Þróuðu málningu úr íslenskum kalkþörungum

Dýpi var stofnað af G. Sig­ríði Ágústs­dótt­ur, kallaðri Sirrý, og Árnýju Þór­ar­ins­dótt­ur arki­tekt. Sirrý hafði gengið með hug­mynd­ina um að nýta þör­ung­ana í yfir tíu ár og reynt að koma henni á fram­færi við aðra, en ákvað svo að láta slag standa og vaða í þetta sjálf.

„En svo kom að þess­um tíma­punkti að ég hugsaði: Hún er alltaf í mag­an­um, þessi hug­mynd. Ég er alltaf að horfa á þessa kalkþör­unga, ég er með þá í vas­an­um og ég er með þá í hill­unni,“ seg­ir hún.

„Ég ákvað að hringja í konu, Árnýju arki­tekt, til að vita hvort hún vildi fara með mér í þetta verk­efni. Úr varð að við stofnuðum Dýpi. Það er rosa­lega skemmti­legt að hafa arki­tekt með sér með alla þá kunn­áttu og þekk­ingu sem hún hef­ur.“

Sirrý er alin upp í Arnar­f­irði og þekk­ir svæðið vel. „Það stend­ur hjarta mínu mjög nærri. Ég er mikið þarna og ég kalla þetta heim­ili mitt. Ég á enn mín­ar sterku djúpu ræt­ur þar, móðir mín og fólkið mitt er þar þó að ég hafi mest­megn­is búið í Reykja­vík,“ seg­ir hún.

Vex á hundruðum ára

Hvað er þetta með kalkþör­ung­inn?

„Kalkþör­ung­ur­inn gegn­ir rosa­lega mik­il­vægu hlut­verki. Hann hreins­ar sjó­inn og sporn­ar við súrn­un sjáv­ar en er mjög hæg­vax­andi. Hann vex á hundruðum ára. Það þarf hins veg­ar að grisja hluta af þess­um kalkþör­ung­um því að þeir fara með tím­an­um að kæfa þá sem lif­andi eru,“ seg­ir Sirrý.

Kalkþör­ung­ur er hreinn þör­ung­ur sem fólk tek­ur inn sem fæðubót­ar­efni, hann er notaður í snyrti­vör­ur en býr yfir þeim ótrú­legu eig­in­leg­um að henta rosa­lega vel í máln­ingu, seg­ir Sirrý. Það verður til mik­il þéttni og efna­hvörf sem mynda sterka og líf­ræna máln­ingu.

„Á millj­ón­um ára hafa þeir hrann­ast upp og eru um 120 millj­ón tonn sem liggja í Arnar­f­irði. Það þarf að grisja um tvær og hálfa millj­ón tonna.“

Kalkþör­ung­ur er basísk­ur og með hátt pH-gildi. „Sem verður þess vald­andi að eng­in bakt­ería eða mygla lif­ir í hon­um. Það verður til mik­il önd­un. Máln­ing­in inni­held­ur ekki plast eða neitt, það eru eng­ar nanóplast­flög­ur í þess­ari máln­ingu og hún býr til hreint and­rúms­loft,“ seg­ir hún.

„Við erum sem sagt að reyna að búa til máln­ingu sem hjálp­ar bæði um­hverf­inu og nátt­úr­unni. Máln­ingu sem er góð fyr­ir jörðina og okk­ur sem not­um hana og bæt­ir lífs­gæði okk­ar.“

Ein­stök vara

Get­urðu sagt mér frá máln­ing­unni?

„Við eig­um vöru núna sem er kalk­máln­ing og kall­ast „lime paint“ í Evr­ópu. Við eig­um okk­ar eig­in litap­all­ettu sem við tengj­um við Arn­ar­fjörð þar sem kalkþör­ung­ur­inn okk­ar er tínd­ur. Við erum mest að vinna með jarðlit­ina sem liggja í kring­um sjó­inn og í sjón­um. Við vinn­um með það hvernig þör­ung­ur­inn er á lit­inn, hvort hann blómstri eða sé orðinn 16 millj­ón ára gam­all,“ út­skýr­ir Sirrý.

Lit­ir máln­ing­ar­inn­ar heita nöfn­um tengd­um haf­inu og vísa í nátt­úr­una, eins og Fjöru­steinn, Fjara, Sand­ur, Brimskúm­ur, Haf­blik, Flóð og Þari.

„Það er hægt að fá máln­ing­una bæði þannig að hún sé fullþekj­andi eða ekki al­veg fullþekj­andi eða með gróf­um kalk­korn­um í. Það mynd­ar öðru­vísi áferð á vegg­ina og verður smá eins og míkró­steypa eða eitt­hvað svo­leiðis. Þetta býr til skemmti­lega skugga og áferð sem við erum mjög hrifn­ar af og okk­ur finnst gam­an að sýna hana.“

Hún seg­ir vör­una ein­staka og gefa öðru­vísi dýpt en venju­leg máln­ing.

„Þú ert eig­in­lega alltaf með ein­staka vöru. Það fer eft­ir því hvernig þú vel­ur þér pensla og gróf­leik­an­um á kalk­inu. Það verður til org­an­ískt sam­spil hjá þér á máln­ing­unni sem mun kannski ekki verða eins á næsta vegg. Svo elsk­ar máln­ing­in mis­mun­andi birtu og maður get­ur leikið sér með það hvernig skugg­inn fell­ur á og hvernig grófu korn­in falla.“

Vöru­lína til­bú­in 2026

Þær hafa und­an­farið verið í sam­starfi við máln­ing­ar­versl­un­ina Sér­efni þar sem máln­ing­in verður til sölu.

