Hvort er betra að vera þverhaus eða svikari?

Sara Oddsdóttir ráðgjafi og markþjálfi rekur vefinn saraodds.is.
Sara Oddsdóttir ráðgjafi og markþjálfi rekur vefinn saraodds.is. mbl.is/Árni Sæberg

„Stund­um er bara betra að svíkja lof­orð. Lífið er alls kon­ar og allt það. Við vit­um líka að ekk­ert er ör­uggt nema óviss­an sjálf. Við gef­um fullt af lof­orðum á ævi okk­ar og svíkj­um mörg þeirra. Ekki vegna þess að við erum svik­ar­ar held­ur vegna þess að tím­arn­ir breyt­ast og menn­irn­ir með. Sem er í raun og veru miklu betra en að halda fast í sum lof­orð. Oft­ar en ekki höld­um við dauðahaldi í ein­hverja ákvörðun sem tek­in var, eins og hjóna­band, sam­band, vinnu, verk­efni, vini eða ein­hverja hug­mynd um okk­ur sjálf eða aðra. Sem síðar reyn­ist ekki gagn­leg. Og miklu betra væri að henda þess­ari gömlu hug­mynd um glugg­ann og semja upp á nýtt eða lag­færa að breytt­um aðstæðum,“ seg­ir Sara Odds­dótt­ir markþjálfi í sín­um nýj­asta pistli: 

Sjáðu til; helstu mis­tök­in okk­ar eru ein­mitt að við aðlög­umst ekki að deg­in­um í dag. Hver dag­ur fær­ir þér nýja áskor­un, án þess að þú tak­ir endi­lega eft­ir því. Þannig er ekki svo mik­ill mun­ur á lífi okk­ar frá degi til dags, svona al­mennt ekki. En akkúrat þessa vegna, för­um við á mis við stóru breyt­ing­arn­ar. Því þær eru ekki svo stór­vægi­leg­ar ef þú berð sam­an dag­inn í dag við dag­inn í gær. En ef þú hugs­ar þetta aðeins lengra þá er mik­ill mun­ur á deg­in­um þínum í dag og fyr­ir 738 dög­um. Fullt búið að ger­ast.

Ekki rétt? 

Okk­ur mann­fólk­inu finnst al­mennt mjög erfitt að breyta um takt. Þarna spil­ar blessaður ótt­inn mjög stórt hlut­verk. Þar sem hann er hannaður til að halda okk­ur á lífi og hef­ur al­deil­is þjónað for­mæðrum okk­ar vel, en þjón­ar okk­ur ekk­ert sér­stak­lega vel í dag. Fáir gera sér grein fyr­ir hversu mik­il áhrif þessi ótti hef­ur á dag­legt líf okk­ar allra, já allra. Ég ætla hins veg­ar ekki að ræða ótt­ann núna.
En trúðu mér, hann held­ur miklu meira aft­ur af þér en þig nokk­urn tím­ann grun­ar. 

En af hverju finnst okk­ur svona erfitt að breyta?

Ef við tök­um ótt­ann úr mynd­inni þá spil­ar sjálfs­mynd okk­ar mjög stórt hlut­verk. Sjáðu til, við höf­um ein­hverj­ar hug­mynd­ir um hver við erum og hvernig lífið okk­ar á að vera. Sem dæmi, þá tök­um við að okk­ur eitt­hvað verk­efni og sjá­um strax fyr­ir okk­ur hvernig við ætl­um að tækla það. Sem er frá­bært, ég er al­ger­lega á því að kýla á hlut­ina. En svo, eins og með svo margt, þá fara hlut­irn­ir ekki al­veg eins og við sáum fyr­ir okk­ur. Og hvað ger­um við?

Nú auðvitað, höld­um við ótrauð áfram, al­veg eins og við erum vön að gera. Ger­um ná­kvæm­lega það sama og við gerðum í gær en svo finnst okk­ur skrítið að það breyt­ist ekk­ert? Það ekki fyrr en til dæm­is, hjóna­bandið er komið í skrúf­una, við kom­in með ógeð á vinn­unni eða húsið er al­elda, sem við kom­um okk­ur út. Við sjá­um nefni­lega ekki litla neist­ann sem kvikn­ar fyrr en hit­inn er orðinn óbæri­leg­ur. 

Við kunn­um ekki að spyrja réttu spurn­ing­anna. 

Við vilj­um ekki rugga bátn­um, spyrja erfiðra spurn­inga, taka skrefið eða hrein­lega nenn­um ekki að hafa fyr­ir hlut­un­um. Já, það er bara ná­kvæm­lega þannig. Við erum löt. Of löt til að leggja á okk­ur smá sjálfs gagn­rýni og skoða hvort hugs­an­lega bet­ur megi gera. Bæði varðandi okk­ur sjálf og gagn­vart öðrum. Höld­um þannig blint áfram þar til eitt­hvað gef­ur sig eða skilj­um ekk­ert af hverju hlut­irn­ir ganga ekki upp hjá okk­ur. Við kunn­um ekki held­ur að spyrja réttu spurn­ing­arn­ar. Spurn­ing­ar eins og; Hvað er ég ekki að sjá sem aðrir gætu séð? Hvernig öðru­vísi væri hægt að stilla þessu upp? Hvernig má gera þetta bet­ur? Hver get­ur aðstoðað mig? Veitt mér betri upp­lýs­ing­ar? Hvað hafa aðrir í sömu stöðu ég gert?

Og þannig mætti áfram telja. 

Samdauna gær­deg­in­um, nenn­um við ekki að hafa fyr­ir betri ár­angri og ham­ingju eða erum hrein­lega of stolt til að hafa „rangt fyr­ir okk­ur“. Of stolt að viður­kenna að gott væri að end­ur­skoða þá ákvörðun sem við tók­um eða nálg­un okk­ar á það verk­efni sem við stönd­um frammi fyr­ir. Of stolt að viður­kenna að hugs­an­lega sé hægt að gera þetta á ann­an skil­virk­ari hátt eða að þetta hrein­lega gangi ekki upp eins og við sáum fyr­ir okk­ur. Að betra væri að fara til baka nokk­ur skref og end­ur­skoða hlut­ina í ljósi þeirr­ar vitn­eskju sem nú hef­ur litið dags­ins ljós. Þetta kall­ast víst aðlög­un­ar­hæfni eða best­un á vinnustaðnum þínum.

Þetta er ekki merki um upp­gjöf. Held­ur sýn­ir það styrk þinn og hug­rekki. Frek­ar metnað ef eitt­hvað, en því miður þá hag­ir fólk í sama far­inu, ár eft­ir ár. Ég veit að þetta hljóm­ar eins og klisja og þú heyrt þetta hundrað sinn­um, en af hverju ger­ir þú ekk­ert í því? Hver kann­ast ekki við vinnustaðinn þar sem all­ir vita að fyr­ir­komu­lagið er svo langt frá því að vera ásætt­an­legt en eng­inn þorir að breyta?

Það eru all­ar lík­ur á að þitt verk­efni, hvert svo sem það er, geti orðið mun far­sælla bara ef þú hætt­ir að taka þátt í að gera hlut­ina eins og þeir voru gerðir í gær. Að viður­kenna að við þurf­um aðra nálg­un, aðferð, stefnu eða aðstoð er millj­ón sinn­um betra en að halda áfram þar til spila­borg­in fell­ur. Verða síðan að einni tauga­hrúgu, skila lé­legu eða skít­sæmi­legu verki eða leggja að af stað og halda að þetta bara redd­ist ein­hvern­veg­inn, það er bara ekki gott plan. Held­ur er slík nálg­un er merki um bæði lé­lega og lata aðferðafræði.

Ef þú staldr­ar aðeins við, gef­ur sjálf­um þér smá tíma og orku til að raun­veru­lega end­ur­skoða það sem þú stend­ur frammi fyr­ir. Ger­ir heiðarlega innri end­ur­skoðun og skipu­legg­ur þig út frá því, hvert svo sem verk­efnið kann að vera, þá eru marg­falt meiri lík­ur á að þú náir betri ár­angri og verðir bara heilt yfir ham­ingju­sam­ari ein­stak­ling­ur. Já, þú þarft að viður­kenna fyr­ir sjálf­um þér að það sé alls kon­ar fokk í gangi. Og já, ég veit það þarf hug­rekki og heiðarleika til þess, en ég veit að þú get­ur það. Ég veit líka að ef þú ger­ir þetta þá verður þú á betri stað á morg­un en í dag. Tala nú ekki um eft­ir 739 daga. Við þurf­um að skoða hvern dag með nýj­um gler­aug­um.
Því dag­ur­inn í dag er ekki gær­dag­ur­inn. 

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert

Spurt og svarað

húðlæknir á Húðlæknastöðinni svarar spurningum lesenda

sálfræðingur á Sálfræðistofunni Sálarlíf svarar spurningum lesenda

einstaklings- og fjölskylduráðgjafi svarar spurningum lesenda

endurskoðandi svarar spurningum lesenda

Klínískur félagsráðgjafi hjá Lausninni

hjúkrunar- og kynfræðingur svarar spurningum lesenda

svarar spurningum um lögfræðileg mál

lýtalæknir svarar spurningum lesenda