Atvinnufrelsi

Ég hef nú mælt fyrir mikilvægu frumvarpi á Alþingi um veiðistjórn grásleppu sem færir veiðistjórnina í fyrra horf með dagakerfi og tryggir sjómönnum aftur rétt sinn til veiða og afnemur þau ólög sem sett voru á 2024 með kvótasetningu og framsal.

Meirihluti atvinnuveganefndar flytur þetta frumkvæðismál en annar meirihluti atvinnuveganefndar flutti í fyrravor það lagafrumvarp sem varð að þeim lögum sem nú eru í gildi og hafa svipt fjölda sjómanna atvinnurétti sínum til grásleppuveiða og gert fjárfestingar þeirra verðlausar í kjölfarið. Þetta er í raun eignaupptaka fyrir fjölmargar minni útgerðir og fjölskyldufyrirtæki.

Með frumvarpinu verður aftur tekin upp veiðistýring með útgáfu leyfa og fjölda veiðidaga sem tekur mið af leyfilegum heildarafla, þátttöku í veiðunum og þróun veiða á fyrstu vikum vertíðar. Frumvarpið hefur það markmið að tryggja aftur þeim sjómönnum rétt til veiða sem stundað hafa þessar veiðar um árabil og einnig nýliðum sem hafa verið að fjárfesta í greininni og fengu enga eða svo litla úthlutun kvóta samkvæmt núverandi lögum að þeir eiga enga möguleika á að stunda veiðar að óbreyttu.

Veiðarnar myndu með þessu lagafrumvarpi takmarkast við ákveðna stærð báta sem tryggir tilveru smærri útgerða og hinna dreifðu sjávarbyggða. Í núverandi ólögum eru engin stærðarmörk á bátum sem þýðir áframhaldandi samþjöppun í sjávarútvegi í þágu stórútgerða og kvótaeigenda með því framsali sem sett var á og er strax farið að sýna á sér klærnar.

Ef ekkert verður að gert má reikna með að grásleppuréttindi færist yfir á stór skip og farið er að ræða um veiðar á grásleppu með botnvörpu á úthafinu, algjörlega á skjön við aðvaranir hins þekkta vísindamanns Davids Attenboroughs gegn botnvörpuveiðum sem fara illa með lífríki sjávar og hvetur hann til eflingar umhverfisvænna veiða smábáta með umhverfisvænum veiðarfærum eins og netaveiða og krókaveiða.

Það er áhyggjuefni hvað Hafró hefur í raun litlar rannsóknir til að byggja á varðandi ráðgjöf um stofnstærð grásleppunnar og að eingöngu sé byggt á togararalli en ekki á sama hátt og aðrar uppsjávartegundir. Mikilvægt er að taka fleiri þætti inn í rannsóknir svo byggja megi á traustri ráðgjöf.

Ég treysti því að með því að færa veiðistjórnina í fyrra horf og lagfæra það sem þarf til hagsbóta fyrir greinina séum við að treysta smábátaútgerð og atvinnu á landsbyggðinni með samspili grásleppu og strandveiða.