Pistlar:

Segja má að ríkisstjórnin hafi kastað sprengju inn í íslenskan sjávarútveg og í raun íslenskt atvinnulíf með tillögum sínum um tvöföldun veiðigjalda. Ekki aðeins með þeirri hækkun sem í tillögunum felst heldur ekki síður með þeirri aðferðafræði sem málið hefur verið kynnt og rekið áfram. Smám saman hefur myndin náð að skýrast og áhrif tillagnanna orðið ljósari. Engum dylst að tillögurnar hafa mikil áhrif á greinina, landsbyggðina og það fólk sem lifir á sjávarútvegi.

Nú er í raun aðeins spurningin sú hvort ríkisstjórnin muni hlusta á rök í málinu eða telur hún að þetta sé að endingu spurning um pólitíska staðfestu þeirra sem hafa völdin?

Það hlýtur að vera stjórnarliðum umhugsunarefni að Guð­mundur Fer­tram Sigur­jóns­son, stofnandi og for­stjóri Kerecis, hefur nú varað við frum­varpi at­vinnu­vegaráðherra um tvöföldun veiði­gjalda. Ekki nóg með það heldur segir hann að efna­hags­legri upp­sveiflu á Vest­fjörðum sé bein­línis stefnt í voða verði frum­varpið samþykkt í núverandi mynd. Guðmundur Fertram ætti að vita það, en óhætt er að segja að enginn einstaklingur hefur lagt meira til atvinnulífs á Vestfjörðum en þar er nú talsverður uppgangur eftir áratuga harðindi eins og var fjallað um í pistli hér fyrir þremur árum.

Mun betri afkoma sveitarfélaganna

Afkoma sveitarfélaga á Vestfjörðum hefur batnað verulega. Ísafjarðarbær skilaði ríflega 1.100 milljóna króna afgangi á síðasta ári. Afgangur, sem Gylfi Ólafsson sem situr í bæjarstjórn sagði í Silfrinu fyrir skömmu að skýrðist fyrst og fremst af afkomu í hvítfiski, uppbyggingu Kerecis, fiskeldi og ferðamennsku.

En það er einnig uppgangur í Bolungarvík. Þar eru núna mikil umsvif í atvinnulífinu og íbúum fjölgar um leið og það á sér stað uppbygging á húsnæðismarkaðinum. Svo mikil að annað eins hefur ekki sést um áratugaskeið, skrifaði Sigríður Hulda Guðbjörnsdóttir, formaður bæjarráðs, í héraðsmiðilinn Bæjarins besta.

Sigríður Hulda benti á að tekjur sveitarfélagsins hafi aukist síðustu ár sem gerir sveitarfélaginu kleift að fjárfesta í framkvæmdum og viðhalda innviðum. Það hefur verið samviskusamlega gert og á síðasta ári námu framkvæmdir sveitarfélagsins rúmlega 600 milljónum króna og eru það umfangsmestu framkvæmdir síðustu áratuga í Bolungarvík.

Verða 500 milljónir sogaðar árlega í burtu

En víkjum aftur að ábendingum Guðmundar Fertrams. Í um­sögn sem send var at­vinnu­vega­nefnd Alþingis í gær segir Guðmundur Fer­tram að frum­varpið muni með „einu penna­striki“ soga meira en hálfan milljarð króna ár­lega úr vest­firsku efna­hags­lífi til höfuð­borgar­svæðisins. Hann bendir á að slíkt grafi undan ný­fengnum stöðug­leika og vexti í byggðar­lögum sem hafi verið ára­tugum saman að rétta úr kútnum eftir högg kvóta­kerfisins og sam­drátt í sjávarút­vegi eins og áður sagði.

Guðmundur Fer­tram lýsir því hvernig eftir lang­varandi sam­dráttar­skeið hafi Vest­firðir loks tekið við sér. Þar hafi vaxið upp öflugur sjávarút­vegur, fisk­eldi, ferðaþjónusta og nýsköpun, meðal annars með Kerecis í broddi fylkingar, sem skilað hafi tugum milljarða í fram­leiðslu­verðmætum og marg­falt hærri skatt­tekjum en svarar til íbúa­fjölda. Fólk­fjölgun sé loks hafin eftir ára­tuga fólks­fækkun; ár­gangar í skólum stækka og það hefur birt yfir mann­lífinu, segir í um­sögninni.

Mun bitna á byggðalögum fyrir vestan

„En skjótt skipast veður í lofti. Tvöföldun veiði­gjalds, boðun veru­legrar hækkunar fisk­eldis­gjalds, sér­stakur skattur á skemmti­ferða­skip og niður­skurður í vetrarþjónustu sam­göngu­kerfis mun hafa gríðar­leg áhrif til hins verra á hag­kerfi Vest­fjarða og snúa við efna­hags­batanum og stækkun skatt­sporsins,“ skrifar Guðmundur Fertram en hann telur að áform ríkis­stjórnar um snögga og mikla hækkun veiði­gjalda með breytingum á veiði­gjaldalögunum og reikniað­ferðum þeirra séu al­var­legust af þessu öllu. Breytingarnar munu bitna illa á byggðar­lögum vestra.

„Veiðigjöld eru milli­færslur í hag­kerfi okkar. Með einu penna­striki skal soga með hækkun veiði­gjalda meira en hálfan milljarð króna úr vest­firsku efna­hags­lífi til Reykja­víkur. Eitt er tækni­leg út­færsla þess hvernig verðmæti fisks er reiknað þegar hann er fram­seldur frá veiðum til vinnslu. Annað er heildar­byrði veiði­gjalda. Þar hljóta menn að horfa til byggða­sjónar­miða,“ skrifar Guð­mundur Fer­tram.

30 milljarða skatttekjur

Hann segir að það sé ekki hægt að draga í efa fram­lag Vest­fjarða til ís­lensks sam­félags. Öflug fyrir­tæki, hvort heldur í sjávarút­vegi, fisk­eldi eða öðrum at­vinnu­greinum, hafa skilað sam­félaginu milljörðum, og hlut­falls­lega meira en fram­lag annarra lands­manna er. Fyrir liggur að vest­firsk fyrir­tæki hafa greitt um 30 milljarða króna í skatta og opin­ber gjöld síðustu fimm árin og við blasir tvöföldun næstu fimm ár. Því má ekki stefna í tvísýnu.

„Með áformum ríkis­stjórnar um skjóta og mikla hækkun veiði­gjalda sjávarút­vegs er efna­hags­legum vexti Vest­fjarða stefnt í voða. Hálfur milljarður í aukin veiðigjöld setur þann vöxt í upp­nám. Mál er að linni í opin­berri gjald­töku. Vest­firsku at­hafna­lífi má ekki stefna í voða,” skrifar Guð­mundur Fetram sem hvetur þing­menn til að tví­skipta breytingum á lögum um veiði­gjald, þannig að fyrst verði horft til tækni­legu út­færslunnar á verðmætaút­reikningi fram­sals frá veiðum til vinnslu og út­koman stillt þannig að leitast verði við að heildar­byrði veiði­gjalda breytist sem minnst.