Vilhjálmur Bjarnason
Vilhjálmur Bjarnason
Stjórnarherrum og -frúm finnst ekki tiltökumál að skattleggja verðbólguleiðréttingu, sem er alls ekki tekjur.

Vilhjálmur Bjarnason

Íslensk þjóð er óvenju sammála um að vera ósammála um flest. Það er helst ef hægt er að ná samstöðu um vondan málstað eða að samsæriskenningasmiðir ná að skapa samstöðu um að stofna stjórnmálaflokk um dellur. Leiðtogar delluflokka verða ráðherrar og verða þannig leiðtogar lífs fjölda fólks.

Löngum hefur verið mikil þrá í eignir lífeyrissjóða. Til eru þeir sem telja að brúka eigi lífeyrissjóði til hagstjórnar. „Það er siðferðileg skylda lífeyrissjóða að standa undir hagvexti á komandi árum!“ Þetta er kennisetning sem ritari heyrði eitt sinn á Alþingi.

Lífeyrissjóðir hafa aðeins eina skyldu, hún er að greiða sjóðsfélögum lífeyri þegar starfsaldri lýkur eða við örorku. Lífeyrissjóðir hafa engu skyldu við hagvöxt, og þaðan af síður að vernda greiðslujöfnuð. Lífeyrissjóði varðar heldur ekkert um húsnæðismarkaðinn.

Heilkenni gagnvart útlendingum

Þá er það einnig vís leið til þjóðarsamstöðu að etja fólki saman til þess að svipta útlendinga lögvörðum eignum sínum á Íslandi.

Þetta útlendingaheilkenni nær einnig til þeirra samlanda sem eiga örlítið sparifé. Sparifé er þá ætlað að lúta sömu lögmálum og frjáls gæði, vera eins og andrúmsloft og rennandi vatn í almenningum og þjóðlendum. Þetta er viðhorfið í landi sem á að kallast frjálst og með varinn eignarrétt.

Þá er það einnig útlendingaheilkenni að erlend söfn og stofnanir eigi að skila öllu sem íslenskt er í erlendum söfnum og vísindastofnunum. Skiptir þá ekki máli hvort munir hafa verið keyptir ellegar eru erfðamunir sem gengið hafa til safna og stofnana.

Handritasafn Árna Magnússonar gekk að erfðum til Árnastofnunar í Danmörku. Það var göfuglyndi Dana að afhenda handritin 1971 og síðar.

Vörn fyrir lífeyriskerfið

Þegar lífeyriskerfið var sett á stofn var það mikil gæfa að komið var á uppsöfnunarkerfi, þar sem hver og einn borgaði fyrir sinn lífeyri með uppsöfnun til útgreiðslu, þegar lífeyrisaldri er náð. Forsenda uppsöfnunar er að fjárskuldbindingar haldi verðgildi sínum og að skuldakóngar hirði ekki þvingaðan sparnað einstaklinga. Það heitir verðtrygging og er ýmsum verkalýðsrekendum þyrnir í augum, enda þótt verið sé að vernda hagsmuni félaga í verkalýðsfélögum.

Stöðugt er þrástagast á að gæta þurfi hagsmuna „hinna verst settu“. Auðvitað verða „hinir næstverst settu“ verst settir þegar búið er að gæta hagsmuna hinna verst settu. Sú er einmitt raunin þegar þeir sem hafa lágan lífeyri eru lítið betur settir en þeir sam alfarið eru á bótum frá Tryggingastofnun.

Ritari hefur lengi barist fyrir þeirri réttarbót að lífeyrir verði skattlagður með lægra skatthlutfalli en launatekjur vegna alls þess ábata sem ríkissjóður nýtur vegna fórnar lífeyrisþega á starfsaldri.

Ábati ríkissjóðs er vegna lækkunar bótagreiðslna og þátttöku í kostnaði vegna vistunar á dvalar- og hjúkrunarheimilum. Lægra skatthlutfall má einnig rökstyðja með því að við starfslok er hluti af eignastofni lífeyrisþega uppsafnaðar fjáreignatekjur.

