Krist­ín Eva Ólafs­dótt­ir er graf­ísk­ur hönnuður að mennt og starfar sem fram­kvæmda­stjóri ís­lensku hönn­un­ar­stof­unn­ar Gaga­rín. Frá þeim þrjá­tíu árum sem stof­an var stofnuð hef­ur hún þró­ast í þá átt að gera gagn­virk­ar sýn­ing­ar, bæði hér á landi og er­lend­is.

„Við höf­um komið að flest­um sýn­ing­um hérna heima eins og Lava Eld­fjalla­setri á Hvols­velli og Eld­heim­um í Vest­manna­eyj­um. Við hönnuðum gagn­virk­ar inn­setn­ing­ar fyr­ir gesta­stofu Þjóðgarðsins á Þing­völl­um og gagn­virka gesta­stofu Lands­virkj­unn­ar í Ljósa­foss­stöð og svo lengi mætti telja,“ seg­ir Krist­ín um Gaga­rín.

Auk þess hafa þau starfað mikið er­lend­is eitt af þeirra stærri verk­efn­um voru 27 inn­setn­ing­ar fyr­ir Nátt­úru­m­inja­safnið í Osló og sæ­dýra­safnið Blue Pla­net í Dan­mörku.

Hönnuðu nor­ræna skál­ann fyr­ir heims­sýn­ing­una

Gaga­rín var í sig­urliði um hönn­un og hug­mynda­vinnu fyr­ir nor­ræna skál­ann sem opnaði á heims­sýn­ing­unni í Osaka í Jap­an í apríl síðastliðnum. Heims­sýn­ing­in er hald­in á fimm ára fresti og er alþjóðleg­ur viðburður með mis­mun­andi þemum sem tek­ur á hnatt­ræn­um áskor­un­um. Þemað í ár snýst um hvernig tækni, sjálf­bærni og alþjóðlegt sam­starf geta stuðlað að betri framtíð fyr­ir alla.

„Skál­inn er í raun­inni samn­or­ræn sýn­ing, sem er svo­lítið sér­stakt, en þetta eru fimm lönd með eina sýn­ingu. Við teymuðum upp með dönsk­um sýn­ing­ar­hönnuði, Arne Kvorn­ing, og norsk-ís­lenskri arki­tekta­stofu sem heit­ir Rin­tala Eggerts­son, en þar er Íslend­ing­ur sem heit­ir Dag­ur Eggerts­son. Þessi þrjú fyr­ir­tæki mynduðu teymi utan um hug­mynd­ina sem við unn­um og svo tók Gaga­rín að sér alla fram­leiðslu á atriðunum í sýn­ing­unni, bæði utan og inn­an dyra. Það var í raun mik­il áskor­un að finna ein skila­boð sem end­ur­spegla fimm lönd en að sama skapi mik­ill styrk­ur í því að Nor­rænu lönd­in mæti á heims­sýn­ing­una, sam­einuð, sér­stak­lega á þeim um­brota­tím­um sem við lif­um,“ seg­ir Krist­ín.

Hver voru þau skila­boð?

„Við ákváðum að skoða fyrst það sem við eig­um sam­eig­in­legt sem er okk­ar ei­lífðarsam­band við nátt­úr­una og veðrið. Það var einnig krafa að sýn­ing­in myndi tala til jap­anskra gesta, því þeir eru um 90% af gest­um heims­sýn­ing­ar­inn­ar í Osaka og það kom okk­ur á óvart hvað við eig­um margt sam­eig­in­legt með þeim.

Í hug­mynda­vinn­unni skoðuðum Enso-hring­inn, hring­laga form sem er þekkt í Jap­an. Auk þess skoðuðum við hring­form sem er svo magnað hvað það birt­ist víða í nátt­úr­unni og í dýra­rík­inu. VIð sjá­um það víða í nátt­úr­unni, í vetr­ar­braut­un­um, fugla­hóp­um, hrein­dýra­hjörðum og fiskitorf­um til dæm­is, svo það er grunn­stefið, eins og maður sér það í sýn­ing­unni. Það er þetta hring­form sem tek­ur á móti þér,“ út­skýr­ir hún.

