Þetta eru al­geng­ar spurn­ing­ar sem ég fæ að heyra frá fólki sem stund­ar „hefðbundið“ upp­eldi þar sem skamm­ir og refs­ing­ar eru það sem for­eldr­ar not­ast við til þess að kenna lex­í­ur og halda uppi aga á heim­il­inu. Fólk hneyksl­ast reglu­lega og jafn­vel hlær þegar ég segi þeim að það sé eng­in ástæða til þess að skamma barnið sitt, ógna, setja í brýnn­ar, vera ákveðinn eða refsa fyr­ir óæski­leg­ar hegðanir. Það er nefni­lega hægt að setja öll mörk sem við þurf­um að setja, tak­ast á við all­ar óæski­leg­ar hegðanir eða reiðiköst án þess að hækka róm­inn eða skamma, og nei börn­in okk­ar verða ekki stjórn­laus ... þvert á móti! 

Upp­eld­is­sér­fræðing­ur­inn Dr. Laura Mark­ham, höf­und­ur met­sölu­bók­anna Peacef­ul Par­ent, Happy Kids og How To Stop Yell­ing and Start Conn­ect­ing og stofn­andi ahapar­ent­ing.com, hef­ur síðustu 10 ár birt ár­lega grein sem hún seg­ir að sé henn­ar mest lesna grein frá upp­hafi. Í þess­ari grein tek­ur Laura viðtal við upp­kom­in börn sín tvö um það hvaða áhrif upp­eldi þar sem ekki var not­ast við skamm­ir eða refs­ing­ar höfðu á börn­in.

Þegar börn­in eru spurð hvernig þau lærðu að haga sér vel án þess að vera refsað fyr­ir slæma hegðun voru svör­in skýr:

„Hvernig eiga refs­ing­ar að kenna þér góða hegðun? Þær láta krakka bara vera reiða út í for­eldra sína og ýta und­ir van­v­irðingu gagn­vart þeim. Af hverju ættu börn að fylgja ein­hverj­um sem þau bera ekki virðingu fyr­ir?“

Spurð út í það hvað þau meintu með „að fylgja“ var svarað:

„Þú veist, að gera það sem for­eldrið biður mann um. Ég þekki svo marga krakka sem áttu slæmt sam­band við for­eldra sína svo þeir lugu, fóru á bak við og brutu regl­urn­ar þeirra á eins marga vegu og þeir mögu­lega gátu. En ég vildi ekki brjóta regl­urn­ar sem þið settuð, ég sá að þær voru sann­gjarn­ar, af hverju ætti ég ekki að fylgja þeim?“

Þessi áhuga­verða grein sýn­ir á ein­stak­an hátt hugs­un­ar­hátt barna sem hafa al­ist upp við virðing­ar­ríkt tengs­la­upp­eldi, þar sem rík­ir traust og virðing á milli barns og for­eldra. Gott sam­band og sterk teng­ing býr til um­hverfi þar sem barn vill vera í sam­vinnu við for­eldra sína og vill standa sig vel, ekki til þess að þókn­ast held­ur því að það er raun­veru­legt val þess.

Í RIE setj­um við börn­um skýr mörk með sam­kennd og skiln­ingi, ró og ör­yggi, við reyn­um að standa alltaf við mörk­in sem við setj­um og fylgj­um alltaf eft­ir. Við viður­kenn­um til­finn­ing­ar þeirra þegar þau eru ósátt eða eiga erfitt og erum að síðustu ekki hrædd við viðbrögð barns­ins þegar við setj­um mörk.

Ef við ger­um þetta þá eru mikl­ar lík­ur á því að þar vaxi barn úr grasi sem:

– Þrosk­ar með sér sterka ábyrgðar­til­finn­ingu og sjálf­saga.

– Breyt­ir rétt í alls kon­ar aðstæðum vegna þess að það sjálft vill breyta rétt og standa sig vel (ekki af því að ann­ars verði því refsað eða fær ekki að horfa á sjón­varpið)

– Vill vera í sam­vinnu við okk­ur því að það sér sann­girni í þeim mörk­um sem við setj­um því

– Treyst­ir okk­ur 100% því það veit að við erum alltaf með því í liði og veit að við skilj­um hvaðan það kem­ur, gef­um okk­ur tíma til að sjá hlut­ina frá sjón­ar­horni barns­ins.

– Ef­ast ekki um það að það sé góður ein­stak­ling­ur (því við höf­um alltaf átt sam­skipti við barnið út frá þeirri staðreynd) og hag­ar sér þar með eft­ir því

– Elsk­ar sjálft sig og veit að það er mik­ils virði, eins ein­stakt og það er.

– Kann að tak­ast á við erfiðar til­finn­ing­ar, er ekki hrætt við það að líða illa og getur þar af leiðandi tek­ist á við alls kon­ar áföll sem koma upp í líf­inu á heil­brigðan hátt

Þetta eru aðeins nokk­ur atriði sem við get­um byggt upp og styrkt hjá börn­un­um okk­ar með því að til­einka okk­ur nálg­un eins og virðing­ar­ríkt tengs­la­upp­eldi. Það er ekki skrítið að RIE verði að ástríðu hjá svo mörg­um sem kynn­ast þess­ari aðferð því að við sjá­um hvað þetta virk­ar vel, ekki bara á börn­in okk­ar held­ur á okk­ur sjalf líka.