Viðskipti | ViðskiptaMogginn | 5.5.2025 | 10:00

Spennandi möguleikar á Íslandi

Thor Jacob Ramsoy, tæknilegur ráðgjafi eignastýringarfélagsins Kverva Systems, stærsta fiskeldisfjárfestis í heimi. Árni Sæberg

Thor Jacob Ramsoy, tæknilegur ráðgjafi eignastýringarfélagsins Kverva Systems, stærsta fiskeldisfjárfestis í heimi, segir í samtali við ViðskiptaMoggann að margir spennandi fjárfestingarmöguleikar séu fyrir hendi á Íslandi.

Ramsoy var staddur hér á landi á dögunum ásamt forsvarsmönnum hugbúnaðarfyrirtækisins TidalX AI, Kira Smiley, sölu- og markaðsstjóra, og Kristine Langaunet, sölustjóra á skrifstofu félagsins í Noregi, til að kynna sér fiskeldi á Íslandi og sýna lausn TidalX sem gengur út á að bæta fóðrun í laxeldiskvíum og fylgjast almennt betur með vexti, viðgangi og heilsu fiskanna.

Eiga 45,4% í SalMar

Kverva er m.a. eigandi 45,4% hlutar í stærsta laxeldisfyrirtæki Noregs, SalMar, sem er skráð á hlutabréfamarkað þar í landi. SalMar er jafnframt annað stærsta laxeldisfyrirtæki í heimi og á Arnarlax í Bíldudal að fullu.

Laxeldi er önnur stærsta útflutningsgrein Noregs á eftir olíu.

Ramsoy kemur einnig að ráðgjöf fyrir tækniarm Kverva, stórfyrirtækið Scale AQ, sem framleiðir búnað fyrir laxeldi.

„Á síðasta ári stofnuðum við svo nýsköpunarsjóðinn Ichthus Venture Capital, IVC. Ichthus þýðir fiskur á grísku,“ útskýrir Ramsoy sem einnig situr í fjárfestingarnefnd IVC. „TidalX var fyrsta fjárfesting sjóðsins.“

Ramsoy segir aðspurður að ástæðan fyrir stofnun IVC hafi verið að búa til félag sem einblíndi á nýsköpun, á meðan Kverva fjárfestir í þróaðri og rótgrónari fyrirtækjum. „Ef þú vilt breyta einhverju í greininni, eins og til dæmis útrýma laxalús, þá teljum við að það verði hægt með nýrri tækni. Það er einnig gott að fá tækifæri til að byrja að vinna með fyrirtækjum snemma á líftíma þeirra, þegar þau eru að vaxa og skala sig upp.“

Hann segir að ekki sé nóg fyrir sprotafyrirtæki að koma einungis vopnuð hugmynd á fund hjá IVC. „Það er ekki nóg að hafa hugmynd. Við leitum að ungum fyrirtækjum með vörur sem eiga erindi á markaðinn og hafa verið sannreyndar hjá viðskiptavinum. Ef slík félög vantar fjármagn til að stækka getum við hjálpað. TidalX tikkaði í öll box hjá okkur.“

Spurður um fjárfestingartækifæri á Íslandi segir Ramsoy að margir spennandi möguleikar séu fyrir hendi. „Fiskeldi er stór iðnaður á Íslandi. Því kæmi mér ekki á óvart að það væru tækifæri til fjárfestingar í ungum og upprennandi fyrirtækjum sem tengjast laxeldi.“

Almennt enginn skortur

Hann segir að almennt séð sé enginn skortur á fjárfestingartækifærum fyrir Kverva. „Vegna stærðar okkar koma flestir þeir sem leita sér að fjármagni, og framleiða búnað fyrir greinina, til okkar.“

Ramsoy sýnir blaðamanni nokkur verkefni SalMar í Noregi, þar á meðal sjókví sem staðsett er sjö kílómetra út af Noregsströndum. „Við erum með tvö svona kerfi. Það eru framleiddar tvær milljónir laxa á ári í einni svona kví. Framleiðsla þessara tveggja eldiskerfa jafngildir öllum þorskafla Íslendinga á einu ári.“

Annað verkefni sem er í pípunum hjá Kverva er rannsóknarmiðstöðin Salmon Living Lab þar sem áhersla verður lögð á nýsköpun og aukna sjálfvirkni í laxaframleiðslu m.a. „Við vinnum að verkefninu í samstarfi við háskóla í Noregi. Kverva og SalMar hafa fjárfest í þessu verkefni fyrir 500 milljónir norskra króna (rúmlega 6,3 milljarða íslenskra króna). Þetta verður líklega byggt nálægt Þrándheimi. Miðstöðin snýst um framtíðina og hvernig við getum fætt jörðina með sjálfbæru prótíni.“

Ramsoy útskýrir hin miklu tækifæri sem liggja í að halda áfram að auka skilvirkni laxeldisins. „Laxadauði í laxeldi er 15%. Ef okkur tekst að minnka þetta hlutfall um t.d. tíu prósentustig þýðir það tvo milljarða bandaríkjadala í auknar tekjur á ári.“

Mikilvæg tenging

Spurður um mikilvægi áframhaldandi tengingar Tidal við Alphabet, sem er núna minnihlutaeigandi, segir Ramsoy það mikið. „Google er líklega eitt af þremur bestu fyrirtækjum í gagnagreiningu í heiminum. Þannig að það var mjög mikilvægt fyrir okkur hjá IVC að hafa það áfram með í TidalX.“

Um markaðinn fyrir TidalX segir Ramsoy að 7.500 laxeldiskvíar séu í heiminum núna. Þar af séu 3.500 í Noregi.

Um áframhaldandi þróun í laxeldi nefnir Ramsoy fljótandi ósýnilegar kvíar. „Í Noregi erum við farin að sökkva kvíunum niður á 20-30 metra dýpi. Þær eru því ósýnilegar á yfirborði sjávar. Þetta er gert til að losna við laxalúsina. Hún kemst ekki þetta djúpt. Þarna kemur TidalX-tæknin líka að góðum notum. Hún fylgist með öllu sem fram fer í kvínni. Svona sokknar kvíar gætu verið sniðugar á Vestfjörðum á Íslandi þar sem menn hafa átt í vanda með lúsina.“

Ramsoy segir að mikil framþróun eigi eftir að verða í vélbúnaði og gagnavinnslu. „Eftir því sem við fáum fleiri og fleiri gögn getum við lært meira um áhrif sjávarfalla, marglytta, o.fl. og spáð fyrir um og skilið hvernig þetta fer með fiskinn,“ segir Ramsoy að lokum.