Ég hef und­an­far­in kvöld verið að horfa á þætti á Net­flix sem kall­ast Live to 100-The secret of the Blue Zo­nes. Í þess­um þátt­um er skyggnst inn í líf nokk­urra aðila í sam­fé­lög­um sem þekkt eru fyr­ir háan ald­ur íbú­anna og nefn­ast staðirn­ir the Blue Zo­nes.

Það sem helst vakti at­hygli mína í þess­um þátt­um var hversu mik­il­væg sam­fé­lags­gerðin er og eins hversu mik­il­vægt það er að eiga sterk og góð fjöl­skyldu­bönd og vina­sam­bönd. Að vita að þú haf­ir til­gang sem kem­ur þér á fæt­ur dag hvern og að vita að það verði hugsað um þig í öll­um aðstæðum á öll­um aldri virt­ist skipta mestu máli varðandi lang­lífið ásamt auðvitað heil­næmu fæði og nátt­úru­legri hreyf­ingu. Mér varð hugsað til þess hversu langt við erum kom­in frá þessu hér á vest­ur­hveli jarðar og hversu miklu við höf­um tapað með öllu okk­ar streði og eft­ir­sókn eft­ir vind­in­um.

Helstu atriðin sem ein­kenndu bláu svæðin voru meðal ann­ars:

1. Nátt­úru­leg hreyf­ing

Eins og við vit­um þá er hreyf­ing mjög mik­il­væg og ekki síst þegar við eld­umst en á bláu svæðunum var það þó hreyf­ing­in sem fólst í því að rækta garðinn sinn, ganga um þorp­in og að vera stöðugt að án streitu þó sem virt­ist skipta mestu máli. Þess­ir hundraðshöfðingj­ar sem rætt var við voru í fullu fjöri og kattliðugir, mér hefði ekki dottið í hug að þeir væru komn­ir um eða yfir hundrað árin. Það sem var at­hygli­vert var einnig að víðast hvar í heim­in­um eru lífs­lík­ur hærri hjá kven­kyn­inu en karl­kyn­inu, en þarna virt­ist vera slá­andi lít­ill mun­ur á kynj­un­um hvað þetta varðar.

2. Já­kvætt hug­ar­far og að vita til­gang sinn -and­legt líf

And­legt líf skipti miklu máli og all­ir tóku sinn tíma dag hvern til bæna eða til­beiðslu/​hug­leiðslu og flest­ir fóru til sinna helg­istaða sama hver trú þeirra var.

Það sem kom þeim síðan á fæt­ur dag hvern var að þeir voru já­kvæðir fyr­ir líf­inu og trúðu á von­ina og vissu hvaða til­gangi það þjónaði að fara á fæt­ur. Marg­ir voru í sjálf­boðavinnu og fengu til­gang sinn í gegn­um það, aðrir voru að huga að hag heild­ar­inn­ar og fjöl­skyld­unn­ar með ein­hverj­um hætti og enn aðrir ræktuðu garðinn sinn og vini sína.

Mín trú er sú að þegar við finn­um okk­ur ekki í sam­fé­lagi manna og finnst við ekki hafa til­gang fyr­ir einn né neinn þá gef­umst við upp og þá eiga veik­indi and­leg og lík­am­leg greiðan aðgang að okk­ur. 

3. Að hvílast

Hvíld og þögn án áreit­is var greini­lega mik­il­væg og það þótti jafn sjálfsagt að hvíla sig eins og það að starfa. Í streitu­sam­fé­lagi okk­ar er varla gert ráð fyr­ir því að það þurfi hvíld og börn sem búin eru að vera alla vik­una í fullri vinnu á leik­skól­um og í skól­um eru dreg­in í versl­un­ar­miðstöðvar um helg­ar þar sem áreitið held­ur bara áfram en eng­in hvíld fæst - get­ur ekki endað vel að mínu mati!

4. 80% regla í mat­ar­ræði

Aldrei að borða sig sadd­an var boðskap­ur­inn varðandi mat­ar­ræðið en bara hætta að borða þegar mag­inn er orðinn svona 80% full­ur, nokkuð góð regla það.

Við borðum of mikið, of óhollt og allt of mik­inn syk­ur hér á landi og mætt­um taka mat­ar­ræði þeirra okk­ur til fyr­ir­mynd­ar, en það virðist vera nán­ast eins (með ör­fá­um und­an­tekn­ing­um) á öll­um stöðunum sem heim­sótt­ir voru.

Græn­meti, baun­ir, hrís­grjón, heima­gert pasta, súr­deigs­brauð og soja í stað kjöts var uppistaðan og flest­ir voru þeir græn­met­isæt­ur. Sum­ir borðuðu mjólkuraf­urðir og egg auk græn­met­is­ins og nokkr­ir voru með fisk og kjöt sem lít­inn hluta af fæðu sinni. Flest mat­arkyns var heima­til­búið og jurtirn­ar voru tínd­ar í teið sem lék stórt hlut­verk í fæðuval­inu og var það einnig notað í lækn­inga­skyni. Ég verð nú að viður­kenna að þætt­irn­ir fengu mig til að hugsa um sjálfa mig og fæðuval mitt!