„Við erum aðeins að stækka eign­ar­sam­starfið og það hef­ur verið ómet­an­leg­ur stuðning­ur að vera með Sér­efn­um í þess­ari vöruþróun. Máln­ing­in er að vissu leyti til­bú­in en stefn­an er að vera með vöru­línu til­búna árið 2026 og allt sem því fylg­ir, umbúðir og allt svo­leiðis,“ seg­ir hún.

„Við erum að ein­blína á arki­tekta og á þau verk­efni sem eru í stærra lagi því þetta er auðvitað tak­mörkuð auðlind. Það eru aðeins leyfi til næstu 40 ára til að tína þenn­an kalkþör­ung og í tak­mörkuðu magni. Við erum að reyna að búa til svo­lítið sér­staka vöru sem er ekki enda­laus upp­spretta af. Við vilj­um frek­ar að hún velj­ist inn í þau verk­efni sem er búið að hugsa all­an hring­inn. Fólk vel­ur máln­ing­una út frá um­hverf­is­sjón­ar­miðum, sjálf­bærni og bláa hag­kerf­inu. Hún fer auðvitað inn á öll fal­leg heim­ili og pass­ar alls staðar.“

Hvernig er með lit­ina þegar svona nátt­úru­leg vara á í hlut, náið þið að halda þeim eins?

„Við lét­um gera þá í sam­starfi við litafram­leiðanda, þetta eru digitalkóðaðir lit­ir sem eru gerðir í lita­vél svo að þeir verða alltaf eins. Það er svo í raun og veru hægt að kaupa grunn­máln­ing­una okk­ar ólitaða og velja lit sem er inni í lita­kerfi fyr­ir steinefna­máln­ingu.“

Þær hafa þróað lit­ina með duftlit­um frá belg­ísk­um fram­leiðanda. Lit­irn­ir eru nátt­úru­leg­ir, eru unn­ir úr plönt­um, stein­um eða skor­dýr­um.

„Svo að lit­irn­ir eru líka líf­ræn­ir og eng­in skaðleg efni þar held­ur.“

Hvernig er að mála með máln­ing­unni, er það aðeins fyr­ir fag­menn?

„Nei, þetta er fyr­ir þá sem geta haldið á pensli. Það verður til eitt­hvert sam­spil sem er svo skemmti­legt. Það er skemmti­legt að mála með henni, hún er vel þekj­andi og þægi­leg í vinnslu. Og eins og ein­kenn­ir góða steinefna­máln­ingu þá er auðvelt að þrífa hana áður en hún þorn­ar, af pensl­un­um, af föt­un­um og ef eitt­hvað fer á gólfið. En um leið og hún þorn­ar þá búa þessi virku efna­sam­bönd til máln­ingu sem þolir álag.“

Margt hef­ur gerst á þessu eina ári síðan fyr­ir­tækið var stofnað og seg­ir Sirrý að helsta áskor­un­in sé tíma­skort­ur.

„Við höf­um fengið betri viðbrögð en við vor­um til­bún­ar í. Við ætluðum í raun að gefa okk­ur meiri tíma en það er allt í lagi, við höf­um bara hlaupið aðeins hraðar, sem er skemmti­legt. Fólk hef­ur langað að fá máln­ing­una strax. Ég hélt að við mynd­um hafa meiri tíma í að fínísera en við tök­um samt þann tíma. Við erum að vanda okk­ur, ætl­um að gera þetta vel því að við höf­um mikla trú á þess­ari vöru. Við höf­um séð hversu fal­lega hún kem­ur út og hversu vel hún virk­ar.“

Besta hug­mynd síðan Prada var stofnað

Dýpi hef­ur vakið at­hygli utan land­stein­anna og hafa er­lend hönn­un­ar­tíma­rit heill­ast af vör­unni, eins og Bo Bedre og Dezeen. Þær finna fyr­ir mikl­um meðbyr.

„Ég held að ég hafi sjald­an farið jafn mikið hjá mér og þegar ég lenti á spjalli við Erik Rimmer, rit­stjóra Bo Bedre. Hann var svo hvetj­andi og sagði að þarna væri kona með metnaðarfull plön sem hann væri spennt­ur að fylgj­ast með. Hon­um fannst þetta ein besta hug­mynd sem hann hafði heyrt síðan Prada kom á markað, mér fannst það svo­lítið stórt,“ seg­ir hún og hlær.

Um­fjöll­un í stór­um fjöl­miðlum opn­ar marg­ar dyr, að mati Sirrýj­ar, og þannig sé auðveld­ara að fá fag­fólk til að kynna sér vör­una.

„Við erum mjög spennt­ar og sjá­um mörg tæki­færi. Draum­ur­inn er að við get­um búið til störf á Bíldu­dal, þar sem var­an er. Við vilj­um að þessi fal­legi þör­ung­ur, sem hef­ur búið í sátt og sam­lyndi við nátt­úr­una og feg­urðina í Arnar­f­irði, gefi eitt­hvað af sér inn á staðinn. Að hann verði ekki bara graf­inn upp og flutt­ur í burtu held­ur verði eft­ir raun­veru­leg verðmæti í þorp­inu og byggðinni.“

Held­urðu að þetta gæti orðið stærra en þú hélst í upp­hafi?

„Já, ég held miklu stærra. Eins og svo oft áður vissi ég ekki út í hvað ég var að fara. En ég segi að maður eigi alltaf að fylgja hjart­anu. Ég hafði ekki verið nógu dug­leg að hlusta á það en þegar eitt­hvað hef­ur verið að banka í yfir tíu ár þá þarf maður að opna og sjá hvert það leiðir mann. Það fer eins og það fer en verður alltaf reynsla og lær­dóm­ur í lífs­ins skóla.“