Hið opinbera hamlar arðsemi og skerðir samkeppnishæfni

Frétt af mbl.is

Lít­il raunávöxt­un hjá Lands­virkj­un

Nýtt raf­orku­verð tek­ur við árið 2028

Í samn­ingi Lands­virkj­un­ar og Alcoa er kveðið á um verðend­ur­skoðun um miðbik samn­ings­ins og aðilar þegar farn­ir að ræða um end­ur­nýj­un. „Nýtt raf­orku­verð mun taka mið af markaðsaðstæðum og gera má ráð fyr­ir um­tals­verðri verðhækk­un líkt og reynd­in hef­ur verið í end­ur­samn­ing­um við aðra viðskipta­vini síðastliðin ár.“

Í flest­um ný­leg­um samn­ing­um sé raf­orku­verð nú verðtryggt í Banda­ríkja­döl­um og tengt banda­rísku neyslu­verðsvísi­töl­unni. „Líkt og við þekkj­um með verðtryggð lán á Íslandi hækka greiðslur í þess hátt­ar samn­ing­um eft­ir því sem fram í sæk­ir, og þar með eykst arðsem­in eft­ir því sem líður á samn­ings­tím­ann.“

Hið op­in­bera skerðir sam­keppn­is­hæfni með skött­um og gjöld­um
Lands­virkj­un bend­ir á að eng­in auðlindar­enta - hagnaður um­fram eðli­lega arðsem­is­kröfu – hafi enn skap­ast hjá fyr­ir­tæk­inu. „Þrátt fyr­ir það liggja á borði stjórn­valda áform um að hækka fast­eigna­skatta og auðlinda­gjöld á nýj­ar virkj­an­ir.“ Þá hafi flutn­ings­kostnaður og tengigjöld hækkað veru­lega og bitn­ar það á orku­fyr­ir­tækj­um þar sem sá kostnaður er hluti af raf­orku­verði í samn­ing­um. „Flutn­ings­kostnaður á Íslandi er með þeim hæsta í heimi.“

Lands­virkj­un nefn­ir einnig að skatt­byrði fyr­ir­tæk­is­ins sé meiri en hjá sam­bæri­leg­um orku­fyr­ir­tækj­um í Evr­ópu. „Lands­virkj­un er sam­eign­ar­fé­lag og greiðir því 37,6% tekju­skatt af hagnaði meðan sam­bæri­leg orku­fyr­ir­tæki á Norður­lönd­un­um og í Evr­ópu greiða um 20%.“

Þetta hafi „nei­kvæð áhrif á ásýnd arðsemi Lands­virkj­un­ar í sam­an­b­urði við raf­orku­fyr­ir­tæki á Norður­lönd­un­um og í Evr­ópu.“ Þetta dreg­ur einnig úr arðsemi nýrra virkj­ana, þar sem hærri skatt­ar bitni sér­stak­lega á fjár­fest­ing­um í nýj­um mann­virkj­um.

Leyf­is­veit­ing­ar og taf­ir valda kostnaði
Í svari fyr­ir­tæk­is­ins er einnig bent á að þung og lang­dreg­in leyf­is­veit­ing­ar­ferli hafi valdið veru­leg­um kostnaði. „Sem dæmi hafa taf­ir við leyf­is­veit­ingu Hvamms­virkj­un­ar kostað gríðar­mikl­ar fjár­hæðir – ekki bara í aukn­um kostnaði við bygg­ingu virkj­un­ar­inn­ar og kostnaði vegna leyf­is­mála, held­ur einnig töpuðum tekj­um vegna seink­un­ar á gang­setn­ingu.“ Þá er bent á að slík­ar taf­ir skaði ekki aðeins fyr­ir­tækið held­ur allt sam­fé­lagið, með glötuðum tæki­fær­um til verðmæta­sköp­un­ar.

„Krafa um hærri auðlinda­gjöld og fast­eigna­skatta auka kostnað um­tals­vert,“ seg­ir jafn­framt í svari Lands­virkj­un­ar. Og enn frem­ur: „Hætta á orku­skorti eykst svo þegar ekki er unnt að koma virkj­un­um í gegn.“

Aðhald, fjár­fest­ing­ar og stærsta fram­kvæmda­skeið í sögu fyr­ir­tæk­is­ins

Lands­virkj­un bend­ir á að fyr­ir­tækið hafi skilað rík­is­sjóði um 150 millj­örðum króna í arði og skatt­greiðslum á síðustu fjór­um árum, og á sama tíma hafi skuld­ir lækkað um 90 millj­arða. „Láns­hæfis­ein­kunn fyr­ir­tæk­is­ins hef­ur sam­fara þessu hækkað jafnt og þétt og er nú í A-.“

Þrátt fyr­ir áskor­an­ir sé áhersla á áfram­hald­andi aðhald og skyn­sama fjár­fest­ingu. „Eitt mesta fram­kvæmda­skeið í sögu Lands­virkj­un­ar er nýhafið og áskor­un að auka arðsem­ina sam­hliða mjög mikl­um fjár­fest­ing­um næstu árin.“