Vonir um byltingu í meðferð brjóstakrabba

Vísindamenn við Tel Aviv-háskóla í Ísrael hafa gert merka uppgötvun sem gæti breytt nálgun lækna við greiningu og meðferð brjóstakrabbameins. Í nýrri rannsókn sýna þeir fram á að svonefndir daufkirningar (e. neutrophil) gegna tvíþættu hlutverki í æxlisvexti: þeir geta bæði barist gegn krabbameini og ýtt undir það.

Til þessa hafa daufkirningar, algengasta hvítfrumugerðin í blóði, einkum verið taldir verja líkamann gegn sýkingum, enda einnig nefndir sýkilætur. Samkvæmt rannsókninni, sem birtist ritrýnd í vísindaritinu Nature Cancer, geta brjóstakrabbameinsfrumur í raun virkjað þessar frumur og ýtt undir æxlisvöxt.

„Þetta er ný hugsun um hvernig ónæmiskerfið getur bæði barist gegn krabbameini og nært það,“ sagði dr. Merav Cohen, prófessor við deild klínískrar örverufræði og ónæmisfræði við Tel Aviv-háskóla, í samtali við The Times of Israel.

Daufkirningar leita í æxli

Rannsóknarhópur Cohen greindi brjóstvef úr músum og mönnum með RNA-raðgreiningu og nýjustu lífgagnatækni á einstökum frumum. Þeir komust að því að krabbameinsfrumur gefa frá sér boðefni sem laða daufkirninga að æxlisumhverfinu og mynda efnasambönd sem auka hættu á meinvörpum.

Til að staðfesta niðurstöðurnar bældi hópurinn virkni daufkirninga í músum með langt gengið brjóstakrabbamein. Við það dró verulega úr vexti æxlanna. Þá voru einnig greind gögn 265 brjóstakrabbameinssjúklinga: hjá konum með 3. og 4. stig sjúkdómsins reyndust horfur verri ef mikil virkni daufkirninga sást í æxlunum.

„Daufkirningar og boðefni þeirra gætu í framtíðinni orðið bæði skotmörk fyrir ný lyf og nýtt sem lífmerki fyrir langt gengið brjóstakrabbamein,“ sagði Cohen.

Vonir vakna um HER2

Á sama tíma vekja framfarir í ónæmismeðferð vonir um betri horfur fyrir konur með HER2-neikvætt brjóstakrabbamein, sem ekki sýnir yfirtjáningu á svonefndum HER2-vaka og hefur hingað til verið erfiðara meðferðar.

Prófessorinn Rinat Yerushalmi Mishaeli, sem stýrir brjóstakrabbameinsdeild Beilinson-sjúkrahússins í Ísrael, hefur tekið þátt í rannsókn þar sem prófað var að gefa tvö ónæmismeðferðarlyf saman, án hefðbundinna krabbameinslyfja, hjá konum með langt gengið og lyfjaónæmt brjóstakrabbamein.

Í rannsókninni, sem náði til 30 kvenna, svöruðu um 20% hópsins meðferðinni vel, án þess að fá hefðbundið krabbameinslyf. Enn áhugaverðara var að einföld blóðprufa gat sagt fyrir um hverjar væru líklegastar til að njóta góðs af meðferðinni. Í hópi kvenna með mjög háan stökkbreytingarstuðul svöruðu 60% meðferðinni, og tvær konur eru enn án sjúkdómseinkenna meira en tveimur árum síðar.

„Þetta sýnir hversu mikilvægt er að nýta sér ónæmiskerfið í meðferð við erfiðum tegundum krabbameins,“ sagði Mishaeli.

100% lifendahlutfall

Þríneikvætt brjóstakrabbamein (TNBC) er ein óvægnasta gerð brjóstakrabba, þar sem hvorki hormónaviðtakar né HER2-vakar finnast í æxlisfrumunum. TNBC er algengara meðal kvenna með BRCA1-stökkbreytingar.

BRCA1-stökkbreytingar eru fremur fátíðar á Íslandi, en hins vegar er ein tiltekin stökkbreyting í BRCA2- geni óvenju algeng á Íslandi miðað við önnur lönd og eru um 0,7% Íslendinga með hana.

Dr. Jean Abraham við Cambridge-háskóla á Englandi stýrir nú rannsókn þar sem sérstök samsetning tveggja lyfja er gefin í ákveðinni röð. Í smárannsókn á konum með arfgengt TNBC hvarf æxlið alfarið hjá öllum þátttakendum; þær eru enn allar á lífi og án sjúkdóms.

„Það er stórmerkilegt,“ segir hún. „Röðin á lyfjunum skipti sköpum. 100% lifendahlutfall er eitthvað sem við sjáum afar sjaldan í rannsóknum á langt gengnu krabbameini.“

Nú er unnið að undirbúningi stærri alþjóðlegrar rannsóknar og Abraham sagðist vonast til samstarfs við ísraelska lækna.

Ný sýn á meðferðarkosti

Þessar rannsóknarniðurstöður sýna hve mikilvægt er að skilja betur hvernig ónæmiskerfið vinnur bæði með og móti krabbameini. Bæði má hafa daufkirninga að skotspæni og nýta ónæmismeðferðir á betur skilgreindum sjúklingahópum. Sú þekking mun leiða til markvissari og einstaklingsmiðaðri meðferðar við sumum erfiðustu gerðum brjóstakrabbameins.

Að ná 100% lifendahlutfalli, eins og í rannsókn Abraham, er afar fátítt í meðferð langt gengins brjóstakrabbameins og gefur góðar vonir um að bylting í meðferð kunni að vera í sjónmáli.