Í brennidepli
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Algjör pattstaða einkennir að mestu stríðið í Úkraínu og hefur gert lengi. Innrásarlið Rússlands hefur ekki þá getu og styrk sem þarf til að leggja Úkraínuher á vígvellinum. Á sama tíma hafa heimamenn ekki fengið þá aðstoð sem þarf frá Vesturlöndum til að brjóta niður sókn Rússa. Vilji menn rjúfa kyrrstöðuna, þá þarf stigmögnun átaka til. Eigi Úkraína að standa uppi sem sigurvegari þarf fjölþjóðlegt herlið Evrópu, sameinaður herafli Atlantshafsbandalagsins (NATO) eða Bandaríkjaher að taka beinan þátt í átökunum. Vilji Rússar tryggja sér sigur á vígvellinum þurfa þeir að líkindum að grípa til öflugari vopna en nú þegar er beitt, þ.e. efnavopna eða taktískra kjarnavopna. Er um að ræða aflminni kjarnasprengjur sem sérstaklega eru hannaðar til notkunar á vígvöllum. Þetta segir Hamis de Bretton-Gordon, ofursti og fyrrverandi skriðdrekaforingi í breska hernum, í samtali við Times Radio.
Bretton-Gordon segir útilokað að Rússlandsforseti hafi minnsta áhuga á vopnahléi í Úkraínu. Hans yfirlýsta markmið sé að leggja undir sig Úkraínu – helst í heilu lagi – og taka síðan stefnuna á Eystrasaltsríkin. Staða og líf forsetans sjálfs sé að veði, enda geti einræðisherrar Rússlands sem misstíga sig illilega í embætti ekki gert ráð fyrir löngum eftirlaunaaldri. Margir séu eflaust reiðubúnir til að taka við af honum.
Annað yfirlýst markmið Rússlandsforseta er að reka fleyg á milli Bandaríkjanna og Evrópu. Bretton-Gordon segir forsetann telja sig vera að ná fram því markmiði í ljósi þeirra stuðandi ummæla sem komið hafa frá Hvíta húsinu nýverið.
„Hvers vegna í ósköpunum ætti hann að vilja vopnahlé? Rússlandsforseti hefur staðið sig vel þegar kemur að því að fjarlægja Bandaríkin frá Evrópu. Steve Witkoff, sérlegur sendimaður Bandaríkjaforseta í málefnum Úkraínu, virðist helst halda sig í Moskvu. Og utanríkisráðherrann Marco Rubio dansar eftir línu Moskvuvaldsins. Pútín telur sig vera í yfirburðastöðu. Vopnahlé er því ekki ofarlega í hans huga,“ segir Bretton-Gordon og bætir við að þótt Úkraína sé opin fyrir vopnahléi, þá sé vopnahlé á forsendum Rússlands ekki inni í myndinni. Hvorki Úkraína né Evrópa munu samþykkja það.
Frost á víglínunni
Víglína Úkraínu hefur nú mánuðum saman að mestu haldist óbreytt. Úkraínumenn og Rússar skiptast á að vinna smásigra en skotgrafahernaður í anda fyrra stríðs er ríkjandi. Bretton-Gordon segir afar ólíklegt að þetta muni breytast á næstunni. Á sama tíma og Úkraínumenn hafa ekki þann styrk sem þarf til að senda skriðdreka og fótgöngulið í harða sókn þá búa Rússar ekki yfir nægjanlega hæfu herliði til að framkvæma slíkt hið sama.
Víglínan er því frosin, að hans sögn. Og fátt sem getur breytt því nema stigmögnun af hálfu Rússlands eða Úkraínu í samstarfi við Evrópu og/eða Bandaríkin.
Bretton-Gordon segir ljóst að Moskvuvaldið telji sig enn geta lagt Úkraínu. Það sé þó ekki styrkur rússneska hersins sem tryggi sigur heldur sú einangrunarstefna sem rekin er af stjórnvöldum vestanhafs.
„Ef Trump [Bandaríkjaforseti] einbeitir sér eingöngu að því svæði sem finna má vestur af Atlantshafi, þ.e. meginlandi Bandaríkjanna, og hvernig hægt sé að gera Bandaríkin auðug á ný. Þá mun hann eflaust fjarlægjast Evrópu. Og það er í ljósi þessa sem Pútín telur sig geta uppfyllt markmið sín í Úkraínu og Evrópu,“ segir hann.
Taurus-flaugar
Óvíst með fjölda skeyta
Verðandi ríkisstjórn Þýskalands segist opin fyrir því að senda Úkraínuher langdræg flugskeyti af gerðinni Taurus sem grandað geta skotmörkum í 500 km fjarlægð. Hefur breska ríkisstjórnin þegar lýst yfir stuðningi við þá hernaðaraðstoð.
Marina Miron, sérfræðingur í varnarmálum við King's College í Lundúnum, segir þó óljóst hvort skeytasendingin geti breytt algjörlega stöðunni á vígvellinum. Taurus sé vissulega öflugt vopnakerfi sem Rússar eiga fá ef einhver svör við, en Þýskaland geti að líkindum ekki gefið mikinn fjölda og það mun takmarka áhrifin.