Uggvænlegur undirtónn

„Þetta kom á óvart. Ég hélt samt mjög innilega með þessu ljóði þegar ég sendi það inn svo ég er mjög upp með mér yfir að dómnefndin hafi verið á sömu blaðsíðu,“ segir Anna Rós Árnadóttir sem hlaut Ljóðstaf Jóns úr Vör 2025 fyrir ljóð sitt „skeljar“. Verðlaunin voru afhent í gærkvöldi í Salnum en þau eru jafnan veitt að lokinni samkeppni þar sem öllum er frjálst að senda inn frumsamin ljóð á íslensku, og undir dulnefni. Alls bárust 270 ljóð í keppnina í ár.

Í öðru sæti hafnaði Ragnar H. Blöndal með ljóðið „Japanskir morgnar“ en Kari Ósk Grétudóttir hlaut þriðju verðlaun fyrir ljóðið „Aðrar lendur“. Aðrir sem hlutu viðurkenningu fyrir ljóð sín að þessu sinni voru Jón Hjartarson, Baldur Garðarsson, Bjargey Ólafsdóttir, Sunna Dís Másdóttir og Vala Hauks.

„Listilega einfalt“

Lista- og menningarráð Kópavogs og Ritlistarhópur Kópavogs standa fyrir verðlaununum en þau hafa verið veitt frá árinu 2001 í minningu skáldsins Jóns úr Vör, sem lést í mars 2000. Veitt eru peningaverðlaun og verðlaunaskáldið fær til varðveislu í eitt ár silfurskreyttan göngustaf, sem var í eigu Jóns úr Vör.

„Ég er frekar léleg með svona skiladaga. Ég hef hugsað um að senda inn áður en einhvern veginn alltaf gleymt því. Ég held að ég hafi munað eftir því núna af því mig langaði virkilega að senda þetta ljóð inn,“ segir Anna Rós. „Það eru mörg ljóðskáld sem ég lít upp til sem hafa fengið þessi verðlaun, þess vegna er ég mjög glöð með þetta.“

Dómnefnd skipuðu Guðrún Hannesdóttir, Þórdís Helgadóttir, formaður, og Þórður Sævar Jónsson en í umsögn hennar segir: „Sigurljóðið er í senn seiðandi og blátt áfram. Skáldið yrkir af nákvæmni og næmni fyrir tungumálinu, sem er listilega einfalt og flæðir áreynslulaust. En undirtónninn er djúpur og uggvænlegur.

Þetta er ljóð um lífsháska, kvíða og óumflýjanlegt skapadægur. Strax í upphafi býður óvænt staðhæfing okkur að íhuga samband okkar við hafið, sem er okkur Íslendingum nærtæk og óhjákvæmileg birtingarmynd ógnar. Eftir því sem á líður færist náttúruaflið nær, með stigvaxandi háska.

Ljóðið bregður upp skýrum, ágengum og jafnvel skondnum myndum og segir eftirminnilega sögu, án þess þó að endanleg merking þess sé höggin í stein. Það talast á við bæði þjóðsagnaarfinn og bókmenntasöguna. Loks slær skemmtilega óræður og óvæntur snúningur í síðasta erindinu ískyggilegan tón og festir ljóðið rækilega í minni.“

Hvatning til að halda áfram

„Ég var frekar lengi að semja þetta ljóð,“ segir Anna Rós. „Mig minnir að síðustu línurnar hafi komið fyrst. Ég var alltaf að reyna að koma þeim fyrir einhvers staðar. Svo er kannski aðalinnblásturinn þjóðsaga. Ég tók mér samt það skáldaleyfi að vera ekkert að tékka hvort ég myndi hana rétt. Svo það var minningin um þessa þjóðsögu sem kom þessu öllu heim og saman.“

Spurð hvort hafið, sem ljóðið hverfist um, sé henni hugleikið segir hún: „Já, það má kannski segja það. Ég er líka í meistaranámi í bókmenntafræði og er þar aðeins að skoða hafið í íslenskum bókmenntum svo þetta kemur kannski þaðan.“

Aðspurð segir Anna Rós það fara vel saman að greina texta annarra í bókmenntafræðináminu og að skrifa sjálf. „Maður lærir svo mikið af því að lesa fjölbreytt.“ Meðfram náminu starfar hún hjá Landsbókasafni Íslands. Þá er hún meðlimur ljóðahópsins MÚKK, félagsskapar ungra skálda sem hafa látið til sín taka síðustu misseri.

Spurð hvort hún eigi sér einhverjar fyrirmyndir í skrifunum nefnir hún bandarísku ljóðskáldin Adrienne Rich og Anne Sexton en hún segist jafnframt lesa mikið af íslenskum ljóðum.

Anna Rós segist hafa verið að skrifa síðan hún var barn og verðlaunin séu mikil hvatning til þess að halda áfram. „Þetta ljóð er í raun hluti af stærra verki, eins konar ljóðsögu, sem ég vonast til að geta komið út bráðum.“

Samhliða Ljóðstafnum voru að vanda einnig veitt verðlaun í Ljóðasamkeppni grunnskóla Kópavogs. Jóhanna Katla Kristjánsdóttir úr 6. bekk í Kársnesskóla hlaut fyrstu verðlaun fyrir ljóðið „Hugleiðsluljóð“, Friðrik Bjarki Sigurðsson úr 6. bekk í Salaskóla hlaut önnur verðlaun fyrir ljóðið „Veðrið“ og Kristjana Lillý Pétursdóttir úr 10. bekk í Lindaskóla hlaut þriðju verðlaun fyrir ljóðið „Hríðin“.