Rann­sókn­ar­set­ur versl­un­ar­inn­ar hef­ur í nær 20 ár valið hvað er jóla­gjöf árs­ins. Þær hafa verið allt frá sam­veru­stund­um og jogg­inggöll­um upp
í nytjalist og GPS-staðsetn­ing­ar­tæki. En hverj­ar voru jóla­gjaf­ir árs­ins ára­tug­ina á und­an? Margt áhuga­vert kem­ur í ljós þegar gaml­ar blaðagrein­ar og aug­lýs­ing­ar eru skoðaðar.

Reyk­borð og leik­föng úr stáli

Þýsk­ir hnotu- og birkilamp­ar ásamt am­er­ísk­um þriggja arma gól­flömp­um þykja eitt það flott­asta sem hægt er að fá í stærri gerðina af jólapakka á 6. ára­tugn­um.

Líka sér­stök reyk­borð – með ljós­um, ösku­bökk­um, síga­rettu­boxi og vindla­kveikjara. Það þótti ekk­ert dóna­legt við að reykja inni, ekki einu sinni í ferm­ing­ar­veisl­um, og hvað þá að gefa sér­staka jóla­vindla, vindla­veski og zippo-kveikjara eða fal­lega heim­il­is­muni sem geymdu síga­rett­ur og hægt var að bera fram.

Ann­ar pakki sem tók dá­lítið pláss und­ir trénu inni­hélt værðarvoð frá Álafossi og ein­um hlut var alls ekki pakkað inn; kæliskáp. Kæliskáp­ur var jóla­gjöf þess­ara ára þegar hann varð að al­menn­ingseign en hafði áður verið gjöf þeirra efnuðu. Heim­ilis­tæk­in héldu inn­reið sína, hvort sem það voru hræri­vél­ar, raf­magns­rakvél­ar, Baby-strau­vél­in eða Thor-þvotta­vél­in.

Kjól­ar eru klass­ísk gjöf „handa henni“ og þótti sjálfsagt á efnaðri heim­il­um að skipta um kjól nokkr­um sinn­um á dag. Það var því hægt að gefa síðdeg­is- og kvöld­kjóla og að sjálf­sögðu greiðslu­sloppa. „Íslands­úlp­an“ svo­kallaða var úlpa sem Vinnufata­gerð Íslands fram­leiddi, hún var loðfóðruð, gjarn­an með hettu, og kon­ur jafnt sem karl­ar fengu slíka að gjöf.

„Heilsu­huggu­leg­heit“ 6. ára­tug­ar­ins voru gigt­ar­lampi og háfjalla­sól. Aðrar praktísk­ar gjaf­ir voru inn­kaupa­tösk­ur, gjarn­an frá Ragn­ari Blön­dal.

Eft­ir jól­in glönnuðu karl­menn um göt­urn­ar með tékk­neska Zeta-ferðarit­vél, ang­andi af Old Spice og kannski klædd­ir í ný „Solid-jakka­föt“.

Eitt var æðið í pökk­un­um, en það voru lýs­andi blóm í vasa, Kornelius Jóns­son á Skóla­vörðustíg var meðal þeirra sem seldu, ým­ist túlí­pana eða rós­ir. Kera­mik frá Funa tónaði vel við ljós­in og hol­lensk­ir ganga­dregl­ar sómdu sér vel á löng­um göng­um.

Á meðan opnuðu börn­in pakka sem inni­héldu raf­magns­leik­föng úr stáli og svo vin­sæl voru þau að Raf­magns­eft­ir­lit rík­is­ins sá ástæðu til að aug­lýsa í blöðunum að þau mættu ekki selja meira en 32 volt. Þegar komið var upp í rúm var spánnýr Undra­heim­ur dýr­anna les­inn.

Skatt­hol og vind­sæng­ur

Sér­stök hús­gögn fyr­ir börn, lít­il borð og stól­ar sem hentuðu þeirra stærð, voru ný­stár­leg á 7. ára­tugn­um og vin­sæl til jóla­gjafa. Í litl­um ruggu­stól­um sátu því börn­in með ít­alsk­ar brúður frá Furga en auk Barbie voru Tressy-brúðurn­ar vin­sæl­ar. Það var raun­ar allt vit­laust við jóla­tréð því „undra­bolt­inn“ svo­kallaði fannst í ann­arri hverri barna­gjöf, en hann hoppaði og skoppaði lengra en all­ir aðrar bolt­ar, „super­ball“ hét hann upp á am­er­ísku.

