Bernharð Sigursteinn Haraldsson fæddist í Árnesi í Glerárþorpi 1. febrúar 1939. Hann lést á hjúkrunarheimilinu Sóltúni í Reykjavík 20. maí 2025.

Foreldrar hans voru Þórbjörg Sigursteinsdóttir, f. 12.10. 1919, d. 9.6. 1986, frá Vindheimum í Hörgárdal, húsfreyja og verkakona á Akureyri, og Haraldur Norðfjörð Ólafsson, f. 22.10. 1916, d. 1.7. 1971, frá Brekku í Glerárþorpi, sjómaður og netagerðarmaður á Akureyri.

Eftirlifandi eiginkona Bernharðs er Ragnheiður Hansdóttir, f. 18.7.1942 í Eyjum í Kjós, tannlæknir og sérfræðingur í bitlækningum. Foreldrar hennar voru Hans Guðnason, f. 27.8. 1911, d. 22.9. 1983, frá Eyjum í Kjós, bóndi í Eyjum og á Hjalla, og kona hans Unnur Hermannsdóttir, f. 27.7. 1912, d. 24.11. 1994, frá Glitstöðum í Norðurárdal, kennari og bóndi á Hjalla.

Bernharð og Ragnheiður gengu í hjónaband 22.10. 1966. Börn þeirra eru: 1) Haraldur, f. 12.4. 1968, dósent við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands, kvæntur Hönnu Óladóttur, f. 3.5. 1968, framhaldsskólakennara; börn þeirra eru Freysteinn, f. 1998, d. 2000, Þóroddur, f. 1999, d. 2001, Hildigunnur, f. 2002, og Örnólfur, f. 2002. 2) Hans Bragi, f. 12.9. 1972, sjálfstætt starfandi, kvæntur Li Hua, f. 23.8. 1976; börn þeirra eru Freydís Xuan, f. 2002, og Sædís Hui, f. 2006. 3) Arndís, f. 4.11. 1977, hjúkrunarfræðingur á Landspítala. 4) Þórdís, f. 4.11. 1977, sérfræðingur hjá Arionbanka; sonur hennar er Sigursteinn Norðfjörð, f. 2018.

Bernharð lauk stúdentsprófi frá MA 1959. Hann nam þýsku við háskólann í Freiburg 1959-1960 og lauk BA-prófi í landafræði og mannkynssögu og prófi í uppeldis- og kennslufræði frá HÍ 1966. Þá stundaði hann nám í hagrænni landafræði við Kaupmannahafnarháskóla veturinn 1988-1989. Bernharð kenndi við Gagnfræðaskóla Vesturbæjar 1966-1967, Gagnfræðaskóla Akureyrar 1960-1962 og 1967-1981, var yfirkennari þar 1981-1982 og skólastjóri 1982-1983. Samhliða kennslu var Bernharð leiðsögumaður. Bernharð var fyrsti skólameistari Verkmenntaskólans á Akureyri og sinnti því starfi frá 1983 til 1999. Bernharð beitti sér meðal annars fyrir því að keyptur var vélarrúmshermir sem olli straumhvörfum í menntun vélstjóra. Undir stjórn Bernharðs og með fulltingi Hauks Ágústssonar og Adams Óskarssonar var VMA frumkvöðull í fjarkennslu.

Bernharð var skólamaður af lífi og sál og ritaði tvær bækur um skólasögu, Um verkmenntun við Eyjafjörð og Verkmenntaskólann á Akureyri og Gagnfræðaskóli Akureyrar: Saga skóla í sextíu og sjö ár. Þá vann Bernharð kappsamlega að rannsóknum á ábúendasögu Eyjafjarðar, Öxnadals og Hörgárdals og tók saman bókina Skriðuhreppur hinn forni: Bændur og búalið á 19. öld og lagði drjúgan skerf til verksins Eyfirðingar framan Glerár og Varðgjár: Jarða- og ábúendatal frá elstu heimildum til ársloka 2000 ásamt Birgi Þórðarsyni, Kristjáni Sigfússyni og Hauki Ágústssyni, en þar var byggt á handriti Stefáns Aðalsteinssonar ættfræðings. Bernharð var enn fremur formaður ritnefndar Sögu Akureyrar sem Jón Hjaltason skráði og kom út í fimm bindum á árunum 1990-2009. Eftir Bernharð liggur einnig fjöldi greina í blöðum og tímaritum.