Gest­irn­ir stadd­ir á Eskif­irði eða Nesja­völl­um

Bú­ist er við 28 millj­ón­um gesta yfir næstu sex mánuði sem heims­sýn­ing­in stend­ur yfir og mega gest­ir bú­ast við því að þurfa að verja nokkr­um tíma í biðröðum til að kom­ast inn í hvern skála. Því var brugðið á það ráð að hanna sér­staka upp­lif­un í biðröðinni til að létta lund­ina. Upp­lif­un­in fyr­ir nor­ræna skál­ann hefst því í raun utan dyra. Fyr­ir utan geta gest­ir skannað svo­kallaðan QR-kóða og opn­ast þá farsíma­lausn þar sem þeir kom­ast inn á 360° upp­lif­un á Norður­lönd­un­um.

„Þar geta þeir flakkað á milli tólf staða og geta meðal ann­ars skoðað mynd­ir frá Eskif­irði og Nesja­völl­um. Þá eru þeir bún­ir að kynn­ast Norður­lönd­un­um þegar þeir eru í röðinni. Svo koma þeir inn og þá tek­ur á móti þeim stórt upp­lif­un­ar­mynd­verk sem við fram­leidd­um.

Það sam­an­stend­ur af sjö hundruð papp­írs­örk­um, sem er líka teng­ing við Jap­an því þar rík­ir sterk papp­írs­hefð, og við mynd­um tutt­ugu mín­útna mynd­verk sem er hreyfi­mynd með ís­lenskri tónlist. Við erum gríðarlega stolt, af því það er eina tón­list­in sem er í gangi alla sýn­ing­una og þetta hálfa ár,“ seg­ir Krist­ín.

Gaga­rín fékk tví­eykið Sindra Má Sig­fús­son, Sin Fang, og Kjart­an Hólm til að hanna tutt­ugu mín­útna hljóðverk sem spil­ast í takt við mynd­verkið.

„Verkið er í gegn­um­gang­andi um árstíðirn­ar fjór­ar, haust, vet­ur, norður­ljós­in og allt sem því fylg­ir. Svo það er allt í takt inni í skál­an­um.“

Er sér­stök Íslands-álma í skál­an­um? „Nei, það er nefni­lega málið. Þetta er bara ein sýn­ing, ein skila­boð. Við erum öll sam­an að selja Norður­lönd­in og lífs­gæðin þar,” svar­ar Krist­ín.

„Á gólf­inu erum við með níu gagn­virk­ar stöðvar með smá­sög­um þar sem við fjöll­um um hvað Norður­lönd­in eru að gera til að stuðla að betri framtíð. Við erum með þessi mark­mið í lofts­lags­mál­um, við erum að gera þetta varðandi sóun, lífs­gæði og við erum að kynna þessa hug­mynd um það sem Norður­lönd­in eiga sam­eig­in­legt og hvernig þau hafa unnið sam­an í ára­tugi að því að skapa eitt samþætt­asta svæði ver­ald­ar.“

Ró og feg­urð

Hvernig hönn­un er þetta?

„Þetta er í senn bæði upp­lif­un­ar­hönn­un og hug­mynda­hönn­un. Í upp­hafi eru þetta orð á blaði. Þetta er hug­mynd um að setja tón­inn sem öll lönd­in geta verið sam­mála um. Svo för­um við í að út­færa en þá tek­ur við viðmóts­hönn­un og for­rit­un fyr­ir farsíma­lausn­ina, hreyfi­mynda­gerð, graf­ísk hönn­un, mynd­vinnsla og hljóðhönn­un. Það er gríðarleg vinna að finna mynd­efni sem er samþykkt frá öll­um fimm þjóðunum. Þetta er stemm­ing og upp­lif­un­ar­hönn­un sem er akkúrat það sem Gaga­rín sér­hæf­ir sig í. Við sjá­um það bæði á Íslandi og er­lend­is að fólk er farið að gera mikl­ar kröf­ur þegar kem­ur að sýn­ing­um enda eru þær í mik­illi sam­keppni við aðra afþreyf­ingu. Við legg­um mikla vinnu í að gera upp­lif­un­ina skemmti­lega og í aukn­um mæli erum við far­in að hanna upp­lif­an­ir ut­an­dyra líka“

