Saksóknari vissi allt um störf PPP

Mjög er þessa dagana horft til starfshátta sérstaks saksóknara árin eftir bankahrun eftir að ljóstrað var upp um að margs konar gögn hafi lekið út úr embættinu. Svo virðist sem embættið hafi verið að minnsta kosti hirðulaust um hvaða gögn það hafði í fórum sínum og hver hafði aðgang að þeim.

Það er þó ekki svo að ekkert hafi verið um þessi mál fjallað áður. Margt sem nú er rakið hafði áður orðið opinbert, þegar þessi mál komu upp árið 2012, ekki síst á síðum Morgunblaðsins.

Almenn vitneskja um PPP

Þá þegar kom það skýrt fram að lögregluþjónarnir fyrrverandi, sem kærðir voru fyrir þagnarskyldubrot, hefðu sagt upp störfum hjá embætti sérstaks saksóknara þegar í október 2011 með það fyrir augum að ljúka störfum um áramót. Það var á vitorði bæði yfirmanna og samstarfsmanna hjá embættinu að þeir Jón Óttar Ólafsson og Guðmundur Haukur Gunnarsson hygðust stofna eigið fyrirtæki og stunda þar sjálfstæða rannsóknarvinnu.

„Þeir upplýstu okkur um að þeir hefðu þetta í hyggju og það var gefið upp sem ástæða fyrir uppsögninni. Og það er í sjálfu sér ekkert að því að stofna félagið og fara inn á þetta svið, en þeir verða að gæta að því að rjúfa ekki þagnarskylduna og hún helst eftir að starfi lýkur,“ sagði Ólafur Þór Hauksson, þá sérstakur saksóknari, í samtali við blaðið 2012.

Eins og fram hefur komið minnkuðu þeir félagar starfshlutfall sitt hjá sérstökum saksóknara niður 50% í desember, en unnu samhliða hjá lögmannsstofu í hálfu starfi á móti, auk þess sem þeir voru að undirbúa að fyrirtæki sitt PPP sf. tæki til starfa. Allt var þetta vel þekkt hjá sérstökum saksóknara og ekkert leyndarmál.

Rannsókn þeirra hjá embættinu var hins vegar ekki lokið og því samdi Ólafur Þór Hauksson við PPP um að það lyki rannsókninni í verktöku, en samningurinn, sem Morgunblaðið hefur undir höndum, ber með sér að þeir héldu í raun áfram lögreglustörfum þótt þeir væru komnir í einkageirann.

Fullur aðgangur að gögnum

Í því fólst meðal annars að þeir höfðu fullan aðgang að öllum gögnum málsins í skjalahirslum og tölvukerfum embættisins, og höfðu meira að segja leyfi til þess að hafa þau gögn á brott með sér frá embættinu, þótt áskilið væri að þeir ættu að gæta þeirra vel. Ekkert liggur fyrir um að gagnaaðgangur þeirra hafi verið takmarkaður við það mál, sem þeir höfðu til rannsóknar.

Sérstaka athygli vekur að umræddur samningur sérstaks saksóknara við PPP var ekki gerður fyrr en í febrúar, samkvæmt því sem saksóknari játaði sjálfur í yfirheyrslu lögreglu vegna þagnarskyldumálsins í júlí 2012, en hann var eigi að síður dagsettur aftur í tímann, 2. janúar 2012. Ekki er ljóst hvort það hefur einhverja þýðingu, en ekki eru það traustvekjandi vinnubrögð. Samningurinn hefði vel getað náð aftur í tímann án þess að dagsetning hans væri röng.

Skiptastjóri mátti róta

Það var þó ekki aðeins svo að PPP hefði aðgang að öllum þeim gögnum, sem það lysti. Morgunblaðið hefur heimildir og gögn undir höndum sem sýna að skiptastjóri Milestone og aðstoðarmaður hans fengu fullan, óheftan og eftirlitslausan aðgang að bókhaldsgögnum félagsins í skjalahirslum sérstaks saksóknara, þar á meðal frumgögnum og frumritum málsins, sem þeir hefðu fengið „að róta í“ daglangt og sennilega annan dagspart til. Auk þess fékk þrotabúið aðgang að tölvupóstum félagsins, sem voru í fórum embættisins.

