Er þetta sannleikur eða lygi?

Gunna Stella heilsumarkþjálfi.
Gunna Stella heilsumarkþjálfi.

„Fyr­ir nokkr­um árum síðan var dótt­ir mín að æfa fim­leika. Á æf­ingu gerði hún stökk sem hún var vön að gera en þegar hún var að lenda stökk­inu rakst hún með hnéð í trampólínið sem hún hafði byrjað stökkið á. Hún fékk stór­an skurð á hnéð og þurfti að fara á spít­ala til að láta gera að sár­inu. Við feng­um þær leiðbein­ing­ar að halda sár­inu hreinu og hún mætti fara á æf­ing­ar eft­ir nokkra daga. Það sem hins­veg­ar gerðist er að hún fékk sýk­ingu í sárið. Hnéð bólgnaði og hún þurfti að fara tvisvar sinn­um á dag í heila viku á spít­al­ann til þess að fá sýkla­lyf í æð og liggja mikið fyr­ir með upp­hækk­un und­ir veika fæt­in­um. Lítið sár get­ur orðið að stóru vanda­máli ef ekki er tek­ist rétt á við það. Sem bet­ur fer var hægt að vinna að góðum og far­sæl­um bata með hjálp lækna­vís­ind­ina,“ seg­ir Gunna Stella heil­su­markþjálfi í sín­um nýj­asta pistli.

Þessi saga fékk mig til þess að hugsa um það hversu mik­il áhrif lít­il sár sem við fáum á hjartað eða sál­ina geta haft. Þau geta valdið bólg­um og síðar meir sýk­ing­um sem hafa mik­il áhrif á sjálfs­traust, til­finn­ing­ar og framtíðar­sýn. Ég hef kynnst mörg­um ein­stak­ling­um í gegn­um tíðina sem hafa haft brotið sjálfs­traust árum sam­an vegna þess að ein­hver ein­stak­ling­ur talaði nei­kvæð orð inn í líf þeirra. Orðin sem við töl­um skipta máli og hafa ekki bara áhrif þann dag sem við segj­um þau held­ur geta þau haft áhrif alla ævi.

Hvort sem þú ert 17 eða 70 ára, þá er mjög lík­legt að þú mun­ir eft­ir ein­hverj­um nei­kvæðum orðum sem ein­hver hef­ur talað yfir líf þitt. Kannski hljóm­ar þau oft í huga þér:

„Það verður aldrei neitt úr þér“

„Þú get­ur aldrei lært“

„Ég er búin að fá nóg af þér“

„Ef þú vær­ir meira eins og bróðir þinn“

„Þú ert alltaf í fýlu“

„Þú ert of feit/​ur“

„Heimsk­ingi“

og svo mætti lengi telja. 

Í góðri bók er tung­unni líkt við lít­inn eld­neista sem get­ur kveikt í heil­um skógi. Þetta seg­ir okk­ur að orð geta haft mik­il áhrif. Það auðvelt að nota orð sem vopn. Það er auðvelt að nota orð til að brjóta aðra niður og oft­ar en ekki eru ljót orð notuð af fólki til þess að verja sjálf­an sig fyr­ir sárs­auka. Ég man eft­ir því að full­orðnir ein­stak­ling­ar töluðu nei­kvæð orð inn í líf mitt.  Ég man líka eft­ir því að hafa verið fljót að nota hvöss og ljót orð þegar ég var ung­ling­ur. Það var ekki af því að ég vildi særa mann­eskj­una held­ur vildi ég koma í veg fyr­ir að ég yrði særð. Mér er það líka minn­is­stætt að þegar ég var ung­ling­ur og ný­flutt í nýj­an bæ þá fór ég eins og aðrir bekkjara­fé­lag­ar mín­ir í handa­vinnu. Ég átti að læra að prjóna. Kenn­ar­inn vildi kenna mér að prjóna á ann­an hátt en ég hafði áður lært og þótti mér það mjög slæm hug­mynd á þeim tíma­punkti. Ég var stolt og í mik­illi vörn þar sem ég var innst inni óör­ugg. Ég tók því á það ráð að vera í and­stöðu við kenn­ar­ar­ann og var henni alls ekki auðveld. Greyið kon­an þurfti að tak­ast á við mig og reyna að kenna mér og öðrum sem voru á sama máli. Ég sá ekki neitt rangt við þessa hegðun á þess­um tíma­punkti. Nokkr­um árum síðar, þegar ég var orðin full­orðin og far­in að starfa sem kenn­ari sá ég að það sem ég hafði sagt og gert var rangt. Ég ákvað því að fara í heim­sókn í gamla bæ­inn minn, banka upp á hjá gamla handa­vinnu­kenn­ar­an­um mín­um sem var kom­in á eft­ir­laun og biðjast af­sök­un­ar á því hvernig ég hafði hagað mér. Ég gleymi þess­ari heim­sókn aldrei. Það var myrk­ur og rign­ing þegar ég bankaði á dyrn­ar.  Hún þekkti mig um leið og hún opnaði dyrn­ar. Hún bauð mér inn, sýndi mér fjöl­skyldu­mynd­ir, bauð mér kaffi og sagði við mig að ég þyrfti ekki að hafa áhyggj­ur af því hvernig ég hafi látið sem ung­ling­ur. Hún sagðist skilja af hverju ég hafði látið svona og hún hafi áttað sig á því að mér hafi ekki liðið vel á þess­um árum. Ég er svo þakk­lát fyr­ir þessa heim­sókn. Ég er þakk­lát fyr­ir að hafa getað beðist af­sök­un­ar á þeim orðum sem ég talaði inn í henn­ar líf og í huga mér er þetta dýr­mæt minn­ing. 

Í þeim til­fell­um sem við höf­um sjálf talað nei­kvæð orð inn í líf annarra og höf­um tæki­færi til að biðjast af­sök­un­ar þá er það alltaf góð leið. Fyr­ir ein­stak­ling­inn sem meðtók orðin get­ur það verið lækn­ing.  Hvað varðar þau nei­kvæðu orð sem hafa verið töluð yfir okk­ar líf þá höf­um við líka tæki­færi til að stoppa þá sýk­ingu sem þau vilja valda í huga okk­ar og sál. Við þurf­um ekki að bíða eft­ir því að ein­stak­ling­ur­inn sem talaði orðin sjái að sér og biðjist fyr­ir­gefn­ing­ar. Við get­um valið í dag að flokka þau orð sem hafa verið töluð yfir líf okk­ar í tvo flokka. 

Sann­leik­ur og lygi 

Þau nei­kvæðu orð sem voru töluð yfir líf þitt sem barn og ung­ling­ur þurfa ekki að vera sönn. Við get­um ekki stjórnað því hvað aðrir segja við okk­ur eða um okk­ur en við get­um stjórnað því hverju við trú­um. Al­veg eins og kenn­ar­inn minn forðum daga áttaði sig á því að það sem ég sagði við hana var ekki sann­leik­ur, þá get­um við áttað okk­ur á því að mikið af þeim nei­kvæðu orðum sem fólk hef­ur sagt eða seg­ir við okk­ur er sögð í vörn. 

Nei­kvæðum orðum er erfitt að gleyma og já­kvæð orð er oft erfitt að muna. En já­kvæð orð bera góðan ávöxt og hafa góð áhrif á líf ein­stak­linga. 

Mín hvatn­ing til þín í dag er að vera ein­stak­ling­ur sem tal­ar út já­kvæðni inn í líf annarra. Vertu ein­stak­ling­ur sem hvet­ur og met­ur aðra. Ef þú hugs­ar eitt­hvað já­kvætt, segðu það þá. Það get­ur breytt lífi þess ein­stak­lings sem þú tal­ar við þann dag­inn. 

Vin­gjarn­leg orð eru hun­ang,

sæt fyr­ir góm­inn, lækn­ing fyr­ir bein­in.

Orðskviðirn­ir

Orðin okk­ar skipta máli, vönd­um okk­ur! 

Kær­leikskveðja,

Gunna Stella 

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert

Spurt og svarað

húðlæknir á Húðlæknastöðinni svarar spurningum lesenda

sálfræðingur á Sálfræðistofunni Sálarlíf svarar spurningum lesenda

einstaklings- og fjölskylduráðgjafi svarar spurningum lesenda

endurskoðandi svarar spurningum lesenda

Klínískur félagsráðgjafi hjá Lausninni

hjúkrunar- og kynfræðingur svarar spurningum lesenda

svarar spurningum um lögfræðileg mál

lýtalæknir svarar spurningum lesenda