Donald Trump forseti Bandaríkjanna kynnti nýlega tolla á innflutning frá flestum löndum, sem olli óróa á mörkuðum og vakti áhyggjur af áhrifum á hagkerfi. Þrátt fyrir að Trump hafi sagt tollana nauðsynlega til að leiðrétta viðskiptahalla og endurvekja innlenda framleiðslu telja sumir sérfræðingar að þetta sé samningatækni til að knýja fram hagstæðari skilmála fyrir Bandaríkin.
Tollar sem samningatækni
Fjármálaráðherra Bandaríkjanna, Scott Bessent, ýtti undir þetta sjónarmið þegar hann sagði að forsetinn hefði „tryggt sér sterkustu mögulegu samningsstöðu“ með tollunum. Hann bendir á að yfir 50 ríki hafi haft samband við bandarísk stjórnvöld til að ræða leiðir til að draga úr tollum eða bæta skilmála. Þetta gæti leitt til nýrra fríverslunarsamninga eða tollabandalaga í stað núverandi kerfis.
Þegar Trump var spurður út í óróann sem skapaðist á fjármálamörkuðum eftir tilkynninguna sagði hann að hann vildi ekki að verð lækkaði – en bætti við að „kyngja þurfi lyfinu til að laga kerfið“.
Þrátt fyrir að Trump hafi lýst tollastefnunni sem eins konar meðferð við ójafnvægi í alþjóðaviðskiptum hafa ýmsir sérfræðingar bent á að aðgerðirnar kunni fremur að vera hluti af samningatækni. Meðal þeirra er Victor Davis Hanson, sagnfræðiprófessor og álitsgjafi í bandarískum stjórnmálum, sem telur að forsetinn noti tolla til að knýja fram sanngjarnari kjör. Hann segir tollana ekki ætlaða sem varanlega lausn heldur sem þrýsting til að fá önnur ríki að samningaborðinu.
Ríki óska undanþágu – ESB fær skilyrði
Nokkur ríki hafa þegar hafið viðræður við Bandaríkin með það að markmiði að forðast eða draga úr tollum. Þar á meðal eru Taívan, Ísrael, Indland og Ítalía. Forseti Taívans, Lai Ching-te, hefur lagt til fríverslunarsamning sem grunn að viðræðum, á meðan forsætisráðherra Ísraels, Benjamin Netanyahu, hefur óskað eftir undanþágu frá 17% tolli á ísraelskar vörur enda hafði Ísrael áður afnumið tolla á bandarískar vörur.
Evrópusambandið hefur sömuleiðis boðist til að fella niður alla tolla á iðnaðarvörur og bifreiðar en Trump taldi það ekki nægja og krafðist þess að Evrópa keypti einnig bandaríska orku.
Þessar aðgerðir allar benda til þess að tollastefna Trumps sé ekki endilega ætluð sem varanleg lausn heldur sem upphafspunktur fyrir frekari viðræður um framtíðarskipan alþjóðaviðskipta þar sem stór hluti þróunarinnar virðist ráðast af ákvörðunum eins manns.