Alls kyns raf­tæki er sneru að út­lit­inu urðu vin­sæl, svo sem Flam­ingo-hárþurrk­an og svo út­lits­tæki sem voru ekki enn raf­knú­in, eins og Bella­vita-maga­beltið.

Stál­hús­gögn og grillofn­ar í eld­húsið voru of­ar­lega á óskalist­an­um en stofu­gjaf­ir voru rýja­púðar, kaffidúk­ar og klukku­streng­ir. Hesta­mynd eft­ir Hall­dór Pét­urs­son var nokkuð sem marg­ir óskuðu sér (sá sami og gerði merki Reykja­vík­ur og Grýl­una og aðra karakt­era í Vísna­bók­inni) og nú fengu marg­ar hús­mæður sér­staka síma­stóla í jóla­gjöf og Nil­fisk-ryk­sugu. Ung­ling­ana langaði í skatt­hol og plötu­spil­ara í ung­linga­her­berg­in sem og lit­film­ur og pelikana-penna.

Þarna mátti nota hatta án þess að þykja at­hygl­is­sjúk­ur og rúskinns­hatt­ar voru vin­sæl gjöf sem og trefla­hatt­ar og -húf­ur. Ef þú gafst herr­an­um þínum jakka varðstu að passa að hann væri með spæl, það er að segja þver­bönd ofan á öxl­un­um.

Fyr­ir þessi jól varð al­ger spreng­ing í sölu á vind­sæng­um til jóla­gjafa og segja má að nýstirni 7. ára­tug­ar­ins í jóla­gjöf­um séu nudd­tæki og -púðar. Relax-nudd­púðinn þá sér­stak­lega.

Fen­eyjakrist­all og eft­ir­prent­an­ir

Á 8. ára­tugn­um voru marg­ir að safna í stell og fá kannski mjólk­ur­könn­ur eða sósu­skál í hippalegu Taf­fel-, Maya- eða grænu Örnu-kera­mik­sett­in sænsku. Hand­málaðir ösku­bakk­ar vekja lukku sem og ný­tísku­leg­ir og góðir ljós­kast­ar­ar til að lýsa upp mál­verk stof­unn­ar. Svo­kallaður Fen­eyjakrist­all, til dæm­is höfr­ung­ur, var góð gjöf sem og handofið vegg­teppi, frá Íran eða Af­gan­ist­an. Mestu greif­arn­ir gáfu fjöl­skyld­unni viðarklæðningu í veggi og loft.

Loðfóðraður fatnaður, mokka­föt, kom upp úr hverj­um böggl­in­um á fæt­ur öðrum, einnig flau­els­föt og flegn­ar herra­skyrt­ur, til dæm­is frá Faco. Þær slógu í gegn við támjóa herra­skó.

Marga langaði til að fá al­menni­leg­ar veðurniður­stöður og fengu loft­vog með hrein­dýrs­haus.

Börn­in fengu spyrnu­bíla, bíla­braut­ir og of­ur­mennið Súperm­an og óþokk­ann Lex Lut­hor ásamt Rally- og Útvegs­spil­inu.

Þeir sem voru nýmóðins gáfu kas­settu­tæki, hljóm­plöt­ur, sýn­ing­ar­vél­ar og sýn­ing­ar­tjöld, gufubað, Canon-reikni­vasa­vél­ar, og að sjálf­sögðu statíf fyr­ir kas­sett­ur.

Eft­ir­prent­an­ir á mynd­um frægra lista­manna voru gefn­ar sem og skák­borð.

Inni­brunn­ur og silki­blóm

Það var hátíð í bæ á 9. ára­tugn­um þegar djúp­steik­ingarpott­ur varð ein vin­sæl­asta jóla­gjöf ára­tug­ar­ins og nú beið fjöl­skyld­an eft­ir að djúp­steikja þorsk eft­ir jól­in.

