Samningslaus og kosið um verkfall

Allar áhafnir loftfara og varðskipa Landhelgisgæslunnar sem og áhafna Hafrannsóknastofnunar hafa verið kjarasamningslausar síðan 1. apríl 2024 þegar samningur til eins árs rann út.

Í febrúar 2023 höfðu félög sjómanna, skipstjórnarmanna og vélstjóra náð samningum við Samtök atvinnulífsins en þeir samningar voru gerðir til tíu ára og eru því tryggir til langs tíma. Árni Sverrisson, formaður Félags skipstjórnarmanna, segir í samtali við Morgunblaðið að félagið hafi bæði náð samningum fyrir allar sínar stéttir á almennum vinnumarkaði og sömuleiðis sveitarfélögin sem sjá um hafnirnar. Samningar við ríkið sem skrifað var undir í apríl 2023 hafi þó aðeins verið til eins árs. Að ári liðnu skyldu varanlegri samningar gerðir en það hefur ekki enn þá gengið eftir.

Á borði ríkissáttasemjara

„Þessir starfsmenn hafa ekki fengið sömu launahækkun og allur almenningur á Íslandi hefur fengið,“ segir Árni. „Það er að segja 3,25% hækkun í apríl 2024, 3,5% hækkun 1. janúar 2025 og töfluauka eða taxtahækkun núna 1. apríl 2025.“ Þó segir hann að málið snúist jafnvel frekar um þá staðreynd að ríkið og almenni markaðurinn hafi samið um betri vinnutíma og vaktahvata. Þau horfi ekki síður til slíkra kjarabóta í þessum samningaviðræðum.

Árni segir að farið sé að súrna í mönnum hjá báðum stofnunum yfir því að svo langan tíma taki að finna lausn á málum. Rétt er að taka fram að áhafnir Landhelgisgæslunnar hafa ekki verkfallsrétt þar sem hún flokkast sem löggæslustofnun.

„Stjórnvöld tala í aðra röndina um mikilvægi Landhelgisgæslunnar til að efla varnir landsins og halda úti björgunartækjum á viðsjárverðum tímum,“ segir Árni. „Þau klifa á hversu stórkostlegir og mikilvægir þessir starfsmenn gæslunnar eru og svo mikilvægi hafrannsókna til að vakta og halda utan um stofnstærðir fiskistofna okkar. En það eru kaldar kveðjur til okkar að geta ekki komið að borðinu og samið við okkur.“

Málinu var vísað til ríkissáttasemjara fyrir nokkru síðan og Árni segir að menn séu uggandi yfir hægagangi í samningaviðræðum. Ríkissáttasemjari hyggist ekki funda mikið eftir 17. júní en í júlí verði skrifstofan lokuð. Þá verði menn búnir að missa málið inn í sumarið og ekki sé því útlit fyrir að samningar náist í bráð.

Snúist ekki um launahækkanir

Bergur Þorkelsson, formaður Sjómannafélags Íslands, segir lítinn ágreining vera um launahækkanir, áhafnir fái sömu hækkanir og aðrir á markaðnum.

„Krafan er að okkar fólk, bæði skipstjórnarmenn og vélstjórar, fái annaðhvort vinnustyttingu eins og allir aðrir starfsmenn hjá báðum stofnunum hafa fengið eða frídagaávinnslu á helgar- og tyllidögum,“ segir Bergur. „Ef þú ert á sjó á laugardegi þá færðu einn frídag á móti. Okkar krafa er að þér sé ekki greitt með venjulegum degi heldur fáir þú 1,8 daga fyrir að vinna á frídegi.“ Bergur segist nú bíða þess að boðað verði til nýs fundar. Stefnt var að fundi í síðustu viku en honum var frestað af hálfu samninganefndar ríkisins.

Ástráður Haraldsson ríkissáttasemjari segir viðræður við stéttarfélögin vera í gangi og hafi gengið misjafnlega en þeim hafi að minnsta kosti ekki verið slitið enn þá. Hann staðfestir að ekki hafi verið boðað til nýs fundar en tillögur séu til skoðunar.