Eðlilegur frjáls sparnaður

Vitur maður í útlöndum hefur sagt við ritara að eðlilegur frjáls sparnaður við starfslok verði ekki minni en,

· x þrenn árslaun í lausu fé, hefjanleg innan þriggja mánaða

· x þrenn árslaun í auðseljanlegum verðbréfum, helst í frjálsum gjaldeyri

· x skuldlaust íbúðarhúsnæði við hæfi

· x þá er eðlilegt að hluti frjáls sparnaðar sé í formi listaverka, innlendra sem erlendra, og að listaverkin standist mál að gæðum

Markviss frjáls sparaður er alls ekki ágirnd í að eiga allt sem aðrir eiga og meira til, heldur hin göfuga hugsjón að vera frjáls.

Að vera skuldlaus er alls ekki sjálfstætt markmið, því rétturinn til að skulda eru mannréttindi, og það kann að vera ábati af því að skulda, ef eignir eru á móti og að eignirnar beri meiri og betri ávöxtun en skuldin. Lánshæfis- og greiðslumat einstaklings batnar verulega með markvissum frjálsum sparnaði.

Frelsið í sparnaði felst í því að sá sem sparar geti staðið upp næsta að skaðlausu og horfið úr því samfélagi sem kann að valda sparanda ama og vandkvæðum.

Það er helsi að standa atvinnulaus vegna þess að menntun hefur úrelst ellegar að starfstækifæri hafa horfið. Þá er frelsi að geti horfið á braut á nýjan vettvang án þess að bogna.

Baráttan gegn frjálsum sparnaði

Baráttan gegn frjálsum sparnaði er fyrst og fremst háð af opinberum yfirvöldum, stjórnarherrum og -frúm. Með þeim í liði eru verkalýðsrekendur sem telja að verðmætatilfærsla eigi að eiga sér stað með verðbólgu, verðmætaflutningur frá samviskusömu ráðdeildarfólki til skuldakónga og vanskilafólks, frá börnum og eldri borgurum til atvinnureksturs, án skattlagningar.

Stjórnarherrum og -frúm finnst ekki tiltökumál að skattleggja verðbólguleiðréttingu, sem er alls ekki tekjur. Á mannamáli er verbólguleiðrétting kölluð verðbætur. Skattlagning verðbóta er eignarnám án þess að almannaheill krefji.

Hvað segir stjórnarskrá lýðveldisins um slíkan gjörning?

Það kann að vera að sparnaður verði fremur til hagsældar fyrir banka og starfsmenn þeirra með rugluðu kaupaukakerfi en sparifjáreigendur sem færa fórnina.

Sparifjáreigendur eru aftarlega í röð hagaðila hjá bönkum.

Ávinningur samfélags af sparnaði einstaklinga

Einstaklinga varðar ekkert um þjóðarhag og bera enga ábyrgð. Einstaklinga varðar um sinn hag og bera ábyrgð.

Hins vegar vill svo til að einstaklingshagur og þjóðarhagur fara saman í frjálsum sparnaði. Frjáls sparnaður einstaklinga dregur að öðru jöfnu úr verðbólgu, styrkir greiðslujöfnuð þjóða og lækkar raunvexti.

Sama á við um þvingaðan sparnað einstaklinga í formi lífeyrissparnaðar. Sparnaður hefur aldrei valdið skaða, nema ef vera skyldi þeim sem ekkert veitir sér vegna nirfilsháttar. Það er skaði.

Vitskertur valdhafi

Oft virðist sem valdhafi verði vitskertur við fengin völd. Þá segir valdhafinn: „Eiginlega finn ég svoleiðis til einsog væri sullur undir brjóstbeininu og best gæti ég trúað að allt væri samgróin meinsemd, sullurinn lifurin, lungun og gollurhúsið. Að minsta kosti er sullurinn í voðalegum stað. En hvað lúngunum viðvíkur útaf fyrir sig, þá er ekki ofsögum sagt að skröltið í berklunum heyrist langar leiðir.“

Valdhafa við þessa líðan finnst réttast og eðlilegast að hækka fjáreignatekjuskatt, enda vitskertir um eðli verðbóta.

Höfundur var alþingismaður.

Höf.: Vilhjálmur Bjarnason