Tryggjum aðgang almennings að Heiðmörk

Í ár fögnum við 75 ára afmæli friðlandsins í Heiðmörk. Á afmælisárinu eru því miður blikur á lofti vegna aðgerða, sem eru í undirbúningi, í því skyni að takmarka stórlega ferðir almennings um þetta fallega svæði.

Heiðmörk er stærsta og fjölsóttasta útivistarsvæði höfuðborgarsvæðisins. Miklar vinsældir þess má skýra með miklum gróðri og fjölbreytilegri náttúru. Fjölmargt fólk á öllum aldri sækir Mörkina reglulega til að njóta náttúrunnar og kynnast gróðri, dýralífi, tjörnum, vötnum og jarðmyndunum.

Heiðmörk er 3.200 hektara svæði, sem gert var að friðlandi árið 1950 og Skógræktarfélagi Reykjavíkur falin umsjón hennar. Mörkin var friðuð fyrir beit, landið girt af og gróðursetning hafin í stórum stíl. Þúsundir sjálfboðaliða hafa gróðursett tré í Heiðmörk og almenningur notið þar útivistar í fjölbreytilegri náttúru rétt við borgarmörkin.

Greiður aðgangur almennings að grænum svæðum hefur ómetanlegt gildi fyrir lýðheilsu og menntun. Náttúruskoðun stuðlar jafnframt að virðingu fyrir dýralífi og náttúruvernd.

Bílabann á afmælisári?

Í skipulagslýsingu vegna nýs deiliskipulags fyrir Heiðmörk kemur fram að draga eigi úr umferð ökutækja á grannsvæði vatnsverndar, en það nær yfir stærstan hluta Heiðmerkur. Lýsinguna má sjá á skipulagsgatt.is og koma ábendingum og athugasemdum um hana á framfæri til og með 18. júní nk.

Komið hefur fram að Veitur, dótturfyrirtæki Orkuveitunnar, hyggjast loka öllu grannsvæði vatnsverndar fyrir almennri bílaumferð. Verði slík áform að veruleika verður aðgangur almennings að Heiðmörk, stærsta og fjölsóttasta útivistarsvæðis höfuðborgarsvæðisins, stórlega skertur. Bílastæðum við vinsæla áningarstæði í Heiðmörk verður lokað en þess í stað leyft að leggja í jaðri svæðisins, langt frá mörgum perlum þess, t.d. við Suðurlandsveg og Búrfellsgjá.

Einnig er áformað að takmarka umferð göngufólks um Heiðmörk og loka vinsælum gönguleiðum eins og Ríkisstíg frá Elliðavatni, en þar er m.a. útsýnisstaður með afar fallegu útsýni yfir vatnið og Myllulækjartjörn.

Óþurftarverk undir yfirskini vatnsverndar

Ætlunin er að takmarka stórlega aðgang almennings að Heiðmörk í nafni vatnsverndar. Ekkert bendir hins vegar til þess að núverandi útivist á svæðinu hafi neikvæð áhrif á vatnsgæði. Með slíkri breytingu væri almennur réttur borgara til að njóta stærsta útivistarsvæðis höfuðborgarsvæðisins takmarkaður. Innarlega í Heiðmörk eru mörg falleg svæði sem langt er að sækja fótgangandi. Margir unnendur svæðisins eiga ekki auðvelt með gang.

Svo hörð framganga opinbers fyrirtækis sætir furðu og vekur þá spurningu hvort með henni sé gengið gegn meðalhófsreglu stjórnsýslulaga. Samkvæmt henni má aðeins taka íþyngjandi ákvörðun þegar lögmætu markmiði, sem að er stefnt, verður ekki náð með öðru og vægara móti. Skal þess þá gætt að ekki sé farið strangar í sakirnar en nauðsyn ber til.

Vegabætur draga úr mengun

Æskilegt er að veginum í Heiðmörk verði betur við haldið en verið hefur um langt skeið. Undirritaður hefur lagt til að þetta viðhald verði aukið í því skyni að draga úr rykmengun. Þá verði umhverfisvænt malbik lagt á fjölfarnasta hluta Heiðmerkurvegar. Ljóst er að slíkar vegabætur gætu dregið úr hættu á umhverfisslysum og hægt væri að standa þannig að þeim að mengunarhættu yrði haldið í algeru lágmarki.

Tryggja verður greiðan aðgang að friðlandinu í Heiðmörk hér eftir sem hingað til. Óviðunandi væri að takmarka slíkan aðgang eins og nú virðist stefnt að. Slíkt yrði mikið óþurftarverk.