Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Donald Trump Bandaríkjaforseti sagði í gær að þeir sem tóku þátt í fjölmennum mótmælum í Los Angeles um helgina væru uppreisnarseggir og hét því að enn meiri hörku yrði beitt til að kveða niður óeirðirnar í borginni ef ráðist yrði á þær öryggissveitir sem hefðu verið kallaðar út. Að minnsta kosti 56 manns voru handteknir í Los Angeles um helgina vegna mótmæla.
Tilefni mótmælanna var aukin harka innflytjenda- og tollalögreglu Bandaríkjanna, ICE (Immigration and Customs Enforcement), við að handtaka ólöglega innflytjendur í borginni, en aðgerðir ICE beindust að þessu sinni ekki bara að þeim sem voru með óhreint sakavottorð.
Kom fjöldi manns saman við alríkisfangelsi Los Angeles-borgar til að mótmæla handtökunum og veifuðu margir viðstaddra mexíkóska fánanum. Áætlað er að allt að helmingur þeirra tæpu fjögurra milljóna sem búa í borginni sjálfri sé af rómönskum uppruna.
Mótmælin urðu aftur tilefni til þess að Trump ákvað á laugardaginn að kalla út 2.000 manns úr þjóðvarðliði Kaliforníuríkis og setja undir vald alríkisins, þrátt fyrir að Gavin Newsom, ríkisstjóri í Kaliforníu, hefði sagt að engin þörf væri á þjóðvarðliðinu. Voru þá um sex áratugir liðnir síðan forseti setti þjóðvarðlið undir alríkisvald gegn vilja ríkisstjóra.
Óeirðir brutust svo út á sunnudaginn í einu af hverfum borgarinnar, þar sem kveikt var í bílum og búðargluggar brotnir. Beitti lögregla og aðrar öryggissveitir táragasi og gúmmíkúlum til að kveða óeirðirnar niður.
Trump sagði af því tilefni á samfélagsmiðli sínum, Truth Social, í gær að hann hefði kallað út þjóðvarðliðið til þess að sjá um hinar ofbeldisfullu óeirðir. „Ef við hefðum ekki gert það, hefði Los Angeles verið lögð algjörlega í eyði,“ sagði Trump meðal annars.
Newsom ríkisstjóri sakaði hins vegar Trump um að hafa hellt olíu á eldinn með því að kalla út þjóðvarðliðið. „Þetta er nákvæmlega það sem Donald Trump vildi. Hann blés undir eldinn,“ sagði Newsom, sem tilkynnti einnig í gær að Kaliforníuríki hygðist kæra bandaríska alríkið vegna ákvörðunarinnar, á þeim grunni að hún hafi brotið bæði gegn 10. viðbót stjórnarskrár Bandaríkjanna, sem afmarkar vald alríkisins gagnvart ríkjunum, sem og gegn lögum frá 1878, sem banna að Bandaríkjaher sé beitt á bandarískri grundu, nema búið sé að lýsa yfir formlegu uppreisnarástandi.
Trump sagði hins vegar í gærkvöldi að hann stæði á bak við ákvörðun sína. „Þið sáuð sömu upptökur og ég gerði: bílar að brenna, fólk í óeirðum, við stöðvuðum það,“ sagði Trump og bætti við að hann hefði talið þetta eina valkostinn í stöðunni.
Þegar málshöfðun Kaliforníuríkis var borin undir hann sagði Trump að hann hefði frekar átt von á stuðningi frá Newsom. „Hann er sá sem hagnast á þessu, á meðan við lögum vandamálin hans,“ sagði Trump.