Hjón­in Auður Ingimars­dótt­ir og Ólaf­ur Jóns­son eiga skjólgóðan garð í Breiðholti. Þegar þau keyptu húsið var fjöldi aspa í garðinum og hann skugg­sæll. Í dag er garður­inn lit­skrúðugur allt sum­arið og hafa hjón­in verið dug­leg að prófa sig áfram í rækt­un.

„Við höf­um bæði áhuga á rækt­un og ól­umst upp við græn­met­is- og kart­öflu­rækt. Þegar við eignuðumst garð var hægt að finna áhug­an­um víðari far­veg. Í skjólgóðum görðum eins og okk­ar vex nán­ast allt sem hægt er að rækta úti hér á landi. Garður­inn gef­ur því tæki­færi til til­rauna­starf­semi með plönt­ur, sem stund­um heppn­ast og stund­um ekki, allt eft­ir ár­ferði. Skjólgóðir garðar með fjöl­breytt­um gróðri skapa einnig tæki­færi fyr­ir fjöl­breyti­legra fugla­líf. Það eru því for­rétt­indi að eiga garð að okk­ar mati og njóta þess líf­rík­is sem hann hef­ur upp á að bjóða,“ seg­ir Auður en auk þess að sjá um garðinn heima stunda þau ynd­is­rækt úti á landi.

Alltaf ein­hverj­ar plönt­ur í blóma

„Í gegn­um árin höf­um við verið að prófa okk­ur áfram og bætt við blómstrandi runn­um, svo sem sír­en­um, kop­ar­reyni, harðgerðum rós­um, sól­brodd­um og klif­ur­plönt­um, fjölgað fjölær­ing­um, bæði stór­vöxn­um og lág­vaxn­ari. Við vilj­um helst hafa fjöl­breyti­leg­ar plönt­ur og liti í garðinum og laus­lega skipu­leggj­um garðinn þannig að ein­hverj­ar plönt­ur eru í blóma frá vori og fram á haust. Við setj­um oft­ast niður haust­lauka til að fá blóm snemm­sum­ars. Ég kaupi einnig smá­veg­is af sum­ar­blóm­um til að auka á lit­feg­urð garðsins.“

Áttu þinn upp­á­haldsstað eða upp­á­halds­blóm í garðinum?

„Ég á eng­an sér­stak­an upp­á­haldsstað í garðinum en helst þó ná­lægt upp­á­halds­blóm­un­um sem eru núna friggj­ar­lyk­ill, blágresi og bóndarós. Friggj­ar­lyk­ill­inn hef­ur lít­il fal­leg app­el­sínu­gul blóm sem ilma dá­sam­lega, blágresið blíða er ynd­is­fag­urt og blóm bóndarós­ar­inn­ar gleðja mikið.“

Hvaða ma­t­jurtir ræktið þið?

„Við rækt­um aðallega kál­teg­und­ir til heim­il­is­nota og smá­veg­is af kart­öfl­um. Við höf­um verið að prófa ýmis kart­öfluyrki frá Garðyrkju­fé­lag­inu okk­ur til skemmt­un­ar. Við höf­um einnig ræktað jarðarber, gul­ræt­ur, hvít­lauk, ert­ur, stein­selju og fleira og erum með myntu og graslauk í garðinum.“

Ekki gleyma að njóta

Er hægt að gera mis­tök í garðinum?

„Það er vel hægt að gera mis­tök í garðinum en oft­ast er ein­falt að laga þau eða bara ákveða að lifa með þeim. Helstu mis­tök­in eru að ég vel plönt­um ekki heppi­lega staði í upp­hafi, stund­um er plantað of þétt og fleira. Sum­ar plönt­ur eru mjög sól­elsk­ar á meðan aðrar dafna bet­ur í nokkr­um skugga en þá er bara að flytja þær til.“

Er ekki mik­il vinna að eiga stór­an garð?

