Þorrið traust í Grafarvogi

Síðastliðið sumar kynnti þáverandi borgarstjóri metnaðarfull áform um þéttingu byggðar í úthverfum Reykjavíkur. Fyrst átti að hefja framkvæmdir í Grafarvogi, þar sem, að sögn, væri auðvelt að byrja. Næst kæmi að Breiðholtinu, síðan Grafarholti og loks Úlfarsárdal.

Strax á fyrsta degi kom fram skýr andstaða meðal íbúa Grafarvogs. Fólki fannst of geyst farið og ráðist væri að grænum svæðum án viðhlítandi kynningar eða rökstuðnings. Daginn eftir kynningu borgarstjóra steig lýðheilsufræðingur fram og vakti athygli á mikilvægi grænna svæða fyrir lýðheilsu. Hún sagði meðal annars að „rannsóknir sýni að nálægð við græn svæði geti dregið úr streitu, bætt andlega heilsu og aukið líkamlega virkni“. Aðgengi að náttúru, sýn til gróðurs og rými til útiveru eru þannig grundvallaratriði í heilsu og vellíðan borgarbúa.

Þrátt fyrir vaxandi andstöðu íbúa, sem hefur styrkst eftir því sem lengra hefur liðið á ferlið, hefur Reykjavíkurborg haldið áfram að knýja skipulagstillögurnar í gegnum kerfið. Um er að ræða aðalskipulagsbreytingu, og lauk nýverið öðru af sex stigum í því ferli. Þá bárust tæplega 1.400 athugasemdir í gegnum skipulagsgátt stjórnvalda, sem er líklega metfjöldi og endurspeglar hve djúpstæð óánægja ríkir meðal íbúa.

Athugasemdirnar draga upp dökka mynd af upplifun fólks af áformum meirihlutans í borgarstjórn:

Vantraust á ferlið og sýndarsamráð: Margir íbúar lýsa mikilli óánægju með hvernig ferlið var unnið. Fundir hafi verið illa auglýstir og að um raunverulegt samráð hafi ekki verið að ræða heldur sýndarsamráð.

Óásættanlegt álag á innviði: Skólar, leikskólar og frístundaheimili eru að mati íbúa fullnýtt. Frekari fjölgun í hverfinu myndi yfirfylla kerfið.

Skortur á bílastæðum og aukin umferð: Alltof fá bílastæði eru fyrirhuguð og umferðaröryggi barna mun versna til muna.

Rask á grænum svæðum og skerðing lífsgæða: Byggt verði á grænum svæðum sem séu mikilvægt útivistarsvæði, sérstaklega fyrir börn, eldri borgara og hundaeigendur. Skerðing á birtu, útsýni og rými til útiveru vekur víðtækar áhyggjur.

Byggðarmynstur í ósamræmi við nærliggjandi húsnæði: Þétt byggð með fjölbýlishúsum eigi að rísa við hlið einbýla og raðhúsa. Íbúar telja þetta bæði ósamrýmanlegt og skaðlegt fyrir ásýnd og anda hverfisins.

Brostnar forsendur: Fjölmargir íbúar segja frá því að þeir hafi keypt fasteignir sínar miðað við fyrirliggjandi skipulag og væntingar um rými, græn svæði og næði. Þeir upplifa að borgin sé að rjúfa þann óformlega „samning“.

Skammtímahugsun og skortur á heildarsýn: Þá gagnrýna íbúar að skipulagsvinnan sé ekki byggð á heildarsýn um Grafarvog heldur laustengdum hugmyndum sem plantað er hvar sem sést í græna torfu.

Það blasir við að traustið milli íbúa Grafarvogs og borgaryfirvalda hefur beðið alvarlegan hnekki. Traust sem verður ekki endurheimt af núverandi meirihluta.

Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins hafa lagt fram framkvæmanlegar tillögur um uppbyggingu í austurborginni sem gætu leyst af hólmi hugmyndir meirihlutans um þéttingu í grónum hverfum gegn vilja íbúa. Tillögur sem taka mið af grænum svæðum og yrðu unnar í fullu samráði við nærsamfélagið.

Meirihluti borgarstjórnar hefur hins vegar kosið að halda áfram á sinni vegferð þvert gegn eindreginni andstöðu íbúanna.

Enn standa eftir nokkur skref í aðalskipulagsferlinu og þar á eftir deiliskipulagsbreytingar. En andstaða íbúanna orðin svo eindregin að rangt er að halda áfram á núverandi forsendum. Borgarbúar eiga skilið að rödd þeirra sé tekin alvarlega, að athugasemdir þeirra skipti máli. Þeir sem fara með völd í borgarkerfinu, kjörnir fulltrúar og embættismenn, verða að muna að þeir eru í þjónustu borgarbúa, ekki öfugt.

Að ári gefst Reykvíkingum tækifæri til að snúa af þeirri leið sem meirihlutar Samfylkingarinnar hafa mótað undanfarin ár. Tillögur borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins á kjörtímabilinu sýna að borgarbúum býðst valkostur. Um að halda áfram inn í skuggavarp ofurþéttingar, eða velja birtu, rými og vinalegt nærumhverfi á mannlegum skala, í takt við hefðir og sögu Reykjavíkur.