Um 70% þeirra sem sitja í gæsluvarðhaldi hér á landi eru af erlendu bergi brotnir. Þegar dagskrá dómstóla er skoðuð sést að erlend nöfn eru furðu algeng í ljósi þess að þrátt fyrir allt eru ekki nema um 20% landsmanna fæddir erlendis. Með því að benda á þetta er ekki verið að segja að Íslendingar brjóti ekki lög eða fremji glæpi. Þetta þýðir það einfaldlega að þjóðerni þeirra sem fremja glæpi hér á landi er að breytast og það hefur um leið í för með sér allt aðra tegund glæpa, annað viðhorf til yfirvalda og þó sérstaklega lögreglunnar. Vinnuskilyrði og ástandið innan lögreglunnar segja okkur margt um ástandið í hinum íslenska afbrotaheimi.
Þetta kom ágætlega fram í spjalli við Fjölni Sæmundsson, formann Landssambands lögreglumanna, í Dagmálum Morgunblaðsins í gær. Þar sagði Fjölnir að hótanir í garð lögreglumanna hefðu færst í vöxt síðustu ár. Skemmdir hafa verið unnar á bifreiðum þeirra og eitt grófasta dæmið er þegar kveikt var í bíl lögreglukonu fyrir utan fjölbýlishús sem hún býr í. Fjölnir sagði þessa þróun eiga sér stað á öllum Norðurlöndunum. Um leið beinist kastljósið að getu lögreglunnar til að vernda borgara landsins fyrir skipulegum glæpasamtökum.
Fjölnir var gestur Eggerts Skúlasonar, eins umsjónarmanna Dagmála, og ræddi þann veruleika sem lögreglumenn búa við í harðnandi heimi. „Fyrsta hótunin þegar verið er að hóta mér sem lögreglumanni er að hóta börnunum mínum eða fjölskyldunni. Það er hótunin sem fer inn þó að maður þykist vera harður. Ég segi oft að það er ekkert mál að hóta mér, en ég er varnarlausari þegar fjölskyldu minni, börnum eða barnabörnum er hótað,“ upplýsir Fjölnir í viðtalinu. Auðvitað rekur fólk í rogastans þegar hlustað er á svona ummæli frá manni í stöðu Fjölnis.
Fá lögreglumenn á heilann
Það er ekki nýtt af nálinni að lögreglumönnum sé hótað en í viðtalinu kom fram að þessar hótanir eru orðnar viðvarandi vandamál. Áður fyrr var það frekar í formi þess að einstaklingur var með stóryrði þegar honum var stungið í fangaklefa og var svo gjarnan beðist afsökunar á ummælunum daginn eftir og því borið við að viðkomandi hefði verið fullur. Fjölnir segir þessar hótanir annars eðlis og algengari í dag. „Þetta er að gerast í dag. Þetta er mikið að gerast á netinu og það er fólk sem fær lögreglumenn á heilann. Ég veit að sumir þeirra hafa verið framarlega í mótmælunum. Þar er fólk búið að fá þá á heilann og er að ofsækja þá á Internetinu og senda á þá óhróður og senda þeim hótunarbréf.“
Fjölnir greinir frá því í viðtalinu við Eggert að sveit þeirra lögreglumanna sem er kölluð út þegar mótmæli eru telji níu manns. Liðsauki er svo kallaður til úr öðrum deildum. Fjölnir bendir á að fólk sem hefur fengið lögreglumenn á heilann hefur fengið dóma fyrir hótanir. Hann nefnir sem dæmi að Íslendingur sem nú situr í fangelsi grunaður um morð hafi fengið dóm fyrir að ofsækja lögreglukonur.
Ekki innantómar hótanir
Þetta séu því ekki allt innatómar hótanir drukkinna manna. „Svo erum við komin með einstaklinga sem þú trúir að framkvæmi hótanir,“ segir Fjölnir og bætir við. „Í þeim málum þar sem bílar lögreglumanna hafa verið skemmdir þá vitum við að það kemur bara fólk frá öðru landi, frá Svíþjóð. Kemur hérna inn og skemmir eitthvað og er svo bara farið aftur. Þannig að við erum að fást við glæpasamtök líka,“ upplýsir Fjölnir.
Flestir þekkja þær ofsóknir og líflátshótanir sem Helgi Magnús Gunnarsson vararíkissaksóknari þurfti að líða frá Mohamad Kourani árum saman. Kourani hefur tvívegis hlotið dóm fyrir hótanir í garð Helga. Á tíu daga tímabili í janúar árið 2021 sendi hann Helga sex tölvupósta með líflátshótunum í garð hans og í sumum tilvikum einnig fjölskyldu hans. Seinna hótaði hann Helga ítrekað lífláti í afgreiðslurými ríkissaksóknara. Fólk undrar sig á svona atburðum en hvað er gert af hálfu yfirvalda?
Sænska ástandið breiðist út
Eins sérkennilegt og það er þá er nú í afbrotafræðum talað um hið „sænska ástand“ og er þá verið að vísa til ástandsins í Svíþjóð þar sem gengjastríð, sprengingar og skotárásir eru nánast orðið daglegt brauð. Um þetta hefur margoft verið fjallað í pistlum hér. Þetta ástand hefur breiðst út til Norðurlandanna og Ísland virðist stefna í sömu átt. Fjölnir nefnir sem dæmi í viðtalinu að hann hafi heyrt frá konu sem ætlaði að leita til manns í íslensku undirheimunum til að taka á máli sem hún var að glíma við. Að sögn Fjölnis ræddi hún við mann sem hefur verið álitinn áhrifamikill á þessu sviði. Hann sagðist ekki hafa nein völd lengur og benti henni á að hún yrði að tala við einhverja Albana. Hann gæti ekki gert neitt lengur. Sumum finnst spaugilegt að búið sé að afvopna íslenskar glæpaklíkur en þetta er staðreynd eins og sást í hinni sérkennilegu atburðarás í Rauðagerðismálinu svokallaða þegar Armando Beqirai var myrtur fyrir utan heimili sitt í Rauðagerði í febrúar 2021.Hér fylgir með mynd af lögreglunni bjóða upp á bangsaknús!
Erlendar glæpaklíkur taka yfir
Fylgifiskur þess þegar glæpaklíkur ná völdum er að allir verða að lokum að sitja og standa eins og þeim líkar. Þannig heyrast frásagnir af því að morðingi Armando Beqirai hafi trausta stöðu í fangelsinu, nokkurn veginn allir verði að sitja og standa eins og honum hentar. Það kemur til af því að glæpaklíka hans ræður öllu fyrir utan fangelsið. Þetta er umhverfi sem við þekkjum vel úr heimi glæpamynda. Áhrif glæpaklíkunnar eru jafn mikil innan og utan fangelsisveggjanna. Þetta er ástand sem virðist vera komið hingað.
Fyrir um það bil 15 árum lögðu íslensk yfirvöld talsvert á sig við að hindra að erlend mótorhjólasamtök næðu fótfestu hér. „Ekkert land þar sem klúbbur hefur fengið fulla aðild hefur náð að losna við samtökin aftur,“ sagði Sigríður Björk Guðjónsdóttir, þáverandi lögreglustjóri á Suðurnesjum og núverandi ríkislögreglustjóri, við fjölmiðla á þeim tíma. Sagði hún að lögregluyfirvöld myndu leita allra löglegra leiða til að hindra inngöngu MC Iceland í Hells Angels-samtökin. Það tókst en síðan virðast yfirvöld hafa sofnað á verðinum gagnvart öðrum vágestum.