„Við stund­um það sem ég vil kalla af­slappaða garðrækt. Hér eru beðin hreinsuð á vor­in, arfa haldið niðri þegar tími er til og fífl­ar stungn­ir upp. Ég hef það fyr­ir sið að kippa upp ama­plönt­um þegar ég geng um garðinn, tek­ur enga stund og plönt­urn­ar ná síður að sá sér. Mosi á stein­um eða hell­um trufl­ar ekki, hann bæt­ir bara í lita­flór­una. Við höf­um á ein­um stað byggt upp beð en ann­ars staðar eru beðin frjáls­leg og kant­ar ekk­ert endi­lega bein­ir eða vel rist­ir. Við eru ekki alltaf heima hjá okk­ur yfir sum­ar­tím­ann og miss­um stund­um tök­in í um­hirðunni. Sum sum­ur er garður­inn snyrti­legri en önn­ur. Og það er bara allt í lagi. Við eitr­um ekki og í seinni tíð sér tölu­vert á birki­lauf­inu og lýs dafna á rós­un­um en þá njóta aðrir, eins og til dæm­is geit­ung­ar. Garður­inn tek­ur eig­in­lega alltaf vel á móti okk­ur og það má ekki gleyma að njóta þess að vera bara í garðinum, njóta sól­ar, fugla­söngs, suðs hun­angs­flugn­anna í meyj­ar­rós­inni og ilms­ins frá plönt­un­um.“

Líka í bý­flugna­rækt

Hvað er ynd­is­rækt­un?

„Ynd­is­rækt­un er rækt­un fjöl­beyti­legs trjá­gróðurs þar sem áhersla er á fjöl­breytni í stað magns eða rækt­un­ar á fáum teg­und­um. Við hóf­um slíka rækt­un með for­eldr­um mín­um á litl­um landskika í fögr­um eyðidal norður í landi fyr­ir rúm­um 20 árum. Þar er ris­inn lít­ill skóg­ar­reit­ur með fjöl­breytt­um teg­und­um eins og birki, elri, greni, lerki, furu, reynivið, ösp, loðvíði og fleiri víðiteg­und­um. Í þess­um reit verpa nú þrest­ir, maríu­erl­an og fleiri smá­fugl­ar hafa fundið sér þar sam­astað. Þangað er ynd­is­legt að koma, inn í feg­urðina og kyrrðina. Leggj­ast niður á milli trjánna, horfa upp í trjákrón­urn­ar, fylgj­ast með skýja­far­inu á himn­in­um, finna al­gjöra hvíld og hug­ar­ró. Að rækta skóg­ar­reit er svo­lítið annað en garðrækt og minni vinna ef girðing­ar­vinna er frá­tal­in. Plantað að hausti, borið á að vori og notið yfir há­sum­arið. En rækt­un­in er oft barn­ing­ur þar sem tölu­verð af­föll verða fyrstu árin eft­ir að bakka­plönt­ur eru sett­ar niður. Og stund­um ger­ir erfið vetr­ar­hret eða bara brjáluð veður sem skemma jafn­vel stór tré. Við erum að koma okk­ur upp öðrum reit hér á Suður­land­inu okk­ur til ynd­is og þar er farið að sjá í plöntu og plöntu. Og þar rækt­ar Ólaf­ur bý­flug­ur.“

Hvernig geng­ur bý­flugna­rækt­un­in?

„Bý­flugna­rækt er ekki alltaf auðveld bú­grein hér á landi en heilt yfir hef­ur bý­flugna­bú­skap­ur­inn gengið þokka­lega. Vissu­lega eru af­föll í vond­um árum og búin mis­sterk til að ráða við óblíða nátt­úru og innri veik­leika en það er fátt sem gleður bý­flugna­bænd­ur meira að vori en að vita af lif­andi og heil­brigðu búi. Bý­flugna­bú þurfa skjól og þar sem eru skjól og bý­flug­ur, þar dafn­ar einnig fjöl­breyti­legt úr­val blómstrandi plantna. Bragðið af hun­angi bý­flugn­anna ber keim­inn af þeim blóm­plönt­um sem þær heim­sækja sem er mis­mun­andi eft­ir staðsetn­ingu bú­anna og ná­lægð við ríkj­andi blóm­gróður. Flest­ir bý­flugna­bænd­ur eru með búin sín staðsett á Suður­landi.“ 

Hvað ætlið þið að gera í sum­ar í garðinum og ann­arri rækt­un?

„Nú stend­ur til að mosa­hreinsa lóðina og sá gras­fræi. Svo verður vænt­an­lega ein­hverj­um fjölær­ing­um bætt inn og aðrir lún­ir fjar­lægðir. Á dag­skrá er að finna purpurar­auða plöntu sem færi vel í einu horni garðsins. Og svo að planta meiru í ynd­is­reit­inn á Suður­landi.“