Fögnuðu 150 ára starfsemi á Alþingi

Skrifstofa Alþingis fagnar 150 ára afmæli í ár. Af því tilefni var blásið til veislu í Smiðju Alþingis sl. fimmtudag þar sem Þorsteinn Magnússon, fv. varaskrifstofustjóri Alþingis, hélt erindi og að því loknu var sýning um störf skrifstofunnar stofnárið 1875 opnuð fyrir gestum. Bæði núverandi og fyrrverandi þingmönnum og starfsfólki skrifstofu Alþingis var boðið í veisluna ásamt fyrrverandi forsetum.

Gestir voru í kringum 120, að sögn Rögnu Árnadóttur skrifstofustjóra Alþingis. Hún segir mætinguna hafa farið fram úr björtustu vonum. Ragna segir skrifstofuna ætla að halda frekar upp á afmælisárið þó að allur fögnuður verði lágstemmdur þar sem skrifstofan sé í eðli sínu hógvær.

Erindi Þorsteins fjallaði um stofnun skrifstofu Alþingis og verkefni hennar fyrsta árið. Þó að meginþungi erindisins væri á stofnun skrifstofunnar og fyrsta starfsárið ræddi Þorsteinn einnig um starfsfólk skrifstofunnar og verkefnin sem starfsfólkið sinnti.

Jón Sigurðsson guðfaðirinn

Þorsteinn sagði frá því að þann 2. júlí árið 1875 hefði Jón Sigurðsson, sem þá var forseti neðri deildar þingsins, átt frumkvæði að stofnun skrifstofunnar. Danir gerðu ekki ráð fyrir að stofnuð yrði skrifstofa við þingið en það var ákvörðun forystu þingsins að gera svo.

Jón Sigurðsson lýsti yfir stofnun skrifstofu Alþingis þann 2. júlí og átti hún að aðstoða báðar deildir þingsins við dagleg störf. Skrifstofan var stofnuð í hátíðarsal Menntaskólans í Reykjavík, sem þá var þingsalur Alþingis. Magnús Stephensen var skipaður fyrsti skrifstofustjóri Alþingis en um tíu árum síðar varð hann landshöfðingi. Greint er frá þessari atburðarás í Alþingistíðindum en þar segir:

„Á 2. fundi í neðri þingdeildinni 2. júlímán. kl. 12 skýrði forseti frá, að eptir samkomulagi við embættismenn þingsins væri stofnuð skrifstofa sameiginleg fyrir báðar deildirnar, og væri assessor Magnús Stephensen tekinn forstjóri þeirrar skrifstofu.“

Starfsemi skrifstofunnar

Á þessum tíma tíðkaðist ekki að sótt væri um vinnu á Alþingi. Þess í stað settust menn niður þegar þing var að koma saman, sem var þá á tveggja ára fresti, og skrifuðu umsóknarbréf þar sem þeir óskuðu eftir starfi, til dæmis sem þingskrifarar, þingsveinar eða húsvörður. Þessar umsóknir eru varðveittar og voru margar til sýnis fyrir gesti á afmælisviðburðinum í Smiðju.

Árið 1875 voru ráðnir 18 starfsmenn hjá Alþingi. Þess má geta að í dag eru starfsmenn skrifstofunnar um 110. Að sögn Þorsteins hafa hátt í 40 starfsstéttir starfað á skrifstofunni frá stofnun og eru margar þeirra ekki lengur til. Hann nefnir þar sem dæmi þingsveina, utanþingsskrifara og innanþingsskrifara sem allir voru starfandi árið 1875 en heyra í dag sögunni til.

Rannsókn á sögunni

Þorsteinn vinnur nú að rannsókn á sögu skrifstofu Alþingis og vonast til þess að hún verði gefin út sem bók einn daginn. Hann segir lítið til af ritum um sögu skrifstofa þjóðþinga, bæði hér á landi og erlendis. Í rannsókninni rekur Þorsteinn sögu skrifstofunnar og þær breytingar sem hafa orðið á starfseminni á þessum 150 árum.