Kristján Andri býr með konu sinni, Söru Björk Sig­urðardótt­ur, dætr­um þeirra tveim­ur, auk þess sem þriðja barnið er á leiðinni. „Við vor­um að flytja inn­an hverf­is­ins fyr­ir um þrem­ur mánuðum síðan og stækka við okk­ur. Sval­irn­ar snúa í vest­ur og eru 15 fer­metr­ar. Þær snúa að stóru leik­svæði og eru bjart­ar. Mesta sól­in er frá miðjum degi til seinni part dags,“ seg­ir Kristján Andri þegar hann lýs­ir nýju svöl­un­um.

„Gróður­ker­in sem við höf­um verið með síðustu ár ramma vel inn svæðið og gefa manni nota­lega nátt­úru­til­finn­ingu. Að fylgj­ast með strá­um dansa í vind­in­um er al­gjör nú­vit­undaræf­ing. Svo er kósí stóll sem ég nota mikið fyr­ir hug­leiðslu seint á kvöld­in. Við erum líka með útield­hús fyr­ir stelp­urn­ar okk­ar. Það er fátt skemmti­legra en að hafa þær í góðu veðri úti á svöl­un­um að sulla og svo er ekki verra að þær vökva líka plönt­urn­ar í leiðinni. Svalag­arður­inn er í raun all­ur hluti af leik­svæði barn­anna og þarna geta þær til dæm­is nælt sér í jarðarber beint af plöntu á sumr­in.“

Kristján bjó til gróður­ker­in sjálf­ur. mbl.is/​Krist­inn Magnús­son

Kristján Andri starfar við kennslu en er með BS.-gráðu í lands­lags­arki­tekt­úr auk þess sem hann er að koma upp vist­vænni rækt­un á Suður­landi sem auka­bú­grein. „Upp­runa­lega bjó ég til gróður­ker­in fyr­ir minni sval­ir sem ég var með fyr­ir þrem­ur árum síðan. Þá var ég í grunn­námi í lands­lags­arki­tekt­úr og langaði til þess að eign­ast garð þó ég væri í fjöl­býli á 2. hæð. Ég smíðaði gróður­ker­in sjálf­ur úr lerk­ispýt­um og setti krossviðar­plötu á botn­inn og dúk ofan á. Svo eru göt til að það leki í gegn og fæt­ur svo að krossviðarplat­an liggi ekki upp við steypta gólfið. Mig langaði til þess að skapa svona villta nátt­úru­stemn­ingu með háum strá­um og fjölær­um blóm­um. Síðan þá hef ég í raun lítið þurft að gera fyr­ir þessi gróður­ker. Plönt­urn­ar koma upp á hverju ári og það eina sem þarf að passa upp á er að það þorni ekki í þeim. Svo hef ég aðeins bætt líf­ræn­um efn­um ofan á, smá moltu og passa að mold­in sé ekki ber, klippi niður strá­in á haust­in og set þau ofan á efsta lag mold­ar­inn­ar til þess að þau brotni niður og nær­ing­ar­efn­in fara þá í hringrás. Að verja efsta lagið hjálp­ar mold­inni að halda raka og er gott fyr­ir jarðvegs­lífið.“

Það er fjöl­breytt­ur gróður á svöl­un­um. Ljós­mynd/​Aðsend

Sval­ir eru að breyt­ast

Er pláss fyr­ir allt á svöl­un­um?

„Al­veg klár­lega pláss fyr­ir allt sem við þurf­um. Gróður­ker­in og pott­arn­ir eru meira upp við ramm­ann á svöl­un­um svo við get­um al­veg komið fyr­ir stól­um og því sem við vilj­um.“

Finnst þér Íslend­ing­ar kunna að meta kosti svala?

„Ég tel að við van­met­um mögu­leik­ana og nýt­um sval­ir þess vegna ekki eins mikið og við gæt­um en auðvitað er þetta ein­stak­lings­bundið. Ég held að eins og með úti­vist þá geri marg­ir sér ekki grein fyr­ir hvað það er auðvelt að klæða veður af sér. Það er oft hálfs­org­legt hve eins­leit­ar, líf- og lit­laus­ar marg­ar sval­ir eru. En ég hef þá til­finn­ingu að þetta sé að breyt­ast og við erum far­in að sjá alls kyns ólíka notk­un á svöl­um, kald­ir pott­ar, stór gróður­ker og betri leik­svæði fyr­ir börn­in.