Fram kemur í gögnum málsins að fulltrúar þrotabúsins hafi átt mikil og góð samskipti við starfsmenn embættisins, en þar eru nefndir til sögunnar þeir Jón Óttar Ólafsson, Guðmundur Haukur Gunnarsson, sem saman stofnuðu PPP, Hólmsteinn Gauti Sigurðsson, nú framkvæmdastjóri Landssambands lögreglumanna, og Grímur Grímsson, nú þingmaður Viðreisnar.

Þennan aðgang taldi skiptastjóri hafa verið ómetanlegan, en ekki síst þó að þrotabúið hefði getað fengið reynda rannsóknarlögregluþjóna, sem þekktu vel til gagnanna, til þess að fara í gegnum gagnaflóðið og skrifa skýrslu um félagið og gjaldþol þess. Og hrifningin virðist hafa verið gagnkvæm, því í tölvupósti lýkur Hólmsteinn Gauti, þá saksóknari við embætti sérstaks saksóknara, lofsorði á skiptastjóra Milestone og segir „samstarfið“ við hann „standa upp úr“ miðað við aðra skiptastjóra sem til embættisins hafi leitað.

Þegar þar var komið sögu árið 2012 nam kostnaður við uppgjör þrotabús Milestone 212 milljónum króna, þar af fékk Lagastoð, fyrirtækið sem skiptastjóri starfaði hjá, 76 milljónir en PPP um 30 milljónir króna.

Jón Óttar ósáttur

Jón Óttar Ólafsson, annar starfsmanna sérstaks saksóknara sem stofnuðu rannsóknarfyrirtækið PPP á sínum tíma, sendi í desember á liðnu ári inn kvörtun til nefndar um eftirlit með lögreglu (NEL) vegna aðgerða embættis héraðssaksóknara í svokölluðu Namibíumáli, þar sem Jón Óttar kemur við sögu. Í kvörtuninni, sem Morgunblaðið hefur undir höndum, rekur hann hvers vegna hann telji héraðssaksóknara vanhæfan til þess að rannsaka það, en nefndin sendi það áfram til ríkissaksóknara í mars.

Jón Óttar telur kæru um brot á þagnarskyldu á misskilningi byggða, en til þess að sýna fram á það hafi hann þegar í maí 2012 komið tölvupósti til ríkissaksóknara, sem sýnt hafi að yfirmenn hans hjá sérstökum saksóknara hafi verið meðvitaðir um og samþykkir öllum störfum hans. Jón Óttar ber að Hulda María Stefánsdóttir, saksóknari hjá ríkissaksóknara, hafi látið þá skoðun í ljós í minnisblaði að tölvupósturinn sýndi fram á sakleysi hans. Hann hafi verið yfirheyrður um málið í júlí, en ekkert af því frétt meira fyrr en í febrúar 2013, þegar ríkissaksóknari felldi málið niður.

Kvörtun Jóns Óttars til eftirlitsnefndarinnar beinist að því að Ólafur Þór Hauksson hafi sjálfur stýrt rannsókn Namibíumálsins, rétt eins og hann hafi sjálfur kært Jón Óttar 2012, en lögregluþjónar sem hafi yfirheyrt hann hafi ekkert tillit tekið til kvartana hans um vanhæfi héraðssaksóknara í málinu, sem ljóslega taki einnig til undirmanna hans.

Jón Óttar segir engan vafa leika á vanhæfi héraðssaksóknara. Það sjáist best á því að lögreglan á höfuðborgarsvæðinu hafi beint máli varðandi störf PPP fyrir einkaaðila, sem sagt var frá í Kveik í Rúv. í liðinni viku, til ríkissaksóknara en ekki héraðssaksóknara, vegna tengsla hans við fyrrverandi starfsmenn sína.