Krist­ín seg­ir skál­ann minna fólk á nor­ræn­an zen-garð. „Þar er ró og fal­legt. Á meðan marg­ir skál­ar eru með ljósa­sýn­ing­ar og LED-skjái þá þykir okk­ar skáli hálf-dá­leiðandi.“

Hvað þýðir þetta fyr­ir Gaga­rín? 

„Það er í fyrsta lagi gríðarleg­ur heiður að hafa unnið sam­keppn­ina á sín­um tíma og svo er þetta rosa­leg reynsla að taka þátt í svona Expo-verk­efni. Við höf­um aldrei áður komið að verk­efni sem tek­ur þenn­an fjölda í gegn. Þetta er gríðarlega góð aug­lýs­ing fyr­ir okk­ur alþjóðlega og gæti mögu­lega opnað dyr að sam­bæri­leg­um verk­efn­um í framtíðinni. Þetta er gæðastimp­ill og ótrú­lega dýr­mæt reynsla,“ svar­ar Krist­ín.

Prótótýpa af verk­inu var sett upp í Sviss í nóv­em­ber síðastliðnum þar sem hluti þess var sett­ur upp.

„Það var ekki fyrr en ég fór sjálf til Osaka fyr­ir tveim­ur vik­um að ég fékk að sjá þetta með ber­um aug­um. Það er ekki sjálf­gefið að við get­um fylgt verk­efn­un­um eft­ir og eru dæmi um að við höf­um hannað sýn­ing­ar sem við sjá­um síðan aldrei.“

Krist­ín var með leiðsögn fyr­ir Höllu Tóm­as­dótt­ur for­seta Íslands og sendi­nefnd­ina sem fór frá Íslandi. „Við fór­um yfir skila­boðin, hug­mynda­fræðina og sýn­ing­una og það var ótrú­lega gam­an að fá viðbrögðin á staðnum. Maður skynj­ar þau ekki að heim­an.“

Papp­írslista­verkið veg­ur 1,700 kg

Hversu langt var hönn­un­ar­ferlið? „Það var í janú­ar í fyrra sem við fáum verk­efnið og það má segja að þetta hafi verið klárt í janú­ar á þessu ári, svo þetta hef­ur verið svona ár.“

Verkið tók viku í upp­setn­ingu í Osaka. Sjö hundruð fljót­andi papp­írs­ark­ir eru í skál­an­um sem eru tengd­ar við 980 kaðla. Papp­ír­inn er blanda af end­urunn­um papp­ír og hrís­grjónapapp­ír. Papp­ír­inn þekur um 275 fer­metra, lengd papp­írslista­verks­ins er um 85 metr­ar og veg­ur um 1,700 kg. Gaga­rín fram­leiddi allt miðlun­ar­efni skál­ans.

„Það var ótrú­lega gam­an að fara út og upp­lifa heims­sýn­ing­una. Þetta er gríðarleg­ur mann­fjöldi og mikið er lagt í skál­ana. Svo það var mik­ill inn­blást­ur fyr­ir okk­ur að sjá það. Það var mik­ill áhugi á Norður­landa­skál­an­um, mikið af er­lend­um blaðamönn­um svo þetta var góð land­kynn­ing og ekki síður góð fyr­ir Ísland. Við eig­um ótrú­lega mikið í þess­ari sýn­ingu, þrátt fyr­ir það að við séum minnsta þjóðin, svo það var gam­an að því,“ seg­ir Krist­ín.

