Stefna að lækkun fasteignagjalda

Almar Guðmundsson bæjarstjóri Garðabæjar stefnir að lækkun álagningar fasteignagjalda í kjölfar nýs fasteignamats. Sveitarfélög á landsbyggðinni stefna að frekari uppbyggingu vegna hækkunarinnar.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) birti í lok maímánaðar nýtt fasteignamat fyrir árið 2026. Matið sýnir að meðaltali 9,2% hækkun á milli ára. Mesta hækkunin var á Suðurnesjum og á Norðurlandi. Fasteignamat íbúða hækkar að meðaltali um 10,2% milli ára, en fasteignamat sumarhúsa um 11,5% og atvinnueigna um 4,8%. Í fyrsta sinn frá árinu 2007 er fasteignamat orðið hærra en brunabótamat.

Almar kallar eftir breytingum

Bæjarstjórn Garðabæjar stefnir einnig að lækkun álagningar fasteignaskatta og önnur gjöld í kjölfar hækkunarinnar, að sögn Almars. „Það reyndi ekki mikið á þetta á síðastliðnu ári en árið þar á undan reyndi á þetta. Þá lækkuðum við fasteignaskatta, vatnsgjald og holræsagjald, sem eru hluti af hinum alræmda fasteignagjaldaseðli. Þetta gerðum við til þess að tryggja að hækkunin myndi ekki velta yfir á íbúana, við teljum það ósanngjarnt og höfum unnið eftir þeirri stefnu í mörg ár,“ segir Almar.

Hann segir mikla uppbyggingu vera í gangi í Garðabæ. „Okkur er að fjölga og við erum hér að bjóða upp á mjög áhugaverða valkosti fyrir íbúðabyggjendur, ekki síst hvað varðar sérbýli, parhús og raðhús.“

Almar kallar einnig eftir breytingum á álagningu fasteignaskatta. „Þetta kerfi er hreinlega úr sér gengið, hér í Garðabæ eru til dæmis 11 mismunandi matssvæði, þannig að fasteignamatið ferðast mismunandi innan svæða bæjarins. Við á móti, samkvæmt lögum, verðum að leggja á einn fasteignaskatt og eitt vatnsgjald og aðeins eitt holræsagjald, þannig að þegar við erum að lækka álagninguna á móti hækkandi fasteignamati getum við ekki gert það með gagnsæjum hætti gagnvart öllum íbúunum í einu,“ segir Almar og bætir við að það sé löngu kominn tími til þess að stjórnvöld geri álagningu fasteignaskatta skynsamlegri og gagnsærri fyrir íbúana.

Uppbygging á landsbyggðinni

Jón Björn Hákonarson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, segir hækkunina jákvæða, þá sérstaklega fyrir sveitarfélög á landsbyggðinni. „Matið gefur það til kynna að verðið á notuðu húsnæði sé orðið svo hátt að nú sé kominn góður grundvöllur til þess að byggja meira, þá sérstaklega í þeim sveitarfélögum þar sem hækkunin var sem mest,“ segir Jón Björn í samtali við Morgunblaðið.

Sveitarstjóri Árborgar segir hækkun fasteignamats vera „gleðiefni fyrir alla“. Hann talar um að fasteignagjöld í sveitarfélaginu hafi verið há á meðan mikill viðsnúningur var í sveitarfélaginu en nú sé meira jafnvægi komið á fjárhag sveitarfélagsins og lækkun fasteignagjalda sé næsta mál á dagskrá. „Við höfum viljað horfa til þess núna, eftir gott uppgjör 2024, að lækka gjöldin íbúum til hagsbóta,“ segir Bragi Bjarnason sveitarstjóri.

Mikil uppbygging hefur verið í sveitarfélaginu á síðustu árum og Bragi segir að það standi ekki til að stíga á bremsuna í þeim málum. „Á meðan fólk hefur áhuga á að flytja hingað munum við halda áfram að byggja.“ Hann bætir við að áframhaldandi samstarf og samvinna á milli framkvæmdaaðila og sveitarfélagsins sé mikilvæg og að hann sé bjartsýnn á framhaldið.

Morgunblaðið ræddi einnig við sveitarstjóra Borgarbyggðar, Ísafjarðarbæjar, Múlaþings, Skagafjarðar, Suðurnesjabæjar og Voga. Engar ákvarðanir hafa verið teknar um álagningu fasteignagjalda í þessum sveitarfélögum. Allir virðast þó vera á sama máli um að jákvætt sé að fasteignaverð á landsbyggðinni hækki og að nú sé kjörið tækifæri fyrir uppbyggingu sveitarfélaganna.

„Vonandi verður þetta til þess að verktakar og aðrir í byggingargeiranum komi inn á svæðið og nýti tækifærið sem hefur skapast fyrir uppbyggingu,“ segir Dagmar Ýr Stefánsdóttir sveitarstjóri Múlaþings í samtali við Morgunblaðið.