Ferðamenn og virðisaukaskattur – gullnáma fyrir ríkissjóð

Virðisaukaskattur (VSK) er neytendaskattur sem leggst á vöru og þjónustu sem við kaupum. Fyrirtæki innheimta hann fyrir hönd ríkisins, en það eru neytendur – bæði innlendir og erlendir – sem bera hann að lokum. Þess vegna er VSK oft kallaður „gegnumstreymisskattur“ hjá fyrirtækjum.

Það sem oft gleymist í umræðunni er hversu mikilvægt framlag erlendra ferðamanna er þegar kemur að VSK-tekjum. Þegar ferðamenn sækja landið heim kaupa þeir vörur, gista á hótelum, fara á veitingastaði, kaupa þjónustu og ferðast um landið – og greiða virðisaukaskatt af því öllu. Þeir taka ekki þessi gæði með sér heim – en þeir skilja eftir beinar tekjur í ríkissjóð í gegnum VSK.

Fleiri ferðamenn – meiri neysla – meiri tekjur

Ferðamennska er því ekki aðeins mikilvæg fyrir ferðaþjónustufyrirtæki, heldur einnig fyrir opinber fjármál. Með hverri aukaferð, hverju seldu herbergi og hverjum seldum kaffibolla eykst veltan á neytendamarkaði og þar með skatttekjur ríkisins – án þess að nokkur skattprósenta þurfi að hækka.

Samkvæmt útreikningum Hagstofu Íslands námu tekjur einkennandi greina ferðaþjónustunnar árið 2023 alls 934 milljörðum króna, sem var 21% aukning frá árinu 2022 þegar tekjurnar voru 759 milljarðar króna. Árið 2024 hækkaði þessi tala í 975 milljarða króna, sem er 4% aukning frá fyrra ári. Þar af má áætla að hreinn virðisaukaskattur í ríkissjóð nemi yfir 100 milljörðum króna. Þessar tölur sýna hvað ferðaþjónustan er mikilvægur þáttur í íslensku efnahagslífi og fyrir okkar sameiginlegu sjóði.

Staðreyndin

VSK er skattur sem byggist á neyslu. Því fleiri sem neyta – hvort sem það eru Íslendingar eða gestir okkar – því hærri verða tekjur ríkissjóðs. Erlendir ferðamenn gegna þar lykilhlutverki og þeirra framlag til samneyslunnar er bæði raunverulegt og verðmætt. Ferðamenn eru því ekki einungis góðir gestir – þeir eru líka skattgreiðendur sem styrkja velferðarkerfið okkar með hverju korti sem þeir renna í posann. Hugmyndir ríkisstjórnarinnar um að auka enn frekar á útgjöld ferðamanna með alls konar viðbótargjöldum munu draga úr ferðavilja, fækka dvalardögum og hafa mest áhrif á landsbyggðinni.