Koma skila­boð Íslands vel fram? „Já, það finnst mér al­gjör­lega.“

Eru von­ir um að sýn­ing­in geti ein­hvern veg­inn haldið áfram? „Það er hægt og það eru dæmi um að sýn­ing­ar séu sett­ar upp í ein­hverri mynd. Það væri gam­an að finna vett­vang fyr­ir það í kjöl­farið. Íslands­stofa stend­ur í þessu fyr­ir hönd Íslands og það væri æðis­legt ef við gæt­um sett þetta upp í ein­hverri mynd fyr­ir Íslend­inga að sjá í fram­haldi.“

Í hvaða stöðu finnst þér ís­lensk hönn­un vera út á við?

„Við erum í góðri stöðu. Ef ég tala bara fyr­ir Gaga­rín þá vor­um við að fá bronsverðlaun á Evr­ópsku hönn­un­ar­verðlaun­un­um um síðustu helgi  fyr­ir verk­efni sem við unn­um fyr­ir Cli­meworks og þar erum við að keppa við fyr­ir­tæki og hönnuði víðs veg­ar um Evr­ópu. Við erum alla­vega á pari við það besta í okk­ar geira,“ svar­ar hún.

Hvernig get­um við lyft ís­lenskri hönn­un?

„Sýni­leiki, alltaf, og að taka þátt í er­lend­um sam­keppn­um. Það er gríðarlega mik­il­vægt markaðslega því þá nærðu sjálf­krafa ár­angri og það vek­ur eft­ir­tekt. Ég myndi líka vilja nefna að það er búið að lyfta grett­i­staki með stofn­un Miðstöðvar hönn­un­ar- og arki­tekt­úrs og hönn­un­ar­hátíðinni Hönn­un­ar­Mars sem hald­in er ár­lega. Sýni­leiki ís­lenskra hönnuða hef­ur marg­fald­ast með til­komu þess. Styrkjaum­hverfi ís­lenskra hönnuða mætti líka end­ur­skoða og stór­bæta í fram­lög til Hönn­un­ar­sjóðs, því þar eru sprot­arn­ir“. “

Nám í skap­andi leiðtoga­hæfni

Í haust mun Krist­ín ljúka MBA-námi frá Berlín með áherslu á skap­andi leiðtoga­hæfni. Námið er alþjóðlegt sem sam­an­stend­ur af fimm til tveggja vikna ferðum um all­an heim eins og til Ind­lands, Banda­ríkj­anna og Berlín­ar. Krist­ín er að leggja loka­hönd á rit­gerð sem hún mun verja í haust.

Hvað er verið að efla í nám­inu?

„Flest öll mál­in og dæmi­sög­urn­ar eru úr okk­ar bransa. Við för­um í gegn­um mál í tím­un­um sem eru sér­sniðin að skap­andi geir­an­um. Nem­end­ur er að stór­um hluta mill­i­stjórn­end­ur en stór hluti kem­ur úr skap­andi grein­um, eins og aug­lýs­inga­stof­um, arki­tekta­stof­um, stór­fyr­ir­tækj­um eins og Youtu­be, TikT­ok og Accent­ure. Rauði þráður­inn er að reyna að sam­svara okk­ur við skap­andi grein­ar. Auk þess eru heimsklassa pró­fess­or­ar sem koma úr öll­um átt­um. Það hef­ur verið mjög gef­andi og gam­an að kynn­ast öllu þessu fólki. Upp­bygg­ing náms­ins er frá­bær, við för­um al­veg út úr dag­leg­um aðstæðum okk­ar, þannig að við höf­um fulla ein­beit­ingu á nám­inu í ferðunum,“ seg­ir Krist­ín.

Hvernig mun námið nýt­ast þér?

„Per­sónu­lega sem fram­kvæmda­stjóri. Þetta hef­ur verið ótrú­lega mik­ill lær­dóm­ur og mun nýt­ast mér áfram í því, ekki spurn­ing. Ég er með stórt tengslanet eft­ir námið sem ég get leitað í og mun nýt­ast á fjöl­breytt­an hátt.“