Bernharð tók virkan þátt í bæjarmálum á Akureyri og átti sæti í menningarmálanefnd og nefnd um kennslu á háskólastigi á Akureyri er lagði grunn að stofnun Háskólans á Akureyri. Enn fremur var hann formaður Lyftingaráðs Akureyrar og félagi í Rótarýklúbbi Akureyrar.

Útför Bernharðs fer fram frá Akureyrarkirkju 13. júní kl. 13, en minningarathöfn verður haldin í Bústaðakirkju í dag, 10. júní, kl. 13.

Ég kom inn í tengdafjölskylduna mína fyrir rétt um 34 árum. Það var ekki erfið aðlögun. Strax var mér tekið með miklum kostum og kynjum af þeim heiðurshjónum Benna og Ragnheiði á Akureyri og frá fyrstu mínútu fann ég að ég var velkomin. Mér var ekki einu sinni íþyngt með spurningunni „hverra manna ertu?“ því að tengdafaðir minn tilvonandi var þegar búinn að kanna ættir mínar og komast að því að við Haraldur sonur hans værum sjömenningar. Og þó að Benni gæti nú ekki rakið ættir mínar aftur til Rósu Brands þá voru ýmsar tengingar nær í tíma sem vert var að ræða og tengdu mig þannig strax við fjölskylduna í Spónsgerði.

Yngstu systurnar voru, frétti ég seinna, auk þess ákaflega fegnar að sjá mig því að þá þurftu þær ekki að hugsa um stóra bróður sinn í ellinni. Þeirri hugmynd hafði pabbi þeirra komið inn hjá þeim í tómum galskap. Því að ekki var laust við að hann tengdafaðir minn væri stríðinn, þó að hann væri nú samt fyrst og fremst mikill húmoristi og sagnamaður, og stríðnin væri ávallt góðlátleg og beindist helst að þeim sem honum þótti vænt um.

Benni var Akureyringur í húð og hár og talaði í samræmi við það. Börnin mín voru ekki mjög há í loftinu þegar þau uppgötvuðu að afi Benni á Akureyri talaði ekki eins og aðrir í fjölskyldunni. Þau gerðu sér það því að leik að þráspyrja afa sinn: „Afi, segðu mjólk. Afi, segðu stúlka.“ Og afi Benni svaraði alltaf samviskusamlega eins og honum var tamt og þá hlógu barnabörnin og hann með og saman skemmtu þau sér í þessum leik eins lengi og börnin entust. Þegar heim var komið spurðu börnin foreldrana af hverju afi Benni talaði eins og hann gerði og fengu þau svör að bæði væri hann nú harðmæltur og með raddaðan framburð. Börnunum varð ekki um sel og spurðu hvort afi væri nokkuð veikur. Þetta þótti afa Benna góð saga og fór hún víða.

Tengdafaðir minn var ekki mikið fyrir að flíka tilfinningunum sínum en það var öllum ljóst að honum þótti undurvænt um sitt fólk og var honum sérstaklega annt um barnabörnin sín. Þegar þau voru yngri sagði hann þeim sögur úr uppvexti sínum, ógleymanlegar frásagir af strákapörum þeirra Tomma besta vinar hans. Seinna voru það ísbíltúrar og fuglaskoðun og svo símhringingar við upptekin ungmenni þar sem þau voru hvött til að koma í heimsókn og ræða málin.

Fyrir utan margar góðar samverustundir á Akureyri í gegnum tíðina, bæði að vetri og sumri, og í dagsferðum um Norðurland voru lengri ferðir líka á dagskrá, nokkrar um Vestfirði og Austurland. Allt voru þetta eftirminnilegar ferðir sem skildu mikið eftir. Sú ferð sem er mér þó efst í huga núna er ferð sem fjölskyldan fór í saman til Kaupmannahafnar á vordögum á síðasta ári. Þar fékk Benni tækifæri til að komast eitt skipti í viðbót til Kaupmannahafnar, sem var hans borg, fá að tala dönsku, borða snitsel og fá bjór á Hvids vinstue. Með söknuð og þakklæti í huga kveð ég minn kæra tengdaföður sem er vonandi búinn að fyrirgefa mér hvað ég var lengi að venjast því að kalla hann Benna, skólameistarann sjálfan.

