og Kristín áttu mjög gott bókasafn og sér í lagi ljóðasafn. Allmargar bækur voru innbundnar af þeim sjálfum og stunduðu þau þetta tómstundagaman á seinni árum.

Eitt sinn barst það í tal milli okkar Kristínar að afi minn, sem hét Jón Ólafsson, hefði drukknað á flóabátnum Geraldínu hér í Faxaflóa árið 1908. Sagðist ég hvergi hafa séð neitt um þetta slys á prenti. Næst þegar ég hitti Kristínu kom hún með tvær bækur sem sögðu frá þessu slysi. Þetta sýnir m.a. hve þekking hennar á þessu sem öðru var geysilega víðtæk. Enda sagði hún oft og einatt að bækur væru til að lesa en ekki bara horfa á þær í hillum.

Bæði voru þau hjón einstaklega barngóð og barnabörnin hændust að þeim, hvort heldur að afi og amma komu í heimsókn upp á Skaga, eða börnin voru í nokkra daga dvöl í Álfheimum. Það var alltaf tilhlökkunarefni hjá börnunum á þessum árum.

Kristín var framan af ævi sinni mjög heilsuhraust og vel á sig komin. Hún var glæsileg kona með brún augu og einkar fallegt kastaníubrúnt þykkt hár, sem hún hélt að mestu til hins síðasta.

Heimili hennar og Björns var hlýlegt og notalegt og var samband þeirra einstaklega gott og elskulegt. Björn, tengdafaðir minn, var gull af manni, en eftir að hann veiktist og féll frá, eftir löng og erfið veikindi, var eins og strengur brysti hjá Kristínu og heilsu hennar, bæði andlega og líkamlega, hrakaði skjótt.

Síðustu níu árin dvaldi hún á Hjúkrunarheimilinu Eir, og viljum við aðstandendur Kristínar flytja sérstakar þakkir til starfsfólks fyrir þá frábæru hjúkrun og aðhlynningu sem hún fékk á þessum árum og var starfsfólkinu til sóma.

Að lokum vil ég þakka tengdamóður minni samfylgdina.

Hvíl þú, í guðsfriði.

Í dag er kvödd mágkona mín Kristín Þórðardóttir. Hún andaðist á hjúkrunarheimilinu Eir eftir margra ára erfið veikindi.

Kristín fæddist á Brávöllum á Stokkseyri árið 1913. Þar ólst hún upp í foreldrahúsum og gekk í barnaskóla uns fjölskyldan flutti til Reykjavíkur árið 1924. Þar hélt hún áfram skólagöngu sinni en þó kom fljótlega að því að hún þyrfti að fara að vinna. Í kreppunni miklu og þeirri fátækt sem var hlutskipti margra á þessum árum hafði fólk ekki sömu tækifæri til menntunar og nú þykja sjálfsögð.

Kristín byrjaði því ung að vinna í bókabúð Guðmundar Gamalíelssonar og þar starfaði hún í um tíu ár. Í bókabúðinni undi hún hag sínum vel. Bókhneigð var henni í blóð borin enda hafði faðir hennar, Þórður Jónsson, rekið bókabúð á Stokkseyri. Starfi sínu í bókabúðinni sinnti Kristín af alúð og áhuga. Og starfið átti eftir að móta hana svo um munaði. Þarna lifði hún og hrærðist innan um bækur og bókamenn. Margir þekktir bókamenn og rithöfundar lögðu leið sína í bókabúðina. Má þar nefna Tómas Guðmundsson og Jón Sveinsson (Nonna). Einnig mun Vilhjálmur Stefánsson landkönnuður hafa komið við í búðinni. Nærri má geta hvaða áhrif þessar aðstæður hafa haft á Kristínu. Hún drakk af viskubrunninum. Bókmenntaáhugi hinnar ungu konu óx og dafnaði og starfið varð henni dýrmæt reynsla sem hún fékk notið lengi á eftir. Þótt formleg skólaganga væri stutt menntaði Kristín sig með því að lesa ógrynni bóka af ýmsu tagi. Hún var stálminnug og mundi vel það sem hún las. Hún kunni vel að meta ljóðlist og kunni mörg ljóð. Þegar Kristín var orðin fullorðin var hún mjög víðlesin og fróð kona. Hún fylgdist líka vel með þjóðmálum og hafði ákveðnar skoðanir á þeim.

Snemma varð ljóst að Kristín hafði góða söngrödd enda gott söngfólk í hennar ætt. Hún var hvött til að fara í söngnám en því miður leyfði efnahagur fjölskyldunnar það ekki. Þannig kom fátæktin sem fyrr var nefnd í veg fyrir að þessir hæfileikar Kristínar yrðu ræktaðir.

Kristín giftist árið 1939 Birni Magnússyni. Hjónaband þeirra var farsælt og gott enda voru þau einkar samhent og öðrum hjálpsöm. Þeirrar hjálpsemi varð ég fyrst aðnjótandi árið 1952 þegar ég kom frá Ísafirði til Reykjavíkur í atvinnuleit. Mágkona mín og svili veittu mér húsaskjól og greiddu götu mína á allan hátt. Ég hef alltaf verið þeim þakklátur fyrir. Þau vildu hins vegar sem minnst um eigin hjálpsemi tala. Þau létu verkin tala.

Eftir að ég og Guðrún eiginkona mín fluttum til Reykjavíkur áttum við mikil og góð samskipti við Kristínu og Bjössa. Þau voru góð heim að sækja, hún hafsjór af fróðleik og hann ávallt með spaugsyrði og bros á vör.

Kristín og Bjössi eignuðust tvær dætur, Málfríði Kristínu og Margréti. Báðar eru þær vel gerðar dugnaðarkonur og bera uppeldi foreldra sinna fagurt vitni. Ekkert þótti Kristínu og Bjössa betra en að vera með dætrum sínum og fjölskyldum þeirra. Það voru þeirra dýrmætustu stundir og víst hafa þær líka verið dýrmætar barnabörnum þeirra sem fengu að kynnast ástríki þeirra Kristínar og Bjössa.

Síðustu þrjátíu ár ævi Kristínar voru henni og aðstandendum hennar erfið. Þegar þau Bjössi voru um sextugt veiktist hann alvarlega og lést 1985. Veikindi hans reyndu mjög á Kristínu enda hjúkraði hún honum eftir fremsta megni. Skömmu fyrir dauða hans veiktist hún sjálf af heilarýrnunarsjúkdómi sem að lokum dró hana til dauða.

Kristín mágkona mín er komin yfir móðuna miklu. Við hjónin höfum margs að minnast um samskipti okkar við Kristínu og fjölskyldu hennar. Allt eru það góðar og ljúfar minningar.

Við sendum Málfríði og Margréti, börnum þeirra og öðrum ættingjum innilegar samúðarkveðjur.