5. Hóf­lega drukkið vín klukk­an 17.00

Þarna hló ég því að við Íslend­ing­ar höf­um nú lengst af verið þekkt fyr­ir það að drekka bara um helg­ar og í mesta lagi að bæta við fimmtu­dög­un­um og drekka þá svo­lítið mikið.

Í þátt­un­um fannst mér hóf­leg drykkj­an vera tengd fé­lag­stengsl­un­um að mestu og í flest­um til­fell­um fór þessi dagdrykkja fram við mat­ar­borðin þar sem mikið var borðað og mikið hlegið. Það var dansað og all­ir nutu þess að eiga stund með fjöl­skyld­unni eða vin­un­um við hvert tæki­færi í stað þess að sitja útaf fyr­ir sig í ein­angr­un eins og títt er með okk­ur ís­lend­ing­ana. Við opn­um ekki heim­ilið okk­ar svo gjarn­an eða oft og þeir sem búa ein­ir eru venju­lega ekki tekn­ir inn í ein­hvern hóp til að snæða með þeim dag­lega en þarna var það gert. Þetta leiðir mig að næsta atriði sem er nú mitt upp­á­halds.

6. Sam­skipt­in - að finna hjörðina sína

Sam­skipti virt­ust vera jafn mik­il­væg og blóðið sem renn­ur um æðar þeirra. Allt sner­ist um ein­ingu, ut­an­um­hald, sam­stöðu og það að til­heyra stærri hóp. Hlát­ur og gleðistund­ir voru bæti­efn­in þeirra og þar sann­ast svo sann­ar­lega mál­tækið að maður er manns gam­an.

Í hinum vest­ræna heimi er það orðið nokkuð ljóst að aðal­böl manns­ins er ein­manna­leiki, ást­leysi, út­skúf­un og að hafa ekki til­gang í hjörðinni né hlut­verk í sam­fé­lag­inu. Þetta böl þekk­ist ekki í bláu sam­fé­lög­un­um. Við erum hins­veg­ar orðin svo langt leidd í þess­um efn­um að sumstaðar eru komn­ir ráðherr­ar í rík­is­stjórn sem hafa það hlut­verk að reyna að vinna bug á ein­manna­leika og voru Bret­ar og Jap­an­ir fyrst­ir til að stofna ráðherra­embætti sem á að taka á þessu mál­efni!

Veit ekki al­veg hvað það seg­ir um okk­ur að þetta sé með þess­um hætti, en lík­lega seg­ir það mikið um sjálfs­elsku okk­ar og vanþakk­læti. Eng­inn hef­ur tíma til að sinna ein­um eða nein­um vegna anna og all­ir verða að eiga allt þannig að gamla liðið, börn­in og þeir sem ein­ir eru þvæl­ast bara fyr­ir öllu fé­lags­líf­inu og aura­söfn­un­inni. Ég vildi svo sann­ar­lega óska þess fyr­ir mína af­kom­end­ur að við sæj­um að okk­ur og fær­um gömlu göt­urn­ar sem gefa lang­lífið og ham­ingj­una í stað þess að elt­ast við Mammon öll­um stund­um, það væru gæfu­spor til framtíðar að mínu mati.

7. Sam­trygg­ing hóps­ins og umönn­un aldraðra

Það var mjög áber­andi hversu vel all­ir hugsuðu um alla og vin­ir mynduðu gjarn­an hóp sem hafði það hlut­verk að halda utan um hvert annað og hjálp­ast að þegar storm­ar lífs­ins geisuðu. Þeir höfðu einnig það hlut­verk að hitta hvert annað og halda vin­skapn­um við sem er nokkuð sem við hér gef­um okk­ur lít­inn tíma í öllu jafna. 

8. Fjöl­skyld­an fyrst

Á bláu svæðunum gekk fjöl­skyld­an og meðlim­ir henn­ar fyr­ir í öllu og þá er ég að tala um stór­fjöl­skyld­una. Eng­inn var skil­inn eft­ir einn þar og af­skipt­ur. Fjöl­skyld­an tók það öll að sér að ann­ast og gefa tíma sinn til þeirra sem þurftu á að halda í fjöl­skyld­unni hverju sinni, hvort sem það var göm­ul frænka eða frændi, mamma eða pabbi hugsað var um alla og eng­inn þurfti að borða einn.

9. Að til­heyra

Þeir til­heyrðu stærri hjörð þar sem þeir skiptu máli, fjöl­skylda, trú­ar­hóp­ar eða sam­fé­lagið í heild sinni var hjörðin þeirra og al­gengt var að þeir sinntu hjálp­ar­störf­um eða voru sjálf­boðaliðar sem fundu til­gang sinn í að aðstoða með öll­um hætti í sam­fé­lög­un­um og fundu þannig til­gang sinn eða sitt IKIGAI (til­gang).

Svona að lok­um þá lang­ar mig að segja að ekk­ert af þeim atriðum sem talað var um komu mér svosem á óvart því að ég er búin að tala um allt þetta í mörg ár við kannski stund­um litl­ar und­ir­tekt­ir, en ég er hand­viss um að ef þú les­andi góður leyfðir þér að hlusta á hjarta þitt í stað skvald­urs­ins í þjóðfé­lag­inu þá yrðir þú sam­mála mér um að stund­um eru gömlu göt­urn­ar ham­ingju­rík­ari en þær nýju.