Hanna

Óladóttir.

Það er komið að kveðjustund, Benni mágur minn lést þann 20. maí sl. Samtöl okkar verða ekki fleiri.

Við hittumst fyrst fyrir tæpum 60 árum. Við Heiðrún vorum í sumarfríi á leið sunnan úr Kjós áleiðis til heimkynna okkar á Höfn í Hornafirði. Þurftum að sjálfsögðu að fara norður og austur um land og þá lá beint við að stoppa á Akureyri og hitta Ragnheiði systur mína og kærastann hennar, sem við höfðum ekki enn séð. Þetta var upphaf kynna okkar og tengsla sem ekki rofnuðu eftir það. Í þessari heimsókn okkar eins og öllum eftir það var Benni óþreytandi að fræða okkur og sýna umhverfi sitt og æskuslóðir.

Mér er minnisstætt að hann sagði okkur með talsverðum sannfæringarkrafti að hann hefði menntað sig til að lifa og starfa í þágu skóla- og menntamála á Akureyri. Við það stóð hann svo sannarlega og það varð ævistarf hans að standa að og þróa skólamál á Akureyri til mikilla framfara. Þar ber að sjálfsögðu hæst uppbyggingarstarf í þágu Verkmenntaskólans á Akureyri frá fyrstu skrefum í uppbyggingu og þróun skólans og í um það bil tvo fyrstu áratugina í starfsemi hans, sem skólameistari.

Heimsóknir fjölskyldu okkar til þeirra Benna og Ragnheiðar voru í það minnsta árlegar. Þar komu að sjálfsögðu til fjölskyldutengsl okkar, en svo voru nauðsynlegar heimsóknir til tannlæknisins – Ragnheiðar – líka hluti af málinu. Það var líka þeim eðlislægt að vera miðdepill og aðdráttarafl í fjölskyldusamkomum, ferðalögum og viðburðum sem ánægjulegt var að taka þátt í.

Benni var ekki bara skólamaður. Hann var líka afkastamikill í ritstörfum og lagði mikla vinnu í slík verkefni eftir að hann hætti sem skólameistari VMA. Þar má t.d. nefna sögu Gagnfræðaskólans á Akureyri og ábúendasögu í Eyjafirði. Hann var afar fróður og átti auðvelt með að tengja saman fortíð og nútíð.

Mig langar að geta um tvær utanlandsferðir sem við Heiðrún áttum með þeim Benna og Ragnheiði. Fyrri ferðina fórum við ung að árum til sólarstranda á Spáni. Áttum þar tveggja vikna ánægjulega dvöl. Síðari ferðina fórum við í hópferð á Íslendingaslóðir í Norður-Dakota og Kanada. Sú ferð var ekki síður eftirminnileg og skapaði ný og ánægjuleg tengsl við ættingja vestanhafs.

Mig langar að ljúka þessum fátæklegu orðum með eftirfarandi vísu eftir Hákon Aðalsteinsson frá Vaðbrekku á Jökuldal.

Unun er mér að muna

minningar góðra kynna

stundir frá stuttum fundi

er staðið var við á hlaði

reisn var þá yfir risnu

raun að geta ei launað

gleði í hverju geði

gaman að vera saman.

Ég og fjölskylda mín sendum Ragnheiði, Haraldi, Hans Braga, Arndísi, Þórdísi og fjölskyldum þeirra okkar innilegustu samúðarkveðjur. Munum áfram ylja okkur við góðar minningar um Bernharð Haraldsson.

Hermann

Hansson.

Vinur um langa ævi er kvaddur og söknuður fyllir huga okkar gömlu félaganna úr Menntaskólanum á Akureyri. Hugurinn reikar 70 ár aftur í tímann þegar við settumst á skólabekk í MA haustið 1955. Skólinn var settur í kirkjunni á Möðruvöllum, en þá var vetrarríki og snjókoma í Eyjafirði. Við nýnemarnir í MA komum víða að, líklega úr flestum sýslum landsins og í hópnum voru allmargir Akureyringar, þar á meðal Bernharð. Hópurinn náði strax mjög vel saman og fljótt mótaðist hin sterka samkennd og vinátta sem haldist hefur alla tíð síðan og góðar og dýrmætar minningar úr starfi og leik eru frá þessum fjórum árum í MA. Á útskriftardegi okkar, hinn 17. júní 1959, settum við upp hvítu kollana á Sal MA. Hefðbundin hópmyndataka nýstúdenta úti var ómöguleg sökum snjókomu, kulda og hvassviðris og lítið fór fyrir hátíðahöldum utan húss þennan dag. Þannig lauk MA-skólaárunum okkar líkt og þau hófust, í hríð og vetrarveðri.