Alls kyns raf­tæki unnu hylli og jól­in fóru að verða að hátíð raf­tækja. Allt frá krullu­bursta upp í lita­sjón­varp og ör­bylgju­ofn. All­ir fengu út­varp­s­klukku­vekj­ara. Krakk­arn­ir báðu um geisladiska með hipp­hopp­tónlist í jóla­gjaf­ir, nin­t­endo-leikja­tölv­ur og Tri­vial Pursuit. Bollu­skál­ar und­ir rauðfjólu­bláa drykki ára­mót­anna biðu inn­pakkaðar und­ir trénu og eld­föst mót til að bera fram heita rétti. Kerta­stjak­arn­ir „snjó­bolt­arn­ir“ og sveppalamp­arn­ir úr Kosta Boda voru á óskalista margra sem og par­tígrill, þar sem hver og einn par­tíg­est­ur skóflaði osti, pyls­um og bei­koni á lítið grill á miðju borðstofu­borðsins.

Vin­sæld­ir leik­fanga fóru al­ger­lega eft­ir hvaða bíó­mynd var vin­sæl hverju sinni. Þannig var draugabana­dót vin­sælt und­ir lok ára­tug­ar­ins, þar sem hægt var að fá Syk­ur­púðakarl­inn og drauga­mæli til að mæla ástand hand­an­heims­ins við tréð. Brúður höfðu nú öðlast málþroska og töluðu, samt ekki eins vel og nokk­ur vél­menn­in. Að finna góða gestaþraut und­ir trénu sló líka í gegn og eina eða tvær wil­b­ur-brúður til að hengja upp á vegg.

9. ára­tug­ur­inn er í seinni tíð orðinn viður­kennd­ur ára­tug­ur hallæris­leg­heit­anna og eitt­hvað bar því á inni­brunn­um á þess­um árum og þó nokkr­ir fengu gos­brunn sem komið var fyr­ir í stiga­hol­inu frá sinni heitt­elskuðu eða heitt­elskaða. Silki­blóm í næsta ná­grenni gos­brunns­ins voru ekki óal­geng gjöf held­ur.

Hár­bönd­in voru húf­ur þess­ara ára og kjól­arn­ir voru að lúffa fyr­ir dragt­inni. Þá voru all­ir á leiðinni út að trimma og fatnaður er tengd­ist trimm­inu var vin­sæl gjöf.

Með til­komu ör­bylgju­ofn­anna var hægt að kaupa ým­iss kon­ar „auka­búnað“ fyr­ir ofn­inn, svo sem sér­stök ílát til að poppa í, gufusuðuílát, steik­inga­bretti og kjöt­hita­mæla. Þessi búnaður er að mestu horf­inn.

Hraðnúm­era­val og flí­speys­ur

Heima­bíó með bak­hátal­ara, miðju­hátal­ara og út­varps­magnara sprengdi þökin í út­hverf­un­um (mátti ekki nota í timb­ur­hús­un­um í miðbæn­um) á 10. ára­tugn­um. Mat­vinnslu­vél­ar bættu í hávaðann en lands­fræg­ir kokk­ar lögðu nafn sitt við að elska hina og þessa teg­und­ina af tryl­li­tækj­un­um. Ei­lítið hljóðlát­ari voru brauðvél­arn­ar enda áttu þær að vinna að nóttu til.

Mann­hæðar­há­ir stál­kerta­stjak­ar voru gjöf sem erfitt var að pakka inn en vin­sæl engu að síður, karl­menn óskuðu sér þess að fá vesti að gjöf og víðir nátt­bola­kjól­ar voru und­ir trénu. Heimasím­ar, með alls kon­ar hæfi­leika­búnaði, svo sem 10 núm­era minni, hraðvali, fjar­stýr­an­leg­ir og með tón­vali, voru í mörg­um böggl­um enda tals­vert í að gem­s­ar og svo snjallsím­ar tryggðu stöðu sina.

Flí­speys­ur og úti­vistarfatnaður varð að risaiðnaði með aukn­um vin­sæld­um hvers kyns hreyf­ing­ar hjá þjóðinni þar sem til dæm­is vel þekkt­ar íþrótta­grein­ar eins og golf öðluðust al­veg nýj­an sess.

Tengd­ar frétt­ir

Jóla jóla ...

Örn Árna­son held­ur jól­in á fjar­læg­um og fram­andi slóðum

• Ragn­ar Þór hélt jól­in fyrr en vana­lega
• Með pappa­spjald fyr­ir kló­sett­h­urð
• „Ég hef haldið í það að vera á Íslandi um jól­in“
• „Við erum að skapa heim­ilið, það er búið að ganga á miklu, barn á leiðinni“

» Fleiri tengd­ar frétt­ir