Ef þú skoðar skipu­lags- og hönn­un­ar­til­lög­ur að bygg­ing­um og hverf­um þá er oft teiknaður mik­ill gróður á flest­ar sval­ir. En svo þegar bygg­ing­in er kom­in upp og ekk­ert grænt er neins staðar þá má segja að bygg­ing­in hafi misst ákveðinn sjarma og líf. Svo á þetta líka við um palla. Marg­ir byggja stóra palla og svo er kannski bara grill, borð og fjór­ir stól­ar. Þarna eru mik­il tæki­færi til þess að lífga upp á svæðið og gera það hlý­legra með gróðri. Vist­kerfið þarf líka á því að halda, að við höf­um það með inn í jöfn­unni.“

Gömlu sval­irn­ar hjá Kristjáni voru mjög nota­leg­ar. Ljós­mynd/​Aðsend

Horf­ir þú á sval­ir þegar þú ert er­lend­is og pæl­ir í hvernig fólk nýt­ir þær þar?

„Já, ég fylg­ist með og það er alltaf jafn­gam­an að sjá plönt­ur sem eru inni­plönt­ur á Íslandi þríf­ast vel úti á svöl­um víða er­lend­is. Svona eins og ban­ana­tré og pel­argón­ía.“

Er hönn­un á svöl­um eitt­hvað að breyt­ast með þétt­ingu byggðar og færri görðum?

„Þétt­ing byggðar minn­ir okk­ur kannski bet­ur á það hvað gæði úti­svæða skipta miklu máli. Við vilj­um að þetta litla pláss sem við höf­um virki. Okk­ur líður al­mennt ekki vel á stór­um opn­um svæðum en vel rammað inn minna svæði, með gróðri, lík­ist meira því um­hverfi sem frummaður­inn lifði í. Það eru gróður­mikl­ar gresj­ur þar sem við gát­um falið okk­ur fyr­ir rán­dýr­um. Eins og Páll Lín­dal um­hverf­is­sál­fræðing­ur orðar það, að við get­um séð án þess að sjást. Það er fátt betra en gróður til þess að ná þeim áhrif­um fram.“

Ljós­mynd/​Aðsend

Er með landskika úti í sveit

Dreym­ir þig um stór­an garð eða er bara nóg að eiga sval­ir?

„Lengi vel var það draum­ur að eign­ast stór­an garð enda hef­ur rækt­un plantna verið stórt áhuga­mál hjá mér í yfir ára­tug. Draum­ur­inn varð að veru­leika fyr­ir tveim­ur árum þegar ég keypti nokk­urra hekt­ara dreif­býl­islóð á Rangár­völl­um. Þar stund­um við fjöl­skyld­an skóg­rækt, land­græðslu og græn­met­is­rækt. Svo það er nóg að gera í því á sumr­in og koma upp góðri aðstöðu þar. Þar erum við að reyna að sam­ræma ólík mark­mið á einni stórri lóð. Það er að taka til­lit til mó­lend­is og fugl­anna sem þar verpa og svo að rækta upp eyðimela­svæði. Ásamt því að koma upp okk­ar eig­in sum­ar­húsi í sveit­inni.“

Hvað ætl­ar þú að gera fyr­ir sval­irn­ar þínar í sum­ar?

„Í raun erum við kom­in núna með tvö­falt stærri sval­ir eft­ir flutn­inga í vet­ur, svo að við eig­um eft­ir að búa til nýtt setu­svæði á svöl­un­um og hólfa sval­irn­ar bet­ur niður. Pæl­ing­in er að nýta mó­lend­is­gróður sem ég á smá auka af eft­ir fram­kvæmd­ir á lóðinni á Rangár­völl­um. Að hafa inn­lent þema í pott­um og gróður­kerj­um á öðrum hluta sval­anna. Það er fátt fal­legra en mó­lendið og gam­an að fylgj­ast með ís­lensku blóm­un­um í mó­lend­inu sem blómstra í röð yfir allt sum­arið. Einnig er það betra fyr­ir vist­kerfið að vera með inn­lend­ar teg­und­ir. Á hinum end­an­um verða eldri ker­in áfram með sín­um háu strá­um og fjölæru blóm­um og leik­svæðið miðsvæðis,“ seg­ir Kristján Andri.

Strá­in ná hátt upp og koma í veg fyr­ir að það sjá­ist inn á sval­irn­ar. Ljós­mynd/​Aðsend

Tengd­ar frétt­ir

Garður­inn

„Ég kaupi plönt­ur sem laða að sér bý­flug­ur því ég er hrif­in af þeim“

• Minni rauðvíns­drykkja kall­ar á heilsu­sam­legri garð
• Heima­til­bún­ar þján­ing­ar
• Útibíóið í pott­in­um frek­ar æðis­legt
• „Við erum mjög þakk­lát að það hafi verið hugsað út í þetta“

» Fleiri tengd­ar frétt­ir