Bernharð Haraldsson settist fljótlega að loknu háskólanámi að á Akureyri. Hann var skólamaður af lífi og sál og helgaði heimabæ sínum starfskraftana eftir háskólanámið. Hann var lengi kennari og síðar skólastjóri Gagnfræðaskóla Akureyrar. Síðar átti hann meginþátt í að móta Verkmenntaskólann á Akureyri, varð fyrsti skólameistari hans og gegndi því starfi með prýði. Hann var líka einn þeirra sem skipulögðu og lögðu grunn að háskólakennslu á Akureyri og stofnun Háskólans þar.

Bernharð var fræðimaður að eðlisfari og jafnhliða skólastarfinu, einkum þegar um hægðist, sinnti hann öðru hugðarefni sínu, sem var fræðistörf. Hann sendi frá sér fjölda tímaritsgreina og fræðibóka þar sem hæst ber ritið „Skriðuhreppur hinn forni: bændur og búalið á 19. öld“, sem hann lauk við eftir að þau hjónin fluttu suður og kom út árið 2021. Það rit var mikið þrekvirki.

Við bekkjarfélagarnir höfum alla tíð haldið hópinn og komið reglulega saman. Þegar við hittumst á Akureyri til þess að halda upp á útskriftarafmælin okkar nutum við gestrisni heimamanna, þar á meðal þeirra Bernharðs og Ragnheiðar. Við skólaslit MA vorið 1969 var Bernharði falið að halda ræðu fyrir okkar hönd og það gerði hann með glæsibrag.

Honum var það hjartans mál að halda góðu sambandi við gamla MA-félaga og hann sótti manna best vikulega kaffifundi okkar eftir að þau hjón fluttu til Reykjavíkur árið 2015. Bernharð átti við heilsubrest að stríða síðustu árin, en jafnvel eftir að hann var kominn á sjúkrahús aðstoðaði fjölskyldan hann við að komast í kaffið með vinum sínum, svo að vart sleppti hann nokkru skipti. Síðast kom hann í fylgd konu sinnar og sonar í Perluna þann 1. maí síðastliðinn. Bernharð var einstaklega tryggur félagi, vel gerður, glaðsinna og hafsjór fróðleiks. Það verður tómlegt við kaffiborðið í Perlunni að honum gengnum.

Við bekkjarfélagarnir úr MA og makar þeirra sem nutum ótal góðra stunda með Bernharði og Ragnheiði biðjum Guð að blessa minningu hans og vottum Ragnheiði og fjölskyldunni samúð okkar á sorgarstundu.

Skúli Jón

Sigurðarson.

Kær vinur og samstarfsmaður til fjölda ára, Bernharð Haraldsson, er horfinn á braut. Upp í hugann hrannast skýrar myndir af okkur Benna á haustdögum 1983 er við samhentumst við að koma saman stundaskrá fyrir Gagnfræðaskóla Akureyrar. Nemendur voru nálægt níu hundruðum þegar mest lét og voru þeir á grunnskóla- og framhaldsskólastigi, þ.e. bæði í bekkja- og áfangakerfi. Baldvin Bjarnason, sem áður vann að stundaskrárgerðinni í GA, var í námsleyfi Í Danmörku og því fjarri góðu gamni. Að koma þessu öllu saman fyrir byrjendur í faginu kostaði svita og tár. En ekki meira um það. Bernharð gerðist síðar skólastjóri Gagnfræðaskóla Akureyrar þegar Sverrir Pálsson lét af störfum. Hann lét þó ekki þar við sitja, heldur varð síðar skólameistari Verkmenntaskólans á Akureyri, sem óx og dafnaði undir hans handleiðslu. Einnig gaf hann út bókina Verkmenntun við Eyjafjörð. Bernharð var röggsamur en um leið sanngjarn stjórnandi sem allir báru virðingu fyrir. Þegar annasömu skólameistarastarfi Bernharðs lauk, tók við áhugamál hans sem var ritun 1.000 blaðsíðna bókar um Skriðuhrepp hinn forna, þ.e. bændur og búalið á 19. öld. Þar er getið um alla ábúendur á öldinni og fylgja margar skýringarmyndir. Þetta stórvirki er einstakt, vandaður dýrgripur. Áður hafði Bernharð ritað sögu GA ásamt Sverri Pálssyni.

Hafðu þökk fyrir allt og allt, minn kæri vinur. Við hjónin sendum Ragnheiði og fjölskyldu innilegustu samúðarkveðjur.

Magnús

Aðalbjörnsson.

Látinn er sómamaðurinn Bernharð Haraldsson, fyrrverandi skólameistari. Fyrstu kynni undirritaðs af honum voru upp úr 1962 þegar við bjuggum báðir á stúdentagörðunum í Reykjavík og stunduðum háskólanám. Næst lágu leiðir okkar saman þegar hann varð skólameistari Verkmenntaskólans á Akureyri 1983, en árin þar á eftir sátum við marga sameiginlega fundi, bæði á vegum menntamálaráðuneytis og Skólameistarafélagsins. Bernharð flaug sérlega oft til Reykjavíkur á þessum árum, til að ýta á eftir uppbyggingu síns skóla, og varð vel ágengt vegna harðfylgis síns og útsjónarsemi. Þar stóð hann sig með miklum sóma og lagði mjög góðan grunn að hinu fjölbreytta og árangursríka starfi skólans æ síðan.

Eftir að ég og Anna kona mín fluttum til Akureyrar 2001 jukust kynnin enn meira og gagnkvæm og skemmtileg heimboð áttu sér stað. Ragnheiður kona Bernharðs og Anna voru saman í Zonta-klúbbi. Við Bernharð vorum hins vegar báðir í Rótarý-klúbbi Akureyrar um árabil og sátum mjög oft saman á fundum. Með okkur sátu þá gjarna meðal annarra Þórgnýr Þórhallsson og Kristinn Albertsson, en þeir eru báðir farnir yfir móðuna miklu, og var þá einatt glatt á hjalla og ýmsar sögur sagðar. Undirritaður lét einhvern tíma svo um mælt við Bernharð og ég væri mjög heppinn að hafa fengið að vera samtíðarmaður hans, því að ef annar okkar hefði t.d. verið uppi á 18. öld en hinn á 20. öld hefðum við aldrei fengið tækifæri til að fá okkur í nefið saman.

Bernharð sinnti fræðistörfum verulega, einkum á seinni árum, og liggja eftir hann tvær bækur um skólasögu, einnig hið mikla rit „Skriðuhreppur hinn forni. Bændur og búalið á 19. öld“ (2021, tvö væn bindi), en að því hafði hann unnið með hléum í rúman áratug. Þá komu frá hans hendi styttri ritsmíðar sem nefna mætti sagnaþætti og birtust einkum í hinu norðlenska tímariti Súlum. Þættir þessir snerust mikið um líf fólks í Hörgárdal og Öxnadal á 19. öld. M.a. fjallaði hann þar um sauðaþjófnaði á Myrká og Egil bónda Tómasson í Bakkaseli. Við könnun heimilda kom fyrir að Bernharð og undirritaður sátu saman við að ráða fram úr gömlu skrifletri.

Þegar Bernharð varð áttræður 1. febrúar 2019 var hann að vísu fluttur suður en hélt þó ásamt fjölskyldu sinni mjög veglega upp á afmælið í safnaðarheimili Glerárkirkju hér nyrðra á réttum degi. Þar voru um 100 manns, Óskar Pétursson söng og ræður voru fluttar. Þetta var mjög glæstur og eftirminnilegur viðburður. Oftar komu þau hjónin norður eftir flutninginn suður og hittu gömlu kunningjana.

Bernharð var um margt gæfumaður, en vanheilsa hrjáði hann þó talsvert hin seinni ár. Ragnheiði ekkju hans og afkomendunum eru hér með sendar innilegar samúðarkveðjur. Blessuð sé minning Bernharðs Haraldssonar.

Björn

Teitsson.