Íslend­ing­ar sem vilja leggja stund á dýra­lækna­nám þurfa að kom­ast að við er­lenda skóla og ligg­ur straum­ur­inn einkum til Slóvakíu. Bára Eyfjörð Heim­is­dótt­ir seg­ir starfið ekki bara kalla á áhuga á dýr­um held­ur ekki síður færni í mann­leg­um sam­skipt­um.

Bára Eyfjörð Heim­is­dótt­ir seg­ir störf dýra­lækna bæði fjöl­breytt og skemmti­leg auk þess að geta verið ákaf­lega gef­andi. „Starfið býður upp á mik­inn fjöl­breyti­leika og þá kannski sér­stak­lega hjá þeim dýra­lækn­um sem starfa í al­menn­um praks­ís en þá veit dýra­lækn­ir­inn sjaldn­ast hvernig dag­ur­inn kem­ur til með að verða. Suma daga er feng­ist við „rútínu­störf“, en oft koma upp mik­il æv­in­týr, og al­veg sér­stak­lega gef­andi þegar vel tekst til og hægt er að hjálpa al­var­lega veik­um eða slösuðum dýr­um.“

Bára er formaður Dýra­lækna­fé­lags Íslands og seg­ir hún að þeir sem vilja leggja dýra­lækna­störf fyr­ir sig þurfi að stunda námið að öllu leyti er­lend­is. „Okk­ur telst til að í dag séu á bil­inu 60 til 70 Íslend­ing­ar í dýra­lækna­námi víðs veg­ar um Evr­ópu. Flest­ir fara til Slóvakíu en einnig vit­um við af nem­end­um við há­skóla á Norður­lönd­un­um, í Ung­verjalandi og á Spáni.“

Námið er yf­ir­leitt á bil­inu fimm til sex ár að lengd og seg­ir Bára að stúd­ents­próf af raun­greina­braut veiti til­von­andi dýra­lækn­um ágæt­is und­ir­bún­ing fyr­ir það sem námið krefst af þeim. „Svo eru sum­ir sem fara þá leið að skrá sig í dýra­lækna­nám að loknu námi í bú­vís­ind­um á Hvann­eyri eða taka und­ir­bún­ing frá Há­skól­an­um hér heima, t.d. í líf­fræði, en um er að ræða krefj­andi nám og get­ur verið erfitt fyr­ir um­sækj­end­ur að tryggja sér skóla­vist.“

Geta gengið í fjöl­breytt störf

Ekki skort­ir at­vinnu­tæki­fær­in og minn­ir Bára á að dýra­lækn­ar vinna víðar en í al­menn­um praks­ís við að lækna dýr. „Í skoðana­könn­un­um á meðal nem­enda segj­ast iðulega 90% þeirra ætla að vinna við al­menn­an praks­ís, en raun­in er sú að ein­ung­is um 40-50% enda í hefðbundn­um praks­ís­störf­um. Helm­ing­ur þeirra starfar t.d. við ým­iss kon­ar rann­sókna- og vís­inda­störf eða við eft­ir­lits­störf. Í dag er t.d. að eiga sér stað mik­ill vöxt­ur í fisk­eldi á Íslandi og þar mun vafa­lítið verða tölu­verð eft­ir­spurn eft­ir fær­um dýra­lækn­um.“

Þær stöður sem helst hef­ur reynst erfitt að manna eru við eft­ir­lits­störf og þjón­ustu­dýra­lækna­stöður í dreifðari byggðum úti á landi. Seg­ir Bára það ljóst að ef illa geng­ur að manna þess­ar stöður þá bitni það á end­an­um á þjón­ustu við bænd­ur og gælu­dýra­eig­end­ur, og ekki síst á vel­ferð þeirra dýra sem þurfa þjón­ust­una. „Það er að mörgu leyti skilj­an­legt að illa gangi að fylla þess­ar stöður enda þurfa þjón­ustu­dýra­lækn­ar að sinna stóru svæði og á þeim hvíl­ir rík vakta­skylda. Þá starfa þeir mikið ein­ir og þeim verk­efn­um sem þeir sinna fylg­ir mik­il ábyrgð.“

Bára seg­ir held­ur ekki hægt að neita því að kjör dýra­lækna mættu vera mun betri. „Stétt­in hef­ur dreg­ist aft­ur úr í launa­kjör­um á und­an­förn­um 20 til 30 árum borið sam­an við aðrar stétt­ir með sam­bæri­lega mennt­un. Helstu breyt­ing­ar eru þær að áður fyrr voru flest­ir dýra­lækn­ar op­in­ber­ir starfs­menn en í dag er stór hluti þeirra sjálf­stætt starf­andi. Þjón­ustu­dýra­lækn­arn­ir eru síðan með verk­taka­samn­ing við ríkið. Verk­taka­samn­ing­ur­inn get­ur verið frá­hrind­andi fyr­ir ungt fólk að því leyti að erfitt get­ur reynst að láta starfið og fjöl­skyldu­lífið ganga upp m.a. vegna þess að þeim reyn­ist erfiðara að losa sig frá vinnu s.s. til að taka hefðbundið sum­ar­leyfi eða fæðing­ar­or­lof, en í því sam­bandi má nefna að af þeim Íslend­ing­um sem ljúka dýra­lækna­námi eru um 80% kon­ur.“

Svipaða sögu er að segja um skyld­ur lækna sem starfa í al­menn­um praks­ís til að taka þátt í vakta­sam­starfi utan hefðbund­ins opn­un­ar­tíma. „Þar er unnið eft­ir samn­ingi frá ár­inu 1999 sem er fyr­ir löngu orðinn úr­elt­ur og launa­kjör­in ekki til þess fall­in að hvetja fólk til að fórna frí­tíma sín­um fyr­ir bakvakt­ir.“

Snýst um mann­fólkið rétt eins og dýr­in

Spurð hvaða hæfi­leika góður dýra­lækn­ir þarf að hafa til að bera seg­ir Bára að mik­ill áhugi á dýr­um sé vita­skuld nauðsyn­leg­ur, en starfið kalli líka iðulega á góða færni í mann­leg­um sam­skipt­um. „Það er hluti af störf­um dýra­lækna að þurfa að svæfa dýr til að lina þján­ing­ar þeirra og þarf ákveðna næmni og færni til að styðja við eig­and­ann sem bund­ist hef­ur dýr­inu sínu sterk­um til­finn­inga­bönd­um, og leiðbeina hon­um við að taka mjög erfiða ákvörðun,“ seg­ir hún. „Við sjá­um það sem fag­fólk hvenær það er rétt og tíma­bært að veita veik­um dýr­um þessa hvíld, en það get­ur verið áskor­un að koma eig­and­an­um í skiln­ing um að það sé far­sæl­asta lausn­in.“

Seg­ir Bára að þeir sem hafa áhuga á námi í dýra­lækn­ing­um en vita ekki hvort þeir ráði við erfið verk­efni eins og að svæfa dýr, gætu t.d. at­hugað mögu­leik­ann á því að fá vinnu sem aðstoðarmaður á dýra­spítala og þannig fá að kynn­ast mest krefj­andi hliðum dýra­lækn­a­starfs­ins. Bæt­ir Bára við að það verði æ sjald­gæfara að af­lífa þurfi frísk og heil­brigð dýr, þar sem ýmis sam­tök sjálf­boðaliða á Íslandi vinni frá­bæra vinnu við að hýsa og hjálpa gælu­dýr­um í heim­il­is­leit, og í lang­flest­um til­fell­um tak­ist að finna heim­ili fyr­ir dýr sem eig­andi þarf af ein­hverj­um ástæðum að láta frá sér.

Þurfa á góðu stuðningsneti að halda

Um aðra hæfi­leika sem prýða ættu til­von­andi dýra­lækna seg­ir Bára að flest það sem starfið kall­ar á lær­ist með reynsl­unni og þá bjóði dýra­lækn­ing­ar upp á alls kyns sér­hæf­ingu í fram­haldi af grunn­námi þar sem fólk get­ur kafað dýpra og end­ur­menntað og sér­hæft sig á sínu áhuga­sviði. „Dýra­lækn­ar á Íslandi eru metnaðarfull­ir og það verður sí­fellt al­geng­ara að fólk fari í fram­halds­nám og sæki sér sér­fræðikunn­áttu inn­an t.d. smá­dýra­lækn­inga og hrossa,“ út­skýr­ir hún. „Það sem helst get­ur reynst nem­end­um erfitt í byrj­un er að henda sér út í „djúpu laug­ina“ og að þurfa oft og tíðum að taka erfiðar ákv­arðanir og leysa krefj­andi verk­efni ein­ir og óstudd­ir. Þess vegna er mjög gott að nota tím­ann eft­ir út­skrift til að öðlast dýr­mæta reynslu und­ir leiðsögn annarra dýra­lækna, t.d. á stofu. Dýra­lækna­stétt­in er líka fá­menn stétt og er ómet­an­legt að eiga gott stuðningsnet sem hægt er að leita til þegar upp koma erfið til­felli.“

Tengd­ar frétt­ir

Mennt­un er mátt­ur

Elín Metta út­skrifaðist sem lækn­ir

• „Það þarf að bjóða upp á breiðara nám“
• Böðvar kom­inn með rétt­ind­in
• „All­ar mik­il­væg­ustu orr­ust­urn­ar í líf­inu eiga sér stað inni í hausn­um á mér“
• Útskrifaðist fimm­tug eft­ir bar­áttu við brjóstakrabba­mein

» Fleiri tengd­ar frétt­ir