Ísland: draumaland glæpamanna?

Hávær umræða skapaðist nýlega um hvort refsingar hérlendis væru e.t.v. fullvægar fyrir alvarlegustu afbrotin sem framin eru, þ.m.t. fyrir manndráp. Kveikjan að umræðunni var frelsi fanga sem afplánar nú 16 ára fangelsisdóm fyrir aftöku manns við heimili hans í Reykjavík. Hæstiréttur mildaði tuttugu ára fangelsisdóm Landsréttar yfir morðingjanum niður í 16 ár þar sem almennur refsirammi hegningarlaga hefði bundið hendur dómsins. Því skorti lagaheimild til að dæma viðkomandi til þyngri tímabundinnar refsingar en 16 ár.

Með hliðsjón af þessum dómi og umræðunni sem spratt hér upp hef ég nú lagt inn frumvarp á Alþingi um útvíkkun almenna refsirammans í 20 ár. Markmiðið er að taka af öll tvímæli um að heimilt sé að dæma menn til tímabundins 20 ára fangelsis fyrir einstakt brot, brot eins og aftökuna í Rauðagerði.

Af hverju refsingar?

Samkvæmt lögum er heimilt að veita föngum reynslulausn þegar helmingur refsitímans er liðinn, jafnvel þótt þeir afpláni dóm fyrir alvarlegt brot. Mun skemmri tími getur hins vegar liðið þar til fangar sem afplána dóm fyrir alvarlegt brot geta færst yfir í opin úrræði, auk þess sem frelsi þeirra m.a. til dagsleyfa og jafnvel lengri leyfa getur aukist mjög. Markmið refsinga er fyrst og fremst að vernda almennt réttaröryggi og viðhalda lögbundnu þjóðskipulagi, eins og fram kemur í hegningarlögum. Þá er markmiðið líka að fullnægja réttlætistilfinningu almennings sem sættir sig ekki við að ekki sé refsað fyrir skerðingu á mikilvægum réttindum annarra.

Ég hef áður beint sjónum að refsiheimildum í þinginu, m.a. með umræðu um fleiri og þyngri refsiheimildir í tengslum við skipulagða brotastarfsemi. Þá fékk ég nýlega svar við fyrirspurn í þinginu um hlutfall erlendra fanga, eins og Morgunblaðið hefur reifað skilmerkilega, og mun fylgja henni eftir.

Það er gríðarlega mikilvægt að refsingar þjóni tilgangi sínum og að réttlætistilfinningu almennings sé ekki misboðið, hvað þá í tengslum við alvarlegustu glæpi afbrotamanna.

Þá er mikilvægt að refsingar hérlendis og fullnusta þeirra teljist ekki léttvæg í alþjóðlegum samanburði svo Ísland teljist ekki ákjósanlegt starfsumhverfi fyrir erlenda afbrotamenn. Ég mun því halda áfram að leggja áherslu á þessi mál á Alþingi og hvet fólk til að hafa samband við mig með ábendingar og athugasemdir.