Norska verðið í uppnámi

Grundvöllur nýs útreiknings á veiðigjöldum á uppsjávarfisk kann að bresta fallist Eftirlitsstofnun EFTA á kæru norska sjávarútvegsfyrirtækisins Pelagia um að einokunarstaða norska síldarsölusamlagsins Norsk Sildesalgslag (NSSL) brjóti í bága við 31. grein samningsins um EES.

Slíkur úrskurður kynni að kippa fótunum undan fyrirætlunum ríkisstjórnarinnar í frumvarpi um hækkun veiðigjalda.

Samkvæmt frumvarpinu, sem Hanna Katrín Friðriksson atvinnuvegaráðherra og Daði Már Kristófersson fjármálaráðherra kynntu sem „leiðréttingu“ á útreikningi veiðigjalds, á að miða við verð á uppsjávarfiski í Noregi til þess að komast að „raunverulegu verðmæti“ og „réttu verði“ á íslenskum uppsjávarafla til þess að reikna út hið rétta veiðigjald.

Í Noregi er öll fyrsta sala á uppsjávarafla – síld, makríl, kolmunna o.fl. – undir stjórn norska síldarsölusamlagsins Norges Sildesalgslag (NSSL). Samkvæmt lögum er bæði norskum og erlendum kaupendum – hvort sem þeir eru aðilar að samlaginu eða ekki – skylt að eiga viðskipti með uppsjávarfisk samkvæmt skilmálum, söluaðferðum og samræmdu verði, sem NSSL ákveða.

Úrskurði ESA eða dæmi EFTA-dómstólinn á síðari stigum að þetta fyrirkomulag brjóti í bága við EES mun framboð á uppsjávarafla í Noregi riðlast og verðmyndun með öðrum hætti. Núverandi verð telst hins vegar ekki myndast á frjálsum markaði.