Hítardalsvatn Á þessu svæði hafa jarðskjálftar mælst á undanförnum vikum og mánuðum. Svæðið er hluti af Ljósufjallakerfinu.
Hítardalsvatn Á þessu svæði hafa jarðskjálftar mælst á undanförnum vikum og mánuðum. Svæðið er hluti af Ljósufjallakerfinu. — Morgunblaðið/Theodór Kr. Þórðarson
Ari Trausti Guðmundsson
[ Smellið til að sjá stærri mynd ]
Skjálftavirknin í Ljósufjallakerfinu fær sífellt meiri athygli, bæði meðal landsmanna og ekki síst íbúa á nærsvæðinu. Rótarýklúbbur Borgarness, Ferðafélag Borgarfjarðarhéraðs og Sveitarfélagið Borgarbyggð standa fyrir opnum fundi um jarðhræringarnar í Ljósufjallakerfinu

Birna G. Konráðsdóttir

Borgarfirði

Skjálftavirknin í Ljósufjallakerfinu fær sífellt meiri athygli, bæði meðal landsmanna og ekki síst íbúa á nærsvæðinu.

Rótarýklúbbur Borgarness, Ferðafélag Borgarfjarðarhéraðs og Sveitarfélagið Borgarbyggð standa fyrir opnum fundi um jarðhræringarnar í Ljósufjallakerfinu. Frummælandi verður Ari Trausti Guðmundsson jarðeðlisfræðingur sem eftir erindi sitt mun svara fyrirspurnum fundargesta. Fundurinn verður 15. maí í Hjálmakletti í Borgarnesi, hefst klukkan 20 og er öllum opinn.

Eins og margir vita hefur verið aukin jarðskjálftavirkni á þessu svæði að undanförnu. Ari Trausti segir kerfið allt ná frá Hraunsfirði í NV, til SA um Ljósufjöll, Hnappadal, fjöllin og dalina austur af honum og allt til Grábrókar í Borgarfirði. Rauðhálsar, skammt frá Kolbeinsstaðafjalli, er hins vegar nýjasta eldstöðin og yngri en landnám.

Til er forn frásögn sem skrifuð var um 300 árum eftir að gaus í Rauðhálsum, og er í dag talið að í henni sé átt við það eldgos. En þar segir meðal annars:

„Um nóttina kom þar upp jarðeldur, og brann þá Borgarhraun. Þar var bærinn, sem nú er borgin.“ Var lengi talið að hér væri vísað til Eldborgar í Hnappadal en við aldursgreiningu á hrauninu kom í ljós að svo gat ekki verið því að það hraun er mikið eldra. Sagan kennir okkur því að þetta eldstöðvakerfi hafi eytt sveitabæ, sem staðið hafi þar sem eldgígurinn Rauðhálsar er núna. Í Sturlubók Landnámabókar segir að bærinn hafi heitið því sérstæða nafni Hripi.

Fjallar um eldvirknina

Aðspurður segist Ari Trausti ætla að fara yfir höfuðatriði eldvirkni á Íslandi, og þá einkanlega á Snæfellsnesi, til að ramma virknina í Ljósufjallakerfinu af. Hann ætli að segja frá eldvirkni á kerfinu og kynna nokkrar helstu eldstöðvarnar. Þeirra á meðal gosstöðvar nálægt Grjótárvatni, þar sem skjálftavirknin er nú. Fer Ari Trausti yfir hana og mögulegar orsakir.

Að lokum dregur hann saman þær sviðsmyndir sem varða jarðskjálfta og eldgos á þessum slóðum og í kerfinu í heild. Hvað getur gerst á núverandi óróasvæði, á yfirstandandi ári og á næstu árum eða áratugum.

Kerfið á hreyfingu

Skjálftar í Ljósufjallakerfinu héldu áfram að mælast í gær.

Þá mældust sex skjálftar við Grjótárvatn á Mýrum, um og undir tveimur að stærð.

Samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofunni voru skjálftarnir á 12-18 km dýpi.

Náttúruvársérfræðingur á Veðurstofunni sagði við mbl.is í gær að virknin í kerfinu væri svipuð og að undanförnu.

Möguleg merki eru um kvikuinnskot á miklu dýpi en kvikan leitar ekki til yfirborðs að svo stöddu.

Höf.: Birna G. Konráðsdóttir