Vígbúast gegn gervigreindinni

Miklir hagsmunir eru í húfi fyrir tónlistarfólk að því verði tryggðar sanngjarnar greiðslur vegna notkunar gervigreindar við tónlistarframleiðslu. Þetta segir Guðrún Björk Bjarnadóttir framkvæmdastjóri Stefs, en hún kynnti nýverið norræna stefnu um gervigreind og leyfisveitingar á Evrópufundi höfundaréttarsamtaka í Vilnius.

„Við höfum verið að vinna með hinum norrænu höfundarréttarsamtökunum síðustu ár. Með þessari stefnu setjum við niður fótinn og tökum harðari stefnu varðandi það hvernig við sjáum fyrir okkur leyfisveitingar til gervigreindarfyrirtækja,“ segir Guðrún Björk.

Hún segir að rannsóknir sýni að líklegt megi telja að um 30 prósent af tekjum tónhöfunda geti horfið ef ekkert verður að gert. Það fari svo eftir því hvernig mál þróast hvort staðan verði enn verri í framtíðinni eða hvort takist að snúa við þróuninni.

Berjast gegn þjófnaði

Eins og komið hefur fram í Morgunblaðinu færist sífellt í vöxt að tónlist eftir svokallaða gervilistamenn sé hlaðið inn á streymisveitur og mörg dæmi eru um að slíkri tónlist sé markvisst haldið að hlustendum í stað tónlistar eftir þekkta listamenn. Með því móti geta streymisveitur fengið meira í sinn hlut en ella. Búast má við að þetta færist í aukana á næstu árum með tilkomu gervigreindarinnar enda er það enn ódýrara en að notast við alvörutónlistarmenn og fyrir vikið arðbærara.

Guðrún Björk segir að ef áfram eigi að vera sjálfbær markaður fyrir tónlist þurfi tónlistarfólk einhvern veginn að geta komist inn í virðiskeðjuna sem þessi nýi veruleiki skapar. Ekki þurfi að hafa mörg orð um réttmæti þess enda er gervigreindin þjálfuð með tónlist og textum alvörulistamanna sem fram til þessa hafa getað gengið að rétthafagreiðslum fyrir verk sín.

Norrænu rétthafasamtökin hafa skilgreint þrjú lykilstig þar sem leyfisveiting er nauðsynleg. „Í fyrsta lagi teljum við að nauðsynlegt sé að við veitum leyfi fyrir þjálfun á gervigreind. Í öðru lagi finnst okkur eðlilegt að við komumst inn í virðiskeðjuna þegar verið er að selja lausnir sem byggjast á okkar verkum, að við veitum leyfi fyrir slíku. Og í þriðja lagi viljum við að ef notendur sem spila tónlist í sínum atvinnurekstri vilja nota lausnir sem byggjast á gervigreind þurfi þeir einnig leyfi frá okkur,“ segir Guðrún Björk.

Þetta síðasta er athyglisvert atriði því það þýðir að til að mynda eigandi hárgreiðslustofu sem í dag greiðir stefgjöld fyrir að spila tónlist á stofunni muni þurfa að gera það áfram jafnvel þótt hann spili tónlist sem gerð er með gervigreind.

„Þetta er af því að þessi verk sem gervigreindin byggist á eru höfundarvarin verk. Þetta er nauðsynlegt til að áfram verði fyrir hendi eðlilegur samkeppnismarkaður. Það er ekkert eðlilegt að stela verkum og fara svo í samkeppni með þessi sömu verk.“

Gætu þurft að höfða mál

Guðrún Björk segir aðspurð að þetta sé fyrsta skrefið til að koma á eðlilegu umhverfi í þessum nýja veruleika. Stef og systursamtök þess séu tilbúin til samningaviðræðna við fyrirtæki sem framleiða tónlist með gervigreind.

„Við höfum ekki séð að þessi fyrirtæki séu að hlaupa til okkar svo hugsanlega þarf að fara í einhver dómsmál til að þrýsta á um að þau sæki sér leyfi. Núna eru þegar spennandi dómsmál í gangi bæði í Evrópu og í Bandaríkjunum sem klárlega munu leggja einhverjar línur. Svo getur líka verið að við þurfum atbeina löggjafans til að hjálpa okkur að ná þessum markmiðum.“