Bindum enda á kjaragliðnun

Velferðarnefnd lýkur brátt umræðu sinni um um frumvarp um breytingar á lögum um almannatryggingar. Með frumvarpinu, sem Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, lagði fram, er verið að fylgja eftir stefnu ríkisstjórnarinnar um að rétta við hlut þeirra sem lakast standa í samfélaginu, sérstaklega þeirra sem fá litlar eða engar greiðslur úr lífeyrissjóðum. Stærsta aðgerðin í frumvarpinu er breyting á 62. gr. (áður 69. gr.) laganna sem bindur enda á hina svokölluðu kjaragliðnun, með því að fjárhæðir laganna taki árlegum breytingum til samræmis við launavísitölu.

Í minnisblaði embættismanna í fjármálaráðuneytinu til nefndarinnar eru settir ýmsir fyrirvarar við það að tengja hækkanir á bótum almannatrygginga við launavísitölu. Þessar athugasemdir breyta í engu þeirri staðreynd að á undanförnum árum hefur átt sér stað mikil kjaragliðnun milli lægstu launa og upphæða elli- og örorkulífeyris, þannig að þar munar rúmlega hundrað þúsund krónum.

Þessa kjaragliðnun ætlar ríkisstjórnin sér að stöðva. Með því að miða hækkanir lífeyris við hækkanir launavísitölu eykst kaupmáttur skjólstæðinga almannatrygginga jafn mikið og þeirra sem eru á vinnumarkaði.

Frumvarpið gerir ráð fyrir að bundið verði í lög að aldursviðbót á lífeyri öryrkja haldist ævilangt og að örorku- og ellilífeyrir hækki á hverju ári til samræmis við hækkun launavísitölu, en þó aldrei minna en verðlag. Þetta er í samræmi við stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um að gripið verði til aðgerða til að uppræta fátækt og lyfta greiðslum almannatrygginga til tekjulægri lífeyrisþega.

Í athugasemdum embættismanna fjármálaráðuneytisins er látið í veðri vaka að tekjur og gjöld ríkissjóðs taki ekki vísitölubreytingum. En vísitölubreytingar hafa engu að síður mikil áhrif á tekjur ríkissjóðs.

Embættismenn fjármálaráðuneytisins telja að kostnaður ríkisins af lagabreytingunni verði 2-3 milljarðar á þessu ári miðað við núverandi aðstæður. Tekjuaukning ríkissjóðs af sömu hækkun launavísitölu, vegna aukinna skatttekna, er sennilega margfalt meiri en sem nemur þessum nokkru milljörðum. Ríkið missir því mjög lítinn hluta af ávinningi sínum af launahækkunum í samfélaginu með því að hækka lífeyri almannatrygginga samkvæmt launavísitölu.

Það er undarlegt hlutskipti þeirra sem leggjast gegn því að fátækasta fólkið í landinu geti lifað af greiðslum almannatrygginga. Ríkisstjórn Flokks fólksins, Samfylkingarinnar og Viðreisnar er einhuga um það að bæta kjör þeirra sem höllustum fæti standa og styðja við þá sem á stuðningi þurfa að halda. Með lögfestingu á frumvarpinu verður stigið mikilvægt skref til að eyða þeirri kjaragliðnun sem átt hefur sér stað milli launa og greiðslna almannatrygginga.