Hvar erum við stödd þegar allt sem við ger­um fyr­ir aðra er kallað meðvirkni. Þar sem kær­leik­ur og um­hugs­un varðandi fólkið sem er í kring­um okk­ur er á und­an­haldi vegna þess að ég á bara að hugsa um mig og vera ekki meðvirk? Að allt sem skipt­ir máli er ég og aft­ur ég? 

Er ég þá ekki kom­in á stað þess sem hef­ur ekk­ert að gefa en þigg enda­laust?

Ég held að við ætt­um aðeins að staldra við á þess­um tím­um og skoða hvort við séum á réttri leið. Ham­ingja flestra felst nefni­lega ekki í því að vera ein­ir og öll­um óháðir nema að litlu leiti, en flest­um er hins­veg­ar nauðsyn­legt að vera í hópi fólks þar sem þeir fá að til­heyra, eru samþykkt­ir og elskaðir. Við þurf­um á því að halda að finna að það sé ekki öll­um sama um ör­lög okk­ar og af­drif, og við þurf­um að finna réttu leiðina eða réttu mörk­in á milli kær­leika og meðvirkni.

Í heimi tækn­inn­ar og alls­nægt­anna gleym­ist að við erum ver­ur sem voru skapaðar til sam­fé­lags við hver aðra, að elska, að læra að taka til­lit til, að styðja við og eiga góð sam­skipti við þá sem í kring­um okk­ur eru. En aðal mein­semd dags­ins í dag er til­gangs­leysi og ein­manna­kennd að mínu mati.

Í dag er allt of margt af því sem við gef­um af okk­ur kallað meðvirkni í stað þess að horfa á þá staðreynd að við þurf­um líka að virka með fólk­inu í kring­um okk­ur. Meðvirkni er mjög mis­skilið hug­tak eins og það er skilið af mörg­um í dag og tek­ur út allt sem heit­ir kær­leik­ur til annarra. 

Stund­um er í lagi að við finn­um til eða finn­um fyr­ir erfiði vegna ákv­arðana sem við tök­um. Það gæti verið að hjarta okk­ar væri að segja okk­ur að við þyrft­um að skoða mál­in frá fleiri sjón­ar­horn­um, að við þyrft­um kannski ekki alltaf að vera í fyrsta sæti og að okk­ur langi til að gefa af okk­ur eða gera öðrum greiða og það er bara fal­legt.

En ekki heyra það sem ég er ekki að segja. Ég er ekki að segja að við þurf­um ekki að taka á meðvirkni ef hún er til staðar, gleym­um bara ekki hinum fal­lega hluta mann­legr­ar til­veru í leiðinni sem heit­ir kær­leik­ur.

Stund­um er það þannig að við erum kom­in út á hinn end­ann, eða í eig­in­girni og sjálfs­elsku eða að við ger­um ein­fald­lega ekk­ert fyr­ir aðra, en eig­in­girn­in veld­ur þeim sem haldn­ir eru henni mest­um kvöl­un­um því þeir missa af nánd og þeirri gleði sem felst í því að gefa af sér. 

En hvernig veit ég þegar ég er kom­in út í meðvirkn­ina í stað góðsem­inn­ar?

Meðvirk­ir eiga erfitt með að segja hvernig þeim líður og þeir gera lítið úr, breyta eða neita fyr­ir það hvernig þeim raun­veru­lega líður (þegar þeim líður illa) í stað þess að tala op­in­skátt um mál­in og segja líðan sína umbúðalaust.

Þeir halda að þeir geti hugsað um sig í öll­um aðstæðum án aðstoðar frá öðrum og biðja sjald­an um aðstoð.  Eins taka þeir mál­efni annarra oft í sín­ar eig­in hend­ur án þess að hugsa sig um og taka þar með ábyrgð af öðrum og ræna þá í leiðinni þroska og sjálfs­bjarg­ar­viðleitn­inni sem all­ir þurfa að fá að kynn­ast í fari sínu. 

Þeir meðvirku sýna reiði sína eða pirr­ing á pass­í­v­an hátt og óbein­an í stað þess að ræða mál­in af hrein­skilni þegar þau koma upp.

Meðvirk­ir svitna oft þegar þeir eiga að taka ákv­arðanir ein­ir og óstudd­ir og þeim finnst stund­um allt það sem þeir segja hugsa og gera ekki nægj­an­lega gott.

Þeir eiga erfitt með að taka hrósi og fara hjá sér við allt sem heit­ir viður­kenn­ing og gera jafn­vel lítið úr af­rek­um sín­um rjóðir í vanga. Að hrósa sjálf­um sér er hroki í þeirra gild­is­mati.

Þeir meta skoðanir annarra og til­finn­ing­ar nú eða hegðun ofar sínu eig­in gild­is­mati og þeim finnst innst inni að þeir eigi ekk­ert endi­lega eiga skilið að vera elskaðir eða að fá að til­heyra, og því gera þeir ým­is­legt til að halda áliti þínu á sér ósnertu eins og með því t.d það að beita lygi eða fela sig til að mynd þín af þeim brotni ekki svo auðveld­lega.

Stund­um leita þeir til annarra til að láta þá sjá sér fyr­ir ör­ygg­inu sem þeir finna ekki að þeir geti búið sér til ein­ir og óstudd­ir og fest­ast í óheil­brigðum sam­skipt­um af ýmsu tagi vegna þess.

En aðal­ein­kennið á meðvirk­um ein­stak­ling­um er þó alltaf það að þeir eiga í erfiðleik­um með að setja „HEIL­BRIGÐ MÖRK“ og setja upp „RÉTTA FOR­GANGSRÖÐUN“.

Fylgi­mynst­ur meðvirkn­inn­ar eru nokkuð mörg en það sem hættu­leg­ast er af þeim öll­um er að meðvirk­ir ein­stak­ling­ar eru allt of trygg­lynd­ir og hanga þar af leiðandi allt of lengi inni í óheil­brigðum aðstæðum sem skaða þá.

Þeir gera einnig mála­miðlan­ir hvað varðar sín eig­in gildi ein­göngu til að þókn­ast öðrum og til að forðast reiði eða vanþókn­un. Þeir eru hrædd­ir við að segja frá sín­um skoðunum, trú og til­finn­ing­um ef þær stang­ast á við annarra því að það er að rugga bátn­um.

Þeir sætta sig við kyn­ferðis­leg­an áhuga þegar þeir eru í raun að leita að ást í sum­um til­fell­um og gera sér kannski ekki grein fyr­ir því að svo sé.

Stjórn­un­ar­meðvirk­ir trúa því í al­vöru að aðrir séu ófær­ir um að bera ábyrgð á sjálf­um sér og þeir reyna að sann­færa aðra um að þeir eigi að hugsa, gera eða líða á ein­hvern hátt (þeirra hátt). Þeir gefa ráð og lausn­ir í tíma og ótíma og verða síðan pirraðir þegar aðrir neita að taka við þess­um ráðum og lausn­um.

Meðvirk­ir ávinna sér ákveðin skap­gerðarein­kenni eins t.d að láta eins og ekk­ert skipti máli eða koma sér upp hjálp­ar­leysi, setja sig yfir og eða beita reiði til að stjórna út­kom­um í ýms­um mál­efn­um.

Þeir dæma hart það sem aðrir hugsa, segja eða gera og eng­inn tal­ar meira um bresti annarra því að með því móti þurfa þeir ekki að horfa inn á við.

Þeir forðast til­finn­inga­lega, lík­am­lega og kyn­ferðis­lega nánd til að halda fjar­lægð og þeir leyfa fíkn­um, skuld­bind­inga­fób­íu og fleiru að fjar­lægja sig frá nánd í sam­bönd­um.

Þeir rugga alls ekki bátn­um og þeir bæla niður til­finn­ing­ar sín­ar til að forðast ber­skjöld­un og þeir trúa því í al­vöru að með því að sýna til­finn­ing­ar sín­ar séu þeir að sýna veik­leika sinn.

Flest af þessu þekkj­um við að ein­hverju marki í fari okk­ar (von­andi þó að litlu leiti) en það er þegar hjarta okk­ar seg­ir stopp hið innra sem við ætt­um að taka upp tékklista meðvirkn­inn­ar áður en að vand­ræðin og ruglið sem meðvirkn­in veld­ur tek­ur sér ból­festu hjá okk­ur. Það yrði öll­um sem að okk­ar lífi koma til skaða ef hún kemst til valda.

En kær­leik­ur­inn er mest­ur alls og án sam­hygðar, sam­kennd­ar, fórn­andi kær­leika (svo lengi sem hann meiðir ekki) og gleði þess sem gef­ur af sér væri lífið lít­ils virð, en það er bara að finna þessa hár­fínu línu á milli kær­leik­ans og meðvirkn­inn­ar sem stund­um er bara nokkuð erfitt satt að segja, en er þó nauðsyn­legt að finna fyr­ir heill og heil­brigði sam­skipta okk­ar við annað fólk.

Svo að lok­um segi ég ykk­ur elsk­urn­ar, „elsk­um okk­ur sjálf og aðra í leiðinni án meðvirkni og með mörk­um fyr­ir hjarta okk­ar og líðan“ .Og ef þú vilt taks­ast á við meðvirkni í þínu fari er ég bara einni tímapönt­